Αυξημένα ηπατικά ένζυμα: Πότε και γιατί αυξάνονται
Τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα μπορούν να προκληθούν από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες και δεν σημαίνουν την υποχρεωτική ύπαρξη ηπατικής βλάβης.
Μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ή πρωτεΐνες, αύξησης βάρους, αλλαγής των επιπέδων άσκησης, κατανάλωσης αλκοόλ, ασθένειας – συμπεριλαμβανομένης της ηπατικής νόσου- αλλά και περιβαλλοντολογικών αιτίων.
Η σημασία τους εξαρτάται τόσο από τη γενική υγεία του ατόμου, όσο και από το πόσο πολύ απέχουν από τα φυσιολογικού εύρους επίπεδα των ενζύμων.
Δεν είναι ασυνήθιστο ένα άτομο να έχει υψηλότερα από τα συνηθισμένα ηπατικά ένζυμα για σύντομες χρονικές περιόδους, καθώς το ήπαρ είναι το κύριο όργανο στο σώμα που επεξεργάζεται τοξίνες και φάρμακα και τα πεπτικά ένζυμα που διασπούν τις πρωτεΐνες, προέρχονται από το συκώτι.
Τα ένζυμα του ήπατος που εξετάζονται πιο συχνά για τα θέματα υγείας είναι η τρανσαμινάση ή αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) και η ασπαρτική τρανσαμινάση (AST). Οταν τα επίπεδα της ασπαρτικής τρανσαμινάσης (AST) ανεβαίνουν, μπορεί αυτό να είναι ένδειξη ηπατικής νόσου. Οταν ανεβαίνουν τα επίπεδα της τρανσαμινάσης της αλανίνης (ALT), χρειάζεται να γίνει ένας γενικότερος έλεγχος των πιθανών αιτίων και της υγιούς ηπατικής λειτουργίας.
Εάν τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα είναι οριακά έξω από τις τυπικές κλίμακες, τότε θα πρέπει να γίνονται περαιτέρω ιατρικές εξετάσεις για να διευκρινιστούν οι λόγοι, αλλά δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει ήδη κάποια ηπατική βλάβη.
Οι φυσιολογικές τιμές είναι για ΑLT 7-56 IU/L για AST και 5-40 IU/L (μονάδες ορού ανά λίτρο, με τον ορό να ορίζεται ως το υγρό συστατικό του αίματος). Οι εξετάσεις αίματος για τη λειτουργία του ήπατος και η επαναλαμβανόμενη εξέταση των ηπατικών ενζύμων πρέπει να αξιολογούνται μόνο από τον γιατρό που θα συνεκτιμά όλα τα στοιχεία.
Αυτές οι εξετάσεις είναι απλώς μια στιγμιαία αποτύπωση των επιπέδων των ενζύμων του ήπατος, τη στιγμή που λήφθηκε το δείγμα αίματος. Ετσι, κάποιος που έχει επίπεδο ALT 250 IU/L δεν είναι απαραιτήτως σε πολύ χειρότερη κατάσταση από κάποιον με ALT 50 IU/L. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με ιική ηπατίτιδα μπορεί να έχει προσωρινά ακόμα και χιλιάδες μονάδες ορού ανά λίτρο και να ανανήψει αργότερα, χωρίς να προκληθεί καμία ζημιά στο ήπαρ.
Ενας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για την αύξηση των ηπατικών ενζύμων είναι η μυική καταπόνηση. Οταν κάποιος εκτελεί κάποιες εργασίες που απαιτούν άσκηση η οποία δεν αποτελεί μέρος της καθημερινής του ρουτίνας, μπορεί ο μυϊκός ιστός να σπάσει (σχιστεί) και να αναμορφωθεί μέσα στο σώμα. Με αυτό το αυξημένο επίπεδο πρωτεΐνης στο αίμα, τα επίπεδα των ενζύμων αυξάνονται για να μπορέσουν να το επεξεργαστούν. Οι body builders για παράδειγμα που έχουν μυϊκή καταπόνηση μπορεί να δουν τα επίπεδα ALT και AST να βρίσκονται 10 μονάδες ή και περισσότερο, πιο ψηλά από τον κανονικό μέσο όρο.
Υπάρχουν και άλλοι λόγοι αύξησης των ηπατικών ενζύμων. Ορισμένοι περιλαμβάνουν τη λήψη φαρμάκων όπως η ασπιρίνη, τα αντικαταθλιπτικά και τα παυσίπονα.
Φάρμακα: Αρκετά φάρμακα έχουν τοξική επίδραση στο συκώτι με αποτέλεσμα να αυξάνουν τα ένζυμα του, στο αίμα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνοντα τα αντιβιοτικά, φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη στο αίμα (στατίνες), μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, παρακεταμόλη, αντιεπιληπτικά φάρμακα. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται οι ασθενείς να ενημερώνουν πλήρως το γιατρό τους για οποιαδήποτε φάρμακο λαμβάνουν.
Βιταμίνες: Η κατάχρηση βιταμινών ή άλλων συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να προκαλέσει ηπατική τοξικότητα και αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα
Αλκοόλ: Το αλκοόλ είναι ιδιαίτερα τοξικό για το συκώτι και έτσι όσοι καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ είναι δυνατόν να έχουν αυξημένα ηπατικά ένζυμα στο αίμα τους
Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία μεταξύ των άλλων κακών που προκαλεί στον οργανισμό, είναι αιτία φλεγμονής στο συκώτι και προκαλεί αύξηση στο αίμα των ηπατικών ενζύμων
Διαβήτης: Ο σακχαρώδης διαβήτης συνοδεύεται από ηπατικές αλλοιώσεις με αύξηση των ενζύμων
Τριγλυκερίδια αίματος: Η αύξηση των τριγλυκεριδίων που είναι μια από τις μορφές των λιπιδίων αίματος, συνοδεύεται από αύξηση ηπατικών ενζύμων
Ιογενείς ηπατίτιδες όπως είναι η ηπατίτιδα Β, Α, C,
Το γεγονός είναι πως τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα μπορούν να ανιχνευθούν σε πολλές πηγές και μια λεπτομερής ματιά στις τρέχουσες δραστηριότητες του ατόμου και στο ιστορικό της υγείας του είναι απαραίτητη για να περιοριστεί η αιτία και να αντιμετωπιστεί σωστά η κατάσταση.