Της Σοφίας Αντωνίου
Πολύ δύσκολα λέμε «όχι». Το όχι είναι μια λέξη που μας μαθαίνουν να αποφεύγουμε, ως ένδειξη καλής ανατροφής. Από την άλλη όλοι έχουμε την ανάγκη να ανήκουμε σε ομάδες και να γινόμαστε αποδεκτοί. Ένα «όχι» θα μας διαφοροποιούσε… άλλωστε πολλοί είναι αυτοί που σκέφτονται ‘ποιος είμαι εγω για να πω όχι’; Αυτός που λέει όχι θα πρέπει να εξηγήσει, να δικαιολογηθεί, να υπερασπιστεί και να στηρίξει τη θέση του. Γιατί να μπεις στη δύσκολη θέση; Ναι λοιπόν..
Και όμως υπάρχει μια τεράστια ανάγκη για αυτή την λέξη.. Σαν λαός μπορούμε να περιφανευόμαστε για τα ιστορικά «ΟΧΙ» που είπαμε. Από την μια, το ιστορικό «ΟΧΙ» στο Σχέδιο Ανάν και από την άλλη το ιστορικό «όχι» της κυπριακής βουλής στο σχέδιο της τρόικας που κάνει το γύρο του κόσμου τον περασμενο Μαρτιο.
Τι γίνεται όμως με τα καθημερινά «όχι» ; Μιλώ για εκείνα τα όχι που δεν περιβάλλονται με φωτοστέφανο, που δεν λογαριάζονται ιστορικά. «Οχι»απο τα μικρά…
Μιλώ για την άρνηση, τη διαφωνία,την αντίρρηση, τη διαμαρτυρία, την κριτική, την αμφιβολία που μας λείπει… Αλήθεια πόσο σπουδαίο είναι να αρνήσαι!!Όταν αρνείσαι, είτε ατομικά είτε συλλογικά απέναντι σε ό,τιδήποτε θεωρείς κόντρα στις αξίες σου, τότε μόνο οδηγείσαι στην πραγματική Ελευθερία.
Μόνο μέσα από την άρνηση μπορείς να επιβεβαιώσεις την ευθύνη σου και κατ’επέκταση την αξία σου.
«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τό’χει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του»…
Τούτες τις μέρες το ποιήμα αυτό του Καβάφη τριγυρίζει συνέχεια στο μυαλό μου… Δεν ξέρω γιατί αλλά σκέφτηκα ότι σήμερα έμειναν ελάχιστοι πια αρνηθέντες…
Το σπουδαίο αυτό ποίημα έχει τίτλο από ένα στίχο του Δάντη και είναι «CHE FECE…IL GRAN RIFUTO», που σημαίνει «όποιος έκανε…. την μεγάλη άρνηση». Ο Καβάφης παράλειψε τις ενδιάμεσες λέξεις «per vita»,πού σημαίνουν «από δειλία» κι έβαλε στην θέση τους αποσιωπητικά. Ο Καβάφης με αυτό τον τρόπο εξύψωσε την στάση του ΟΧΙ.
Η άρνηση αποτελεί μια επιλογή που απαιτεί ψυχικό σθένος και δυναμισμό . Να γίνουμε αρνητές λέω εγώ.. να βρούμε το θάρρος και τη δύναμη να πουμε όχι στην τρέχουσα ηθική, στη συμβατικότητα και σε ό,τι άλλο η κοινωνία επιχειρεί να επιβάλλει στους ανθρώπους, εγκλωβίζοντάς τους σ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής και σκέψη.
Μόνο έτσι θα πούμε «ΝΑΙ» στο υπέρτατο ιδανικό: την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!