Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας στο εθνικό μνημόσυνο του ήρωα Κυριάκου Μάτση, στο Παλαιχώρι
Είναι με αισθήματα εθνικού χρέους και τιμής που παρευρίσκομαι σήμερα εδώ, θεωρώντας επιτακτικό χρέος την απόδοση της οφειλόμενης τιμής προς τον μεγάλο ήρωα της πατρίδας μας Κυριάκο Μάτση , ο οποίος αποτελεί έναν εκ των λαμπρότερων δειγμάτων αυτοθυσίας του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59.
Ο Κυριάκος Μάτσης, αντιλαμβανόμενος την Κύπρο ως αναπόσπαστο κομμάτι του μητροπολιτικού Ελληνισμού, τάχθηκε από νεαρή ηλικία με παραδειγματική συνέπεια στις υπηρεσίες της πατρίδας, προκειμένου να υπερασπιστεί την ελευθερία της και να συμβάλει στις προσπάθειες της εκπλήρωσης του προαιώνιου πόθου της Ένωσής της με την Ελλάδα.
Θεωρώντας την ελευθερία και την απαλλαγή της πατρίδος από τον αποικιακό ζυγό όχι μόνο ως δικαίωση του λαού της, διακηρύσσει τον βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα της οικουμενικής ελευθερίας και χωρίς να ιεραρχεί τίποτε πιο πάνω από τον στόχο αυτό, μετουσιώνει την ιδεολογία του σε πράξη ζωής, αναλώνοντας εαυτόν στην υπηρεσία του οικουμενικού ανθρώπου.
Έτοιμος να καταβάλει το τίμημα που προαπαιτεί η υλοποίηση μιας ανάλογης ιδέας, έχοντας πλήρη συναίσθηση των στόχων του αγώνα, του χρέους και της αποστολής του, αλλά και των πολιτικών διαστάσεων και των διεθνών προεκτάσεων της εθνικοαπελευθερωτικής αυτής επανάστασης, ενσυνείδητα και δοσμένος ολοκληρωτικά, στρατεύθηκε από τους πρώτους στις τάξεις της ΕΟΚΑ.
Η σύλληψη του στις 9 Ιανουαρίου 1956 από τους Άγγλους με την κατηγορία της συμμετοχής στον αγώνα της ΕΟΚΑ, έμελλε να φωτίσει ακόμη περισσότερο τη μεγαλοσύνη της προσωπικότητάς του.
Στα κρατητήρια της Ομορφίτας, με την παρρησία που τον διέκρινε, παραδέχεται απεριφράστως τη συμμετοχή του στον Αγώνα ως χρέος του απέναντι την πατρίδα και την ελευθερία, δίδοντας αργότερα, μαθήματα αγωνιστικής αρετής υπομένοντας με θάρρος αλλά και αξιοπρέπεια τα φρικτότερα εκ των βασανιστηρίων στα οποία τον υπέβαλαν οι ανακριτές του.
Η άρνησή του στην πρόταση να δωροδοκηθεί προκειμένου να καταδώσει τον στρατιωτικό Αρχηγό του Αγώνα, υποχρέωσε ακόμη και τον Άγγλο Κυβερνήτη Χάρτινγκ να υποχωρήσει, εκτιμώντας το ήθος και το μεγαλείο της προσωπικότητάς του μπροστά στην ιστορική του απάντηση: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».
Ο ηρωικός θάνατός του χάριν της εθνικής τιμής στις 19 Νοεμβρίου 1958, ως η ευγενεστέρα πράξης της ζωής του, ως η φυσική κατάληξη του ιδεολόγου αγωνιστή, που δεν άφησε στην ψυχή του κανένα άλλο ηθικό περιθώριο για εκλογή, επισφράγισε την αγωνιστική πορεία της ζωής του, αναδεικνύοντας τον δικαίως σε ένα από τα ινδάλματα του αγώνα.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Μ έσααπό το παράδειγμά του, τους αγώνες που έδωσε για την προβολή του ασίγαστου πόθου του Κυπριακού Ελληνισμού για εθνική αποκατάσταση και μέσα από την αυτοπροαίρετη θυσία του, ο Μάτσης κατάφερε να συντελέσει στην κατίσχυση των οικουμενικών αξιών της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Δικαίως θεωρείται ένας ηγέτης, ένας οραματιστής ήρωας που υπερβαίνει τα όρια της μικρής μας πατρίδας.
Στο Δίκωμο, εκεί όπου έλαμψε η ελληνική αρετή του Κυριάκου Μάτση, τα πανανθρώπινα αυτά ιδανικά και αξίες για τα οποία θυσίασε τη ζωή του, καταπατούνται σήμερα από τον Τούρκο εισβολέα επιτάσσοντας σε εμάς το ελάχιστον προς την πατρίδα και τον Κυριάκο Μάτση καθήκον.
Ένα καθήκον που υπαγορεύει σε εμάς έναν ειρηνικό, αλλά ανένδοτο αγώνα προς ανατροπή της απαράδεκτης κατάστασης που η τουρκική εισβολή επέβαλε. Έναν αγώνα με εμμονή σε μια λύση σε στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, του κοινοτικού κεκτημένου αλλά και των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μια λύση που θα οδηγεί σε ένα λειτουργικό, σε ένα σύγχρονο, σε ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος.
Προς αυτή την κατεύθυνση και οι δικές μας προσπάθειες. Από την ανάληψη της εξουσίας και μη αποσπώμενος από τις προσπάθειες των προκατόχων μου, θεώρησα ότι επιβάλλετο η καθαρότητα μυαλού αλλά και η εξίσου αποφασιστικότητα να εμπλακούμε στον διάλογο με την ελπίδα ότι θα δημιουργούνται εκείνες οι προϋποθέσεις που θα επέτρεπαν να παρουσιάσω ενώπιων του λαού ένα σχέδιο το οποίο θα ήταν δυνατό να διαφυλάττει από την μια, την αξιοπρέπεια του κυπριακού Ελληνισμού, αλλά την ίδια ώρα, μέσα από τις πρόνοιές του, να δημιουργεί και τις προϋποθέσεις αποδοχής του.
Οφείλω να ομολογήσω ότι στα πρώτα στάδια παρατηρήθηκε πρόοδος, χωρίς την ίδια ώρα να παραλείπονται και να καταγράφονται και οι μεγάλες διαφορές, είτε αυτές αφορούσαν εσωτερικές πτυχές είτε τη διεθνή πτυχή του κυπριακού προβλήματος.
Μέσα από τις επίμονες προσπάθειες, μέσα από την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να διασφαλίσουμε αυτό που κάθε Ευρωπαίος πολίτης διεκδικεί, δηλαδή τη συμμόρφωση προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο, φθάσαμε, σε κάποιο στάδιο, που η διεθνής κοινότητα ή αν θέλετε ο Γενικός Γραμματέας, έκρινε ότι έφθασε η ώρα να διακριβωθεί, με βάση και δική του διαπίστωση όπως αποτυπώθηκε στις 4 Ιουλίου 2017, δηλαδή της κατάργησης των εγγυήσεων, γιατί χωρίς την επίλυση αυτού του θέματος, όπως διετύπωσε ο ίδιος, δεν θα υπήρχε λύση του κυπριακού προβλήματος.
Έγιναν οι συναντήσεις στο Κραν Μοντανά κατά το τέλος Ιουνίου, αρχές Ιουλίου. Προσήλθαμε στον διάλογο με την ίδια αποφασιστικότητα που μας διέκρινε καθ’ όλη τη διάρκεια που γίνονταν οι συνομιλίες, με την ελπίδα ότι οι έξι παράμετροι, όπως τις έθεσε ο Γενικός Γραμματέας, θα επέτρεπαν επιτέλους να διαπιστώσουμε κατά πόσο υπήρχε ειλικρινής βούληση από πλευράς Τουρκίας, να δημιουργήσει εκείνες τις συνθήκες που θα επέτρεπαν να καταλήξουμε σε μια λύση που θα δημιουργούσε τα ελάχιστα των αξιώσεων: πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, τερματισμό του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων, τερματισμό των επεμβατικών δικαιωμάτων, απαλλαγή της Κύπρου από τα κατοχικά στρατεύματα, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει, όπως από το ευρωπαϊκό κεκτημένο απορρέει.
Δυστυχώς, παρά την αποφασιστικότητα, παρά τις προσπάθειες, παρά την υποβολή εποικοδομητικών προτάσεων από δικής μας πλευράς που με κανένα τρόπο δεν αγνοούσαν, αντιθέτως, σεβόντουσαν ανησυχίες, χωρίς όμως την ίδια ώρα να παραγνωρίζουν και τις εύλογες αξιώσεις, τις εύλογες έγνοιες και διεκδικήσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς, παρά τις καλές μας προσπάθειες επαναλαμβάνω, δυστυχώς η Τουρκία επέμενε στη συνέχιση των εγγυήσεων. Επέμενε στη διατήρηση επεμβατικών δικαιωμάτων, επέμενε εις την εσαεί παρουσία κατοχικού στρατού, με αποτέλεσμα να οδηγήσει σε ένα αδιέξοδο που τερμάτισε μια προσπάθεια ύστερα από μια διετία έντονων και επίπονων διαπραγματεύσεων.
Αυτό που θέλω να σας βεβαιώσω είναι πως δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ την προσπάθεια, ώστε μέσα από τον ειρηνικό διάλογο να επιτύχουμε μια λύση που να γίνεται αποδεκτή και από τους Ελληνοκύπριους. Μια λύση που να δημιουργεί τις προϋποθέσεις διάρκειας, που να δημιουργεί τις προϋποθέσεις βιωσιμότητας, γιατί διαφορετικά εάν καταλήξουμε σε μια λύση που θα οδηγείται την επομένη, ως αποτέλεσμα των προνοιών της στην κατάρρευση, θα είναι η χειρότερη προς την πατρίδα υπηρεσία αλλά και το χείριστο αν θέλετε μνημόσυνο προς όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους για να ζούμε ελεύθεροι.
Γι’ αυτό και τούτο που θέλω να επαναλάβω είναι ότι γνωρίζω τα όρια που μπορεί να μας οδηγήσουν σε ένα συμβιβασμό. Γνωρίζω τι είναι αυτό που ο λαός μας επιθυμεί. Και ο λαός μας – είτε Ελληνοκύπριοι είτε Τουρκοκύπριοι – για τους τελευταίους έτσι θέλω να ελπίζω και να πιστεύω – αυτό που επιδιώκουμε είναι να δημιουργήσουμε τη βάση, για να μπορέσουμε να ζήσουμε ειρηνικά και να υπάρξει προοπτική και μέλλον γι’ αυτή την πατρίδα.
Θέλουμε να ζούμε σε μια χώρα όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν θα υπολείπονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως τα απολαμβάνουν οι υπόλοιποι των Ευρωπαίων πολιτών. Θέλουμε να ζούμε σε μια χώρα όπου οι Κύπριοι θα αποφασίζουν για την Κύπρο. Θέλουμε να ζούμε σε μια χώρα που δεν θα είναι εξαρτημένη για να υπηρετεί συμφέροντα του όποιου τρίτου, που δεν θα μετατραπεί σε προτεκτοράτο της όποιας χώρας, θέλουμε να ζούμε σε μια χώρα όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, όπως το οραματιζόταν αν θέλετε και ο Κυριάκος Μάτσης, που έλεγε ότι ο καθένας δικαιούται να απολαμβάνει τον ιδρώτα του σε αυτή τη γη που πρέπει να είναι ελεύθερη, ανεξαρτήτως αν είναι Τούρκος, αν είναι Έλληνας, αν είναι όποιας ιδεολογικής κατεύθυνσης ή οποιουδήποτε χρώματος ή καταγωγής. Αυτό είναι το όραμά μας και μόνο εάν αυτό το όραμα πραγματωθεί πραγματικά θα τιμούμε εις έργον τη μνήμη του μεγάλου ήρωα Κυριάκου Μάτση.
Αιωνία του ας είναι η μνήμη.