Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών Δρ. Κώστας Κωνσταντίνου, συμμετείχε, εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, στην άτυπη Υπουργική Συνάντηση της ομάδας των πέντε κρατών μελών MED5 – ήτοι, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Μάλτα και Κύπρος, που αποτελούν τα κράτη μέλη με τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις στην Ένωση. Η συνάντηση έλαβε χώρα στη Βαλέτα της Μάλτας, στις 3-4 Μαρτίου 2023 και είναι η πέμπτη στη σειρά, με την τελευταία να έχει διοργανωθεί στην Κύπρο, τον περασμένο Οκτώβριο (2022
Οι εργασίες της συνάντησης αφορούσαν τέσσερις θεματικές ενότητες. Στην πρώτη θεματική συζητήθηκε το ζήτημα της εξωτερικής διάστασης της μετανάστευσης και οι διαδικασίες των επιστροφών. Τονίστηκε η αναγκαιότητα συνεργασίας με τρίτες χώρες – χώρες καταγωγής, ώστε να αποτρέπονται, αφενός, οι παράτυπες αφίξεις, ενώ παράλληλα, να αυξάνονται οι πιθανότητες επιστροφής, στη χώρα καταγωγής των ατόμων, των οποίων οι αιτήσεις για διεθνή προστασία έχουν απορριφθεί ή συνεχίζουν να παραμένουν στη χώρα, χωρίς εν ισχύι άδεια παραμονής.
Το δεύτερο θέμα αφορούσε στο άσυλο και στη μετανάστευση, γενικότερα, σε συνάρτηση με το Σύμφωνο Αλληλεγγύης, που συμφωνήθηκε μεταξύ των κρατών μελών. Όλες οι χώρες δήλωσαν την απογοήτευσή τους για τον Μηχανισμό Μετεγκατάστασης, καθότι η ουσιαστική βοήθεια που, εν τέλει, προσφέρεται στις χώρες πρώτης γραμμής είναι, είτε πολύ περιορισμένη, ενώ το διοικητικό κόστος είναι πολλαπλάσιο του λαμβανόμενου οφέλους. Τονίστηκε, εκ νέου, το γεγονός ότι, για να υπάρχει πραγματική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να συσταθεί ένας μόνιμος και υποχρεωτικός μηχανισμός μετεγκατάστασης, ώστε να υπάρχει πραγματικός καταμερισμός της ευθύνης και των υποχρεώσεων, μεταξύ των κρατών μελών.
Στην τρίτη θεματική, υπήρξε συζήτηση για τις επιχειρήσεις υποστήριξης των επιστροφών και, ειδικότερα, του ρόλου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX). Προς τον σκοπό αυτό, υπήρξε σχετική ενημέρωση από τον νεοδιορισθέντα Εκτελεστικό Διευθυντή της FRONTEX.
Στην τέταρτη θεματική, ο Ισπανός Υπουργός Εσωτερικών παρουσίασε τις προτεραιότητες της επερχόμενης Ισπανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, στα θέματα του Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων.
Στη συνάντηση, πέραν των Υπουργών και εκπροσώπων των πέντε κρατών μελών της Ομάδας MED5, παρούσα ήταν και η Υπουργός Εσωτερικών της Σουηδίας, η οποία συμμετείχε στις συζητήσεις, ενώ, παράλληλα, σχολίαζε τα θέματα, σε συνδυασμό με τις προτεραιότητες της Σουηδικής Προεδρίας στα θέματα μετανάστευσης. Η ομάδα των MED5 ενημέρωσε τη Σουηδή Υπουργό για τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες πρώτες γραμμής σε σχέση με το μεταναστευτικό και ζήτησαν όπως οι θέσεις τους ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της τελικής διαμόρφωσης του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών Δρ. Κωνσταντίνου είχε την ευκαιρία να ενημερώσει σχετικά με τη μεταναστευτική κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο και, ειδικότερα, σε σχέση με τις αφίξεις παράτυπων μεταναστών από Τουρκία, μέσω της Πράσινης Γραμμής, τις προσπάθειες που καταβάλλει η χώρα, για διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και, ειδικότερα, τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει για αύξηση του αριθμού των επιστροφών παράτυπων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους. Ζήτησε, επίσης, από τον νέο Εκτελεστικό Διευθυντή της FRONTEX, όπως ο Οργανισμός συνδράμει την προσπάθεια της Κύπρου, ούτως ώστε να υπάρξει περιορισμός των εν λόγω ροών, οι οποίες προκύπτουν, κυρίως, μέσω του αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης. Επιπρόσθετα, ενημέρωσε για προβλήματα που παρατηρούνται και στην Κύπρο, σε σχέση με την εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης αιτητών διεθνούς προστασίας από την Κύπρο σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με το πέρας της συνάντησης, οι πέντε εκπρόσωποι της ομάδας των MED5 υπέγραψαν κοινό ανακοινωθέν, θέτοντας, εκ νέου τις θέσεις τους αναφορικά με την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης, τις επιστροφές και τον μηχανισμό μετεγκατάστασης, όπως αυτές διατυπώθηκαν και κατά τη συζήτηση που προηγήθηκε. Στο ανακοινωθέν γίνεται ειδική αναφορά για σημαντικά θέματα που αφορούν στην Κύπρο, περιλαμβανομένης ειδικής αναφοράς για να αντιμετωπιστούν επαρκώς τα θέματα που αφορούν την Πράσινη Γραμμή, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που ισχύουν, παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.