Η διατροφή είναι ο πρώτιστος ρόλος για την υγεία μας. Μερικές τροφές λειτουργούν στη χημεία του οργανισμού μας ως ένα «κουμπί πανικού», δημιουργώντας βιολογικό στρες.
Εάν αντιμετωπίζεις πρόβλημα αϋπνίας ή κρίσεις πανικού, πιθανότατα έχεις δοκιμάσει διάφορες τεχνικές μείωσης του άγχους ή ακόμα και φαρμακευτική αγωγή. Μήπως όμως σε ρώτησε ποτέ κάποιος σχετικά με τις διατροφικές σου συνήθειες; Κανονικά θα έπρεπε, καθώς πολλά καθημερινά τρόφιμα και συστατικά, κάποια εκ των οποίων μάλιστα θεωρούνται υγιεινά, υπερ-διεγείρουν το νευρικό σύστημα τόσο έντονα, όσο και ένα στρεσογόνο γεγονός.
Φυσικά, η αϋπνία και οι κρίσεις πανικού δε μπορούν πάντα να αποδοθούν αποκλειστικά στη διατροφή, ωστόσο οι τροφές και οι ουσίες που ακολουθούν μπορεί να λειτουργήσουν στη χημεία του οργανισμού μας ως ένα «κουμπί πανικού», δημιουργώντας βιολογικό στρες:
Πατάτα, μελιτζάνα, πιπεριά, γκότζι
Τα φυτά της οικογένειας στρύχνος παράγουν τα φυσικά εντομοκτόνα γλυκοαλκαλοειδή, τα οποία είναι όμως τοξικά και για τα ανθρώπινα κύτταρα. Αυτά τα πονηρά χημικά όπλα μπλοκάρουν το ένζυμο ακετυλοχολινεστεράση, προκαλώντας υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος σε άτομα με ευαισθησία.
Συστατικά από αυτή την οικογένεια φυτών περιλαμβάνονται σε πολλά έτοιμα τρόφιμα (άμυλο πατάτας, τσίλι, πιπεριές, πάστα ντομάτας, πάπρικα, κόκκινο πιπέρι και καγιέν). Έτσι, με τη συχνή κατανάλωση, τα γλυκοαλκαλοειδή συσσωρεύονται στον οργανισμό. Χρειάζεται τουλάχιστον πέντε ημέρες αποχής για να καθαρίσουν τα γλυκοαλκαλοειδή από τον οργανισμό, οπότε πρέπει να αφαιρεθούν από τη διατροφή εντελώς για τουλάχιστον μία εβδομάδα, για να διαπιστωθεί εάν σου δημιουργούν πρόβλημα.
Καφεϊνη
Η καφεϊνη είναι μία διαβόητη «Νέμεση» στις διαταραχές ύπνου και άγχους. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι σε άτομα με διαταραχή πανικού η καφεϊνη αύξανε τα επίπεδα των ορμονών του στρες στον οργανισμό, προκαλώντας κρίσεις.
Η καφεϊνη μας κρατά ξύπνιους μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης του εγκεφάλου. Ακόμα και πέντε ώρες μετά την κατανάλωσή της, το 50% παραμένει στο αίμα και καθιστά πιο δύσκολο τον ύπνο. Για την ακρίβεια χρειάζεται 16-24 ώρες για να φύγει από τον οργανισμό, άρα ακόμα κι ένα φλιτζάνι καφέ το πρωί μπορεί να επηρεάζει το χρόνο ή την ποιότητα ύπνου.
Για να διαπιστώσεις εάν το πρόβλημά σου οφείλεται στην ή επιδεινώνεται από την καφεϊνη, μείωνε σταδιακά την ποσότητα ανά μερικές ημέρες (διότι η απότομη διακοπή της μπορεί να επιφέρει συμπτώματα στέρησης όπως πονοκεφάλους, κόπωση και προβλήματα συγκέντρωσης).
Αλκοόλ
Μπορεί το αλκοόλ να είναι πολύ αποτελεσματικό στο να σε χαλαρώσει και να σε βοηθήσει να κοιμηθείς, ωστόσο καθώς αρχίζει να φθίνει στον οργανισμό στα μέσα της νύχτας, η ποιότητα ύπνου επιδεινώνεται σημαντικά. Ο μεταβολισμός του διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, γενετικούς και άλλους παράγοντες, αλλά ο κύριος προγνώστης για το πόσο θα παραμείνει στο σύστημά σου είναι η ποσότητα. Κατά μέσο όρο κάθε ποτό (σφηνάκι, μία μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί) κάνει δύο ώρες να φύγει από τον οργανισμό. Δύο ποτά – τέσσερις ώρες, τρία ποτά – έξι ώρες κ.ο.κ.
Καθώς το αλκοόλ αποσύρεται από τον οργανισμό, δημιουργούνταισυμπτώματα στέρησης που κυμαίνονται από ανήσυχο ύπνο, άσχημα όνειρα έως και κρίσεις πανικού. Εαν συνηθίζεις να πίνεις λίγο κάθε βράδυ, μπορείς να μειώσεις σταδιακά την ποσότητα, για να αποφύγεις έντονα στερητικά συμπτώματα.
Παλαιωμένα, με ζύμωση, παστά, καπνιστά και κατεργασμένα τρόφιμα (π.χ. σαλάμι, διάφορα τυριά, τουρσί, κόκκινο κρασί, μπύρα κ.α)
Ο τρόπος που φρέσκα ακατέργαστα τρόφιμα όπως το βόειο κρέας, το γάλα, τα σταφύλια ή το λάχανο μετατρέπονται σε γκουρμέ τροφές όπως παλαιωμένη μπριζόλα, μπρι, κρασί ή τουρσί είναι η προσθήκη βακτηρίων σε αυτά, με τα οποία γίνεται ζύμωση. Κατά τη ζύμωση, τα βακτήρια διασπούν τις πρωτεϊνες σε μικροσκοπικά μόρια που λέγονται βιογενείς αμίνες, οι οποίες συσσωρεύονται καθώς το τρόφιμο παλαιώνεται.
Η πιο σημαντική βιογενής αμίνη που κρύβεται στις παλαιωμένες τροφές είναι η ισταμίνη, ένας ισχυρός νευροδιαβιβαστής, που εντείνει τη λειτουργία του πεπτικού, του ορμονικού, του καρδιαγγειακού και του νευρικού συστήματος.
Η ισταμίνη προκαλεί ανησυχία / αγωνία σε άτομα με ευαισθησία, μερικώς μέσω της αύξησης των επιπέδων αδρεναλίνης στον οργανισμό. Η ισταμίνη δεν καταστρέφεται, επομένως το βράσιμο ή η κατάψυξη δεν βοηθούν.
Ζάχαρη, Αλεύρι και άλλοι επεξεργασμένοι Υδατάνθρακες
Όλα τα σάκχαρα και τα αμυλώδη, εκτός από αυτά που βρίσκονται σε φυσικά ανεπεξέργαστα τρόφιμα, όπως ένα φρούτο ή μία γλυκοπατάτα, θεωρούνται εξευγενισμένοι υδατάνθρακες. Δημοφιλή πρωινά όπως ο χυμός πορτοκαλιού, τα γλυκά γιαούρτια και τα περισσότερα δημητριακά είναι πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Με αυτά ξεκινάς την ημέρα σου με έκρηξη σακχάρων στο αίμα, θέτοντας σε κίνηση μια ορμονική αλυσιδωτή αντίδραση που μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, την ενέργεια, τη συγκέντρωση και την όρεξή σου για ώρες.
Η ινσουλίνη αυξάνεται για να ρίξει τα επίπεδα σακχάρων στο αίμα και γι’ αυτό οι ορμόνες του στρες, κορτιζόλη και αδρεναλίνη, σπεύδουν να προλάβουν να μην καταρρεύσει απότομα το επίπεδο σακχάρων στο αίμα. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τρώνε κατεργασμένους υδατάνθρακες (π.χ ψωμί, πατατάκια, ρύζι) και για μεσημεριανό ή βραδυνό, ουσιαστικά βρίσκονται σε αυτό το «ασανσέρ» επί 24ώρου βάσεως.
Μελέτη έδειξε ότι μία δόση αναψυκτικού με γλυκόζη διπλασίασε τα επίπεδα αδρεναλίνης σε ενήλικες και τα τετραπλασίασε σε παιδιά, φτάνοντας στα μέγιστα επίπεδα τέσσερις ώρες μετά την κατανάλωση. Η αδρεναλίνη προκαλεί συμπτώματα πανικού, όπως ιδρώτα, ζαλάδα και αίσθημα παλμών σε ανθρώπους με ευαισθησία. Αυτές οι αισθήσεις συχνά ερμηνεύονται λανθασμένα ως «υπογλυκαιμία».
Η πιο συνηθισμένη συμβουλή που δίνεται σε άτομα που νιώθουν ανησυχία ή πανικό ανάμεσα στα γεύματα, είναι να τρώνε υδατάνθρακες κάθε τρεις ώρες, για να αποφύγουν πτώση του επιπέδου σακχάρων στο αίμα. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσει το πρόβλημα με τον καιρό, αυξάνοντας την εξάρτηση του σώματος από τα σάκχαρα, καθώς και τον κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη.
Είναι πολύ σοφότερο να αφαιρέσεις τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες από τη διατροφή σου, ώστε να αποφύγεις απότομες αυξήσεις των σακχάρων στο αίμα εξ αρχής.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος που έχουμε για να αλλάξουμε τη χημεία του εγκεφάλου μας, είναι η αλλαγή της διατροφής μας. Δοκιμάστε να κρατήσετε για κάποιο καιρό ένα ημερολόγιο του τί φάγατε και τι συμπτώματα είχατε την κάθε ημέρα. Δείτε εάν υπάρχουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα, κρατώντας κατά νου ότι κάποιες τροφές παράγουν συμπτώματα μόνο αφού περάσουν μερικές ώρες.
Αυτό που θα ανακαλύψετε, μπορεί να γίνει το κλειδί για την ηρεμία σας την ημέρα και έναν καλό ύπνο τη νύχτα.