Με την ευχή να βγει σύντομα η Κύπρος από την δύσκολη και επικίνδυνη περίοδο που διανύει ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β μιλά στο ΛΑΙΜΗΤΟΜΟΣ.COM. Δηλώνει ανοικτά την προτίμηση του στον Νίκο Αναστασιάδη και θεωρεί υπεύθυνη την κυβέρνηση Χριστόφια για την κακή πορεία της χώρας. Δεν διστάζει να μιλήσει για τη διαφθορά στην πολιτική και εκφράζει την ανησυχία του για το μέλλον των κυπρίων, που μπορεί να αναζητήσουν πατρίδες μακριά από τη γη των πατέρων τους. Όσο για το Κυπριακό, δεν είναι η κατάλληλη εποχή για έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων.
-Πιστεύεται ότι ευθύνεται η κυβέρνηση Χριστόφια για την κακή εικόνα της οικονομίας;
ΑΠ. Φταίει η κυβέρνηση που δεν πήρε μέτρα και φτάσαμε έως εδώ. Η Κύπρος δεν έπρεπε να φτάσει μέχρι αυτού του σημείου. Σίγουρα η οικονομική κρίση είναι παγκόσμια δεν είναι μόνο στην Κύπρο, όμως εδώ θα ήταν ανεπαίσθητη. Δυστυχώς πίστευαν ότι αυτή η κρίση δεν θα μας άγγιζε αλλά μας άγγιξε για τα καλά. Ο ίδιος ο πρόεδρος έλεγε πολλάκις ότι δεν έχουμε πρόβλημα. Είχαμε την εισβολή με τόσους χιλιάδες πρόσφυγες και δεν πείνασε κανείς. Σήμερα υπάρχει κόσμος που
πεινά.
-Ποιες ήταν οι λάθος κινήσεις;
ΑΠ. Πρώτα απ όλα έπρεπε να συμμαζευτεί το κράτος και να μην σκορπίζει τα λεφτά. Δεν έπρεπε να επιτρέψει σε λαθρομετανάστες να έρχονται ή έπρεπε να θέσει ενώπιων των ευθυνών της την ΕΕ. Να χρηματοδοτεί τους λαθρομετανάστες κι όχι να βγαίνουν χρήματα από το κεντρικό βαλάντιο του κράτους.
Ήθελε να κάνει κοινωνική πολιτική ο πρόεδρος και μάλιστα προχθές με είχαν ρωτήσει σχετικά με τα δεκάδες εκατομμύρια ως δώρο που δίνονται τα Χριστούγεννα στους συνταξιούχους. Ρώτησα την αδερφή μου που είναι στη σύνταξη και δεν έχει περιουσία, αν είχε ανάγκη το δώρο από την κυβέρνηση. Μου απάντησε πως δεν της χρειαζόταν. Δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα αυτή η κίνηση. Δε χόρτασε πεινασμένους ή αυτούς που ήταν σε φοβερά αδιέξοδα. Αυτό το επιμίσθιο που
ήταν αρκετά εκατομμύρια πιστεύω πως δεν χρειαζόταν.
-Σε ποιους άλλους τομείς έχουν υπερβάλλει;
ΑΠ. Έδιναν αρκετά επιδόματα στους ξένους που δεν είχαν δουλειά, περισσότερο από τους κυπρίους. Οι τουρκοκύπριοι για παράδειγμα, έχουν προτεραιότητα στα νοσοκομεία και δεν πληρώνουν. Αντίθετα, οι κύπριοι που έχουν οικονομική
ευχέρεια πληρώνουν. Ο λαός φώναζε γι αυτή την διάκριση. Μπορούσε το κράτος να συρρικνώσει τα έξοδά του. Έπρεπε να σταματήσει να προσλαμβάνει δημοσίους υπαλλήλους. Σε όλα τα υπουργεία και τις υπηρεσίες υπάρχει ένας αριθμός υπαλλήλων αχρείαστος. Και δεν δουλεύουν. Κάθονται. Ακόμη και μέσα στην Αρχιεπισκοπή έχουμε υπεράριθμους. Έπρεπε όταν βλέπαμε την κρίση να έρχεται να παίρναμε μέτρα όλοι. .
-Η Κύπρος ζητά βοήθεια περίπου τα 25 δις ευρώ. Πιστεύετε ότι για το έλλειμμα που δημιουργήθηκε φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι και τα επιδόματα;
ΑΠ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα δημιουργήθηκε από τις οικοδομές που εργαζόταν ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων. Πολλοί ξένοι υπήκοοι από την Βρετανία και πρόσφατα τη Ρωσία, την Κίνα και αλλού αγόραζαν επαύλεις και διαμερίσματα όμως δεν εξυπηρετούνταν από τους δημοσίους υπαλλήλους. Λόγω της γραφειοκρατίας δεν εισρέουν χρήματα στα ταμεία. Κάποιοι ήθελαν να κάνουν επενδύσεις όμως η κυβέρνηση αργούσε να πάρει αποφάσεις. Έφυγαν και επένδυσαν σε άλλες Ευρωπαϊκές
χώρες. Δεν γίναμε πρακτικοί στο να εξυπηρετούμε αμέσως όλες τις υποθέσεις. Η οικοδομική βιομηχανία έχει σήμερα σχεδόν παραλύσει.
-Φαινόμενα διαφθοράς στην πολιτική παρατηρούνται στην Κύπρο;
ΑΠ. Μιμούμεθα μη φοβάστε. Όπως έπαιρναν και παίρνουν μίζες στην Ελλάδα άρχισαν και οι δικοί μας πολιτικοί. Είμεθα έλληνες… Αυτό είναι μια επιβεβαίωση ότι είμαστε γνήσιοι έλληνες.
-Μακαριότατε, είστε μια ισχυρή προσωπικότητα στο νησί. Ποιός είναι ο δικός σας ρόλος στην πολιτική;
ΑΠ . Εγώ δεν κάνω πολιτική. Δεν πολιτεύομαι. Με ενδιαφέρει ο κυπριακός λαός. Ο Ελληνικός Ορθόδοξος Κυπριακός λαός, που είναι και το ποίμνιό μου. Με ενδιαφέρει να μείνει εδώ, στη γη των πατέρων του. Μου είναι αδιανόητο να φανταστώ, όχι να το δω στην πράξη, την ημέρα που θα σηκωθεί να φύγει γιατί δε θα έχει ζωή εδώ και θα αναζητά πατρίδες αλλού. Ζω τον αγώνα του κυπριακού λαού που από το 1955.
Έβλεπα τις μανούβρες που έκανε η Μεγάλη Βρετανία για τα δικά τη συμφέροντα, τις βάσεις που διαθέτει στο νησί, και πως έσπρωχνε την Τουρκία για να δημιουργήσει ρήγμα μέσα στις δύο κοινότητες. Εδώ ποτέ δεν είχαμε ποτέ πρόβλημα θρησκευτικό. Ούτε σήμερα έχουμε αλλά ούτε και στο μέλλον θα έχουμε. Οι τούρκοι μωαμεθανοί ερχόντουσαν στις θρησκευτικές γιορτές τις δικές μας και γίνονταν μέτοχοι της δικής μας χαράς. Και ο ορθόδοξος λαός μας πήγαινε στις δικές τους γιορτές. Οι τουρκοκύπριοι και οι ελληνοκύπριοι είναι ανοικτόμυαλοι άνθρωποι.
-Πως βλέπεται την προεκλογική εκστρατεία;
ΑΠ. Νομίζω πως δεν υπάρχει διαφορά από τις άλλες. Εκείνο που θα παίξει ρόλο είναι μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Πιστεύω ότι η αριστερά επειδή είχε τη διακυβέρνηση του τόπου τα τελευταία 5 χρόνια με την πολιτική που άσκησε δεν έχει δυνατότητες να κερδίσει.
-Ποιος πιστεύεται ότι θα είναι ο επόμενος πρόεδρος;
ΑΠ. Πιστεύω πως θα είναι ο κ Αναστασιάδης. Και οι δημοσκοπήσεις τον φέρνουν πρώτο, μετά και την στήριξη του από το ΔΗ.ΚΟ. Έχουν μια σχετική μειοψηφία που πιθανόν να μην υπάρξουν ούτε δύο γύροι. Μπορεί να βγει και από τον πρώτο γύρο.
-Ποια είναι τα στοιχεία της προσωπικότητας του κ Αναστασιάδη που σας κάνουν να πιστεύεται ότι θα είναι ικανός πρόεδρος για την Κύπρο;
ΑΠ. Πιστεύω ότι οι θέσεις που παρουσιάζει σήμερα είναι σωστές. Είναι θέσεις που έχουμε κι εμείς. Πρέπει να ακολουθήσει αυτή την πορεία αλλά πρέπει να προσέξει και την υστεροφημία του. Πιστεύω πως θα εργαστεί και θα δώσει όλο τον καλό εαυτό του να υπηρετήσει αυτόν τον τόπο, τον λαό. Είναι μια χρυσή ευκαιρία να μείνει στην ιστορία ως θετικός
παράγοντας.
Ένα δεύτερο, είναι η λύση του κυπριακού. Δεν εξαρτάται από εμάς. Εξαρτάται από την Τουρκία. Δυστυχώς
αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένας τούρκος πρωθυπουργός ο οποίος έχει βάλει πολύ ψηλά τον πήχη. Οραματίζεται έως το 2022, που συμπληρώνονται τα 100 χρόνια της Νέας Τουρκικής Δημοκρατίας να δημιουργήσει μια υπερδύναμη. Λέει ότι η Τουρκία θα είναι έως τότε, 100 εκατομμυρίων πολιτών, θα είναι υπερδύναμη. Είναι ήδη μέσα στου G20 και φιλοδοξεί έως το ΄22 να είναι μέσα στους πρώτους δέκα και πολύ πιο μπροστά. Έχει τον τρίτο στρατό αριθμητικά παγκοσμίως. Μεσουρανεί. Πως θα δεχθεί να δώσει μια δημοκρατική λύση που θέλουμε κι εμείς. Μια λύση βιώσιμη;
-Βλέπεται το Κυπριακό ζήτημα να «παγώνει» προς το παρόν και να ξανά ανοίγει κάποια χρόνια αργότερα;
ΑΠ. Πιστεύω ότι ώριμα θα πράξει η νέα κυβέρνηση και να μην αρχίσει αμέσως τις διαπραγματεύσεις προς λύση. Άλλωστε, έχουν ήδη αποτελματωθεί. Να ασχοληθεί πρωτίστως με την οικονομική κρίση και κατά δεύτερο με το εθνικό θέμα γιατί όπως είπα, δεν εξαρτάται από εμάς. Και πρέπει ο νέος πρόεδρος να είναι προσεκτικός. Οι συνομιλίες τα τελευταία χρόνια είχαν ως βάση την Ομοσπονδία, όμως οι τούρκοι δεν συζητούσαν για ομοσπονδία αλλά για δύο ξεχωριστά κράτη.
Ο κ Ερντογάν πολλές φορές το τόνισε κι απορούσα, εγώ που δεν είμαι πολιτικός και δεν ξέρω πολλά πράγματα. Γιατί συζητούμε αφού οι τούρκοι θέλουν δύο κράτη. Θέλουν Συνομοσπονδία και κάτι χειρότερο από την Συνομοσπονδία. Όταν είπα «καλύτερα ας μείνουμε στην παρούσα κατάσταση γιατί οι συνομιλίες θα φέρουν κάτι χειρότερο» με κατηγόρησαν ότι θέλω διχοτόμηση. Ούτε θέλω, ούτε πιστεύω στη διχοτόμηση. Αλλά αν θα κάνω μια κατάσταση χειρότερη από την παρούσα γιατί να μην αφήσω τα πράγματα ως έχουν. Η νόμιμη κυβέρνηση είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που εκφράζουμε εμείς. Από εκεί είναι ψευδοκράτος και θα παραμείνει ψευδοκράτος.
-Δεν πιστεύετε ότι δόθηκαν ευκαιρίες επίλυσης του θέματος, όταν η Κύπρος ήταν οικονομικά δυνατή και τις χάσατε;
ΑΠ. Ποτέ δεν δόθηκε στο λαό μας ευκαιρία για λύση που να είναι βιώσιμη και λειτουργική. Ούτε όταν ήμασταν αποικία των βρετανών, ούτε μετά στις προσεγγίσεις με τους τούρκους. Όσοι λένε ότι δόθηκαν ευκαιρίες και δεν τις αξιοποιήσαμε να μου επιτραπεί να πω πως εθελοτυφλούν και δεν ξέρουν τι εστί κυπριακό πρόβλημα. Απέναντι έχουμε τους τούρκους που ξέρουν καλά τη θέλουν και έχουν ένα σχεδιασμό μπροστά τους ενός αιώνα. Εμείς είμαστε πολύ κοντόφθαλμοι.
-Μακαριότατε, έχετε επισκεφθεί ποτέ τα κατεχόμενα;
ΑΠ. Έκανα το λάθος δυστυχώς πριν από δύο χρόνια. Με κορόιδεψε ο κ Ερογλου λέγοντας μου ότι πηγαίνοντας στον
Απόστολο Ανδρέα, θα ξεκινούσε αμέσως η συντήρηση της Μονής. Πήγα, αλλά δύο χρόνια μετά η συντήρηση του Απόστολου Ανδρέα, που ήταν το πρώτο προσκύνημα στην Κύπρο μαζί με την Μονή Κύκου, δεν έχει γίνει.
-Ποια είναι η σχέση σας με τον Μητροπολίτη Κύκκου;
ΑΠ. Είναι αδερφικές με όλους τους Μητροπολίτες, ιδιαίτερα με τον Μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας. Δεν έχω καμία διαφορά. Δεν έχουμε να μοιράσουμε κάτι για να τσακωνόμαστε στη μοιρασιά.
-Υπάρχουν πληροφορίες για μυστικές συναντήσεις στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας με σκοπό, να ενισχυθεί η υποψηφιότητα του κ Λιλλήκα. Ποια είναι η άποψή σας;
ΑΠ. Προσωπικά εγώ, έχω συναντηθεί με όλους. Κι αυτό είναι θετικό. Λέω χαρακτηριστικά ότι ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας του διαλόγου. Με το να υπάρχει απόσταση του ενός από τον άλλο δεν πετυχαίνουμε κάτι. Και να διαφωνούμε οφείλουμε να διαλεγόμεθα. Να ζυγίζουμε τα πράγματα, να βρίσκουμε την χρυσή τομή και να προχωρούμε.
-Στη διάρκεια της πολιτικής πορείας του ο κ Λιλήκας έχει περάσει από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Θεωρείται ότι αυτό θα επηρεάσει αρνητικά τους ψηφοφόρους;
ΑΠ. Δεν νομίζω. Ο Λιλλήκας είναι ένας νέος άνθρωπος, μορφωμένος, έχει νεύρο να διευθύνει, αλλά δυστυχώς δεν υποστηρίζεται από κόμματα. Και τα κόμματα του κεντρώου χώρου δεν τον υποστήριξαν. Κατέβηκε μόνος του. Τελευταία τον στηρίζει η ΕΔΕΚ που όμως είναι μικρό κόμμα μόλις 8%, και δεν νομίζω ότι μπορεί να του δώσει τη νίκη στις προεδρικές εκλογές. Βέβαια, δεν ξέρει κανείς τι βγάζει η κάλπη. Έχουμε ακόμη 4-5 μήνες, διάστημα στο οποίο τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Αυτός που φαίνεται ωστόσο να προηγείται είναι ο κ Αναστασιάδης.
-Μακαριότατε ισχύουν οι πληροφορίες ότι είστε θετικά προσκείμενος στο πρόσωπο του κ Ομήρου, του σημερινού Προέδρου της Βουλής, σε σχέση με τον κ Καρογιάν;
ΑΠ. Αυτά δεν ισχύουν. Το να έχει κάποιος το θάρρος της γνώμης του, να λέει το λάθος του άλλου δεν σημαίνει ότι απαξιεί, ή εχθρεύεται ή απορρίπτει κάποιον άλλο. Του λέω το λάθος του. Είχαμε διαφωνίες με τον κ Καρογιάν αλλά δεν σημαίνει ότι είμαστε σε διάσταση ή το περιβάλλον είναι. Αν ο κ Ομήρου κάνει αύριο κάτι δεν θα διστάσω να του το πω. Και αν κάνω εγώ κάποιο λάθος δεν θα μου κακοφανεί αν ο κ Καρογιάν ή ο κ Ομήρου μου το πουν.
-Είστε μια έντονη προσωπικότητα που λέτε την άποψή σας για την πολιτική και τους πολιτικούς δημοσίως. Πιστεύετε ότι ο ρόλος του Αρχιεπισκόπου το επιτρέπει αυτό;
ΑΠ. Έχουμε εθνικό πρόβλημα στην Κύπρο. Αν ήμουν Αρχιεπίσκοπος στην Αμερική ή τη Βρετανία δεν θα με ενδιέφερε, γιατί έχει ήρεμο πολιτικό βίο και δεν κινδυνεύει. Εμείς εδώ κινδυνεύουμε. Κι έχω δηλώσει πολλές φορές πως η εκκλησία θα παραμείνει εδώ, δεν θα φύγει ποτέ. Αν όμως έρθουν δύσκολες ημέρες το ποίμνιο μας, ο λαός μας θα φύγει. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι εκεί, ο πληθυσμός όμως έφυγε για να βρει καλύτερη ζωή. Το Πατριαρχείο είναι κάτω από τη μπότα του μουσουλμάνου και κλαίει τη μοίρα του, δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Τώρα πρέπει να πάρω θέση, που μπορώ να φέρω αποτέλεσμα, γιατί αν έρθει το κακό θα κλαίω τη μοίρα μου.
-Υπάρχουν σκέψεις από πλευράς της Κυπριακής εκκλησίας να παρέχει οικονομική βοήθεια στο κράτος ;
ΑΠ . Αυτά είναι ουτοπίες. Η εκκλησία δεν έχει τέτοια εισοδήματα που να μπορεί να χρηματοδοτήσει το κράτος. Μπορεί να έχει μεγάλη περιουσία αλλά ποτέ δεν έχει ρευστό. Ότι πιάσει το ξοδεύει αμέσως διότι εργάζεται σε πολλούς τομείς και πολλά επίπεδα. Δεν αφήνουμε χρήματα κοντά μας. Το κράτος το βοηθάμε έμμεσα μέσω της καταβολής του ΦΠΑ. Προχθές κάναμε μια πώληση από την οποία το κράτος έλαβε μισό εκατομμύριο ευρώ έμμεσα. Και μας κατηγορούν ότι δεν δίνουμε τους φόρους. Αυτό είναι ψευδές. Το κράτος παίρνει αρκετά εκατομμύρια το χρόνο από την εκκλησία, από τις δοσοληψίες που κάνει η εκκλησία με το κοινό. Χθες είχαμε μια αντιπροσωπία Κοπτών της Αιγύπτου που ήθελαν να αγοράσουν μια έκταση. Εάν τελεσφορήσει αυτή η συζήτηση θα κάνουμε μια πώληση γύρω στα 60 εκατομμύρια. Το 20% αυτών θα πάει στην κυβέρνηση.
-Πως καταφέρατε να κρατήσετε τόσο ισχυρή την Εκκλησία της Κύπρου;
ΑΠ. Είμαστε μέσα στο λαό και κρατάμε το σφυγμό. Η δύναμη της εκκλησίας είναι ο λαός. Βεβαίως έχουμε αξιοποιήσει και ένα μέρος της περιουσίας μας και είμαστε οικονομικά ανεξάρτητοι. Δεν εξαρτόμαστε από το κράτος. Στην Ελλάδα τους Μητροπολίτες τους πληρώνει το κράτος, εδώ πληρώνονται από την εκκλησία. Υπάρχει μια ανεξαρτησία και όταν δεν έχεις από πάνω σου κάποιον να σε πιέζει , πιο εύκολα έρχεσαι σε επαφή με το λαό ο οποίος σε σέβεται. Υπάρχει παράλληλα και ένα ενδιαφέρον από την εκκλησία.
Πριν από την οικονομική κρίση η Αρχιεπισκοπή, ανεξάρτητα από τις Μητροπόλεις και τα Μοναστήρια, έδινε 5 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τους φτωχούς, τους αρρώστους και τους φοιτητές,. Καταλαβαίνεται ότι όταν συμπαρασταθείς σ’ ένα παιδί που θέλει να σπουδάσει και εάν δεν ήταν η εκκλησία δεν θα σπούδασε, αυτό το παιδί δεν θα το ξεχάσει ποτέ. Ούτε η οικογένεια του. Το ίδιο συνέβαινε και σε θέματα υγείας. Για να μεταβούν στο εξωτερικό, την Αγγλία, τη Γερμανία ή αλλού έπαιρναν ένα σεβαστό ποσό. Ο λαός αγαπά, σέβεται και υποστηρίζει την εκκλησία. Φυσικά υπάρχουν και οι εχθροί. Πολλοί μας υβρίζουν, δεν μας θέλουν.
-Ποιοι είναι αυτοί;
ΑΠ. Ένα μέρος είναι και συνάδελφοι σας από τα ΜΜΕ. Είναι ένας δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Πολίτης» που με βρίζει από πρωίαν έως εσπέραν. Δεν δίνω σημασία. Έχουμε δημοκρατία και ελευθερία λόγου και μπορούν να λένε ότι θέλουν. Δεν με πειράζει.
-Έχει επηρεαστεί η εκκλησία από την κρίση; Πως αντιμετωπίζεται το θέμα;
ΑΠ. Χάσαμε το 60% του εισοδήματος μας αλλά δεν θα πεινάσει κανείς. Πιστεύω πως σε λίγα χρόνια θα βγούμε από τις δυσκολίες. Μόνο η Αρχιεπισκοπή έπαιρνε 9,5 εκατομμύρια από τις τράπεζες. Αυτό το ποσό το χάσαμε. Έχουμε χάσει από διαμερίσματα, καταστήματα, ακόμη και τα ξενοδοχεία. Βρήκαν την αφορμή και ζητούν εκπτώσεις γιατί δυσκολεύονται να μας πληρώσουν. Ο κόσμος έχει δυσκολίες, αν έχει κάποια λεφτά τα κρατά να δει παρακάτω τι θα γίνει. Καταλαβαίνουμε τις δυσκολίες.Προχθές θέλαμε να δώσουμε ένα μήνυμα στο λαό μας και στους κληρικούς μας. Συνήλθε η Σύνοδος και δεχθήκαμε μειώσεις 25% στις αμοιβές μας και δεν θα πάρουμε ούτε τον 13 μισθό. Δεν θα πεινάσει κανείς από μας. Πρέπει να δουν οι κληρικοί και οι υπάλληλοι μας ότι οι μισθοί θα συρρικνωθούν για να περάσουμε τις άσχημες ημέρες.
Εγώ πάντοτε είμαι αισιόδοξος και πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα υπερβούμε τις δυσκολίες. Είμεθα μικρό κράτος. Βέβαια εύκολα πάει κάτω, όπως λέω τον τελευταίο καιρό, αλλά και εύκολα πάει πάνω. Με μια λελογισμένη διοίκηση πιστεύω ότι θα πάμε πάνω.