Όταν, πριν από κάποια χρόνια, ο υποψήφιος και μετέπειτα Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης δήλωνε με στόμφο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έπρεπε να προσχωρήσει στο «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη» και γιατί όχι στο ΝΑΤΟ, οι σκοπιμότητες ήταν πρόδηλες. Τα συνθήματα είχαν υποκαταστήσει την ορθολογική ανάλυση και το στρατηγικό βάθος, στοχεύοντας πρωτίστως το θυμικό των συναγερμικών ψηφοφόρων αλλά και συγκεκριμένους κύκλους εκτός Κύπρου.
Σήμερα δεν έχουμε εκλογές και ορθά αναρωτιέται κανείς γιατί ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας επέλεξε να ανοίξει ζήτημα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, όταν μάλιστα στενοί του συνεργάτες και κόμματα που τον στηρίζουν (πλην του ΔΗΣΥ) διαχωρίζουν τη θέση τους δημόσια. Γεγονός που προδίδει μάλιστα την απουσία προβληματισμού, στρατηγικού πλάνου και σχεδιασμού της κυβέρνησής του, πολύ περισσότερο δε της όποιας σοβαρής διαβούλευσης με τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Στο εύλογο ερώτημα λοιπόν του χρονισμού που επέλεξε ο κ. Χριστοδουλίδης για να ανοίξει δημόσια την εν λόγω συζήτηση, πέραν από διαχρονικά δεδομένα προστίθενται και υφιστάμενες συγκυρίες που κάθε άλλο παρά θα έπρεπε να τον σπρώξουν προς αυτή την τοποθέτηση.
Ως προς τα διαχρονικά ζητήματα που άπτονται της θέσης για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, δεδομένη παραμένει η διαφωνία όσων συμπεραίνουμε ότι μια άσκηση στρατηγικού βάθους για τα πλεονεκτήματα και συνέπειες μιας τέτοιας προοπτικής δεν την υποστηρίζει. Όχι μόνο γιατί αναγνωρίζουμε ότι όσα καταστροφικά βιώνει ο τόπος φέρουν τη σφραγίδα του ΝΑΤΟ, αλλά γιατί μας απομακρύνει από τον διακηρυγμένο και ορθό στόχο της αποστρατιωτικοποίησης στο πλαίσιο της λύσης σε μια περιοχή που ταλαιπωρείται από διαρκείς συγκρούσεις με πρόδηλο τον κίνδυνο να καταστούμε μέρος τους. Η συμμετοχή μας σε μια μόνιμη στρατιωτική συμμαχία που προϋποθέτει την παρουσία ξένων στρατευμάτων στην Κύπρο και η οποία θα «κλειδώσει» εσαεί τη στρατιωτική και επιχειρησιακή διασύνδεση της Κύπρου με την Τουρκία, με δεδομένες τις ιστορικές μας εμπειρίες, ναρκοθετεί τη ζώνη ασφαλείας που διεκδικούμε. Πόσο μάλλον, που το ΝΑΤΟ παραμένει δια του καταστατικού του μια αμιγώς αμυντική στρατιωτική συμμαχία που δεν σκοπεί στην επίλυση των διαφορών ανάμεσα στα κράτη-μέλη της, ούτε βεβαίως και μέσω της πρακτικής της όπως φανερώνουν οι αλλεπάλληλες κρίσεις στα ελλαδοτουρκικά και η συνεχιζόμενη αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας από την Άγκυρα.
Ο κ. Χριστοδουλίδης είναι προφανώς καλός γνώστης όλων των πιο πάνω. Ούτε και μπορεί να του διαφεύγει η εμβέλεια της αντιπαλότητας που έχει πλέον εδραιωθεί στις σχέσεις των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας γύρω από την ανάπτυξη του ΝΑΤΟ. Και παρά ταύτα, σε μια χρονική στιγμή που αχνοφαίνεται στον ορίζονται μια συγκυρία αναθέρμανσης της προοπτικής για διαπραγματεύσεις, αναλαμβάνει την ευθύνη της εμπλοκής της Κυπριακής Δημοκρατίας και της προοπτικής επίλυσης του Κυπριακού σε ευρύτερες γεωστρατηγικές διελκυστίνδες. Σε μια συγκυρία που αξιώνουμε όπως και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας πιέσουν την Τουρκία για να εγκαταλείψει την απαράδεκτη θέση για λύση δύο κρατών, επιχειρεί ένα επικίνδυνο σάλτο που ούτως ή άλλως θα μας προσγειώσει στην εκπεφρασμένη άρνηση της Τουρκίας για οποιαδήποτε συζήτηση ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ.
Καταληκτικά, σε μια χρονική συγκυρία που η ανάληψη πρωτοβουλιών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα έπρεπε να εστιάζει στη δημιουργία προϋποθέσεων για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν μείνει, ανοίγει ζητήματα που ουδέποτε υπήρξαν αντικείμενο των διαπραγματεύσεων. Υποσκάπτοντας ο ίδιος την κατά τα άλλα διακηρυγμένη θέση της πλευράς μας για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν μείνει, σωρεία ψηφισμάτων και ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου. Με δεδομένο το κάδρο των σοβαρότατων διαφωνιών επί της ουσίας, το αναπάντητο ερώτημα των ημερών είναι: γιατί τώρα;
Σταύρη Καλοψιδιώτου
Νομικός – Διεθνολόγος, Μέλος Κ.Ε. ΑΚΕΛ