Επιστημονικές προσεγγίσεις από τη Γερμανία, την Ελβετία και τη Νέα Ζηλανδία
*Του Stephan Spies-Gordes
Τα σχολεία είναι άμεσα συνδεδεμένα με τη διαδικασία της μάθησης. Αλλά τι είναι ακριβώς η μάθηση; Πώς λειτουργεί; Μπορεί να βελτιωθεί; Οι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται σε αυτά τα θέματα αλλά μέχρι ενός βαθμού. Ακολούθως μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία τους. Η διαδικασία αυτή, σε μεγάλο βαθμό, είναι διαισθητική και κατευθύνεται από τη δοκιμή και το λάθος και άλλα εμπειρικά δεδομένα.
«Μέρες project»
Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό Gerhard Roth, το στιλ διδασκαλίας και ο τύπος του μαθήματος είναι αυτά που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Ο ίδιος προτείνει τις «μέρες project», όπου ομάδες εκπαιδευτικών διαφορετικών ειδικοτήτων επικεντρώνονται σε ένα διαθεματικό θέμα για όλη την ημέρα, παρέχοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να το εξετάσουν από όλες τις πτυχές. Αυτό επιτρέπει καλύτερη εμπέδωση του περιεχομένου του μαθήματος. Το κλειδί είναι η επανάληψη. Κάθε μία από αυτές τις μέρες του project τελειώνει με διάφορες επαναλήψεις των αποτελεσμάτων της διαδικασίας της μάθησης και ακολουθούν περαιτέρω συνεδρίες ανακεφαλαίωσης, μετά από τρεις μέρες, τρεις εβδομάδες και τρεις μήνες. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στη νευροεπιστήμη: πολλαπλά μονοπάτια που συγκλίνουν σε ένα θέμα και συστηματική επανάληψη βοηθούν τον εγκέφαλο να αποθηκεύσει νέες γνώσεις και δεξιότητες αξιόπιστα.
Υπάρχουν όμως πιο απλές εισηγήσεις που μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη άμεσα:
Αύξηση του χρόνου αναμονής
Οι εκπαιδευτικοί που υποβάλλουν ερωτήσεις θα πρέπει να περιμένουν, ανάλογα με το πόσο περίπλοκο είναι το περιεχόμενο της ερώτησης, 3-15 δευτερόλεπτα για μία απάντηση, έτσι ώστε οι μαθητές να μπορούν να επεξεργαστούν την ερώτηση. Έρευνες έχουν δείξει ότι στην πραγματικότητα ο μέσος όρος αναμονής είναι λιγότερος από ένα δευτερόλεπτο.
Άστε τους μαθητές να γίνουν εκπαιδευτικοί
Όλοι μαθαίνουμε καλύτερα όταν κληθούμε να εξηγήσουμε κάτι. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της μεθόδου είναι όταν οι μαθητές δίνουν οδηγίες σε συμμαθητές τους ή λένε στον εκπαιδευτικό πώς κατέληξαν σε μία συγκεκριμένη απάντηση.
Μελετήστε τα τυπικά λάθη των μαθητών σας
H εκπαιδευτικός επιστήμονας Elsbeth Stern (ETH Ζυρίχη) ισχυρίζεται ότι όλα τα παιδιά, αν και μαθαίνουν ως άτομα, ακολουθούν τα ίδια στάδια μάθησης, γενικότερα. Αυτά, περιλαμβάνουν διακριτά πρότυπα διαδοχικών λαθών τα οποία χρειάζεται να αντιμετωπιστούν ώστε να προοδεύσουν. Φυσικά δεν μπορούν όλα τα παιδιά να ακολουθήσουν αυτά τα βήματα την ίδια ώρα και με την ίδια σειρά.
Επομένως είναι απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να γνωρίζουν ακριβώς σε ποιο σημείο της μαθησιακής καμπής βρίσκεται ο κάθε μαθητής. Μόνο τότε μπορούν να οργανώσουν την τάξη σε ομάδες και να διαφοροποιήσουν τον τρόπο διδασκαλίας αποτελεσματικά.
Διαγνωστικές συνεντεύξεις
Χρησιμοποιώντας διάφορες ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός διαμορφώνει ένα λεπτομερές προφίλ των ικανοτήτων του μαθητή και αυτό μπορεί να τον βοηθήσει να τελειοποιήσει τη διδασκαλία του. Τα αποτελέσματα αυτών των διαγνωστικών συνεντεύξεων είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικά και παράλληλα σοκαριστικά.
Δεν υπάρχει κάποια μαγική συνταγή αλλά…
Μελέτες επιστημόνων της εκπαίδευσης από όλο τον κόσμο έδειξαν ότι δεν υπάρχει μαγική συνταγή για να βελτιωθεί η διαδικασία της μάθησης. Αλλά αυτές οι μέθοδοι, στις οποίες οι εκπαιδευτικοί ξεκαθαρίζουν τους σκοπούς της μάθησης και κατευθύνουν με ενεργό τρόπο την εμπειρία των μαθητών, είναι προτιμότεροι και καλύτεροι από άλλους. Τα καλά μαθήματα χρειάζεται να είναι μαθητοκεντρικά αλλά να καθοδηγούνται από τον εκπαιδευτικό. Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό JohnHattie: «Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα στη μάθηση των μαθητών προκύπτουν όταν οι εκπαιδευτικοί αποκτούν επίγνωση του τρόπου που διδάσκουν».
(Πηγή: ChristophKucklick: “Wie das Lernenbessergelingt”, GEO Magazin, Hamburg)
* Ο Stephan Spies-Gordes είναι Βοηθός Διευθυντής στο International School of Paphos