Σε ένα ήδη ταραγμένο διεθνές περιβάλλον, όπου οι ένοπλες συγκρούσεις σε παγκόσμια εμβέλεια, βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι τελευταίες εξελίξεις των εξαγγελιών και των τοποθετήσεων του νέου πλανητάρχη, έρχονται να συμβάλουν στην περαιτέρω αναταραχή των διεθνών σχέσεων.
Όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO), το 2022 καταγράφηκαν 59 συγκρούσεις παγκοσμίως, με σχεδόν τις μισές (28) να λαμβάνουν χώρα στην Αφρική. Αν και το 2023 ο αριθμός των χωρών με ενεργές συγκρούσεις μειώθηκε σε 34 από 39 που ήταν το 2022, ο συνολικός αριθμός των συγκρούσεων παραμένει υψηλός.
Οι θάνατοι από πολεμικές συγκρούσεις έχουν αυξηθεί κατά 482% τα τελευταία 15 χρόνια, φτάνοντας σε υψηλό τριακονταετίας το 2022. Ενδεικτικά, στον πόλεμο στην Ουκρανία, σκοτώνονται περίπου 2.000 άνθρωποι κάθε μήνα τα τελευταία δύο χρόνια.
Σύμφωνα με τον Global Conflict Tracker, το 2022 υπήρχαν 27 μεγάλες πολεμικές συρράξεις παγκοσμίως. Με την προσθήκη της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 28, χωρίς καμία από αυτές να παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης.
Η ένταση των συγκρούσεων αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες όπως, η εξέγερση τρομοκρατικών ομάδων (κυρίως Αφρικανικές χώρες), σε εμφύλιους πολέμους οι οποίοι εδράζονται από κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά ζητήματα (Αφρικανικές χώρες, Αφγανιστάν, Υεμένη, Συρία), σε εθνοτική βία (Νότιο Σουδάν), σε εσωτερικές συγκρούσεις, λόγω των καρτέλ ναρκωτικών (Μεξικό, Κολομβία) και τέλος σε αυξημένους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς (Ρωσία-Ουκρανία, Αζερμπαϊτζάν – Αρμενία, Τουρκία-Συρία-Ιράκ), οδηγώντας σε έναν πιο “πολυπολικό” κόσμο με παρατεταμένες συγκρούσεις και αστάθεια.
Στην εξίσωση ήρθε να προστεθεί και ο νέος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτείων, ο οποίος πριν ακόμα αναλάβει τα καθήκοντα του στις 20 Ιανουαρίου, εξήγγειλε μια σειρά επιδιώξεων της πολιτικής που προτάσσει, όπως η προσάρτηση-ενσωμάτωση του Καναδά ως την 51η Πολιτεία των ΗΠΑ, την ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά, την απόκτηση της Γροιλανδίας, έναντι αμοιβής από την Δανία και τέλος την πρόσφατη του δήλωση, περί ανάληψης της ιδιοκτησίας της Λωρίδας της Γάζας και την μεταμόρφωσή της όπως ο ίδιος ανέφερε, στην «Κυανή Ακτή της Μέσης Ανατολής».
Εύκολα κανείς μπορεί να συμπεράνει, ότι όλα αυτά στερούνται διεθνούς νομιμότητας και αντιβαίνουν κάθε έννοιας του Διεθνούς Δικαίου, παρόλα αυτά το τελευταίο διάστημα μονοπωλούν το δημόσιο διάλογο. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι οι ηγέτες των ενδιαφερόμενων μερών, παρόλο που έχουν καταδικάσει και καταγγείλει τις εν λόγω επιδιώξεις, οι οποίες συνοδεύτηκαν και με τους απαραίτητους πειθαναγκαστικούς δασμούς, εντούτοις τους βλέπουμε να ανακρούουν πρύμναν αποδεχόμενοι τους όρους του Τραμπ, με τον τελευταίο να αναστέλλει τις οικονομικές του κυρώσεις.
Πρόωρο είναι ακόμη το συμπέρασμα των επιβουλεύσεων του νέου πλανητάρχη, βέβαιο είναι όμως το γεγονός, ότι ο Λευκός Οίκος δεν έχει αλλάξει μόνο στρατηγική, άλλα κυρίως έχει αλλάξει τακτική. Ο Ντόναλτ Τραμπ, με το καλημέρα, επανακαθορίζει το διεθνές σκηνικό, με άμεση προτεραιότητα του την ισχυροποίηση των ΗΠΑ. Ξαναμοιράζει την τράπουλα χρησιμοποιώντας το χαρτί της ισχύος.
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ο μοναδικός σκοπός της νέας εποχής Τραμπ και του Make America Great Again, αφορά μόνο την οικονομική ισχύ της υπερδύναμης, μέσω της βιομηχανικής ανάπτυξης, την μείωση εξωτερικών δαπανών των ΗΠΑ (Περιβάλλον, ΠΟΥ, ΝΑΤΟ) και της επανάκτησης της πρωτοκαθεδρίας από την Κίνα, όμως δεν είμαι τόσο βέβαιος ότι η ρητορική του, περί του μοναδικού Προέδρου των ΗΠΑ που δεν εισήλθε σε ένοπλη σύγκρουση, θα ισχύσει σε αυτή του την τετραετία.
Σε ένα διεθνές σκηνικό, όπου ο αναθεωρητισμός βρίσκεται στην μεγαλύτερη του έξαρση από τον ΒΠΠ, όπου η παγκόσμια κατάσταση των ένοπλων συγκρούσεων παραμένει ανησυχητική, με τον αριθμό και την ένταση των πολέμων να κλιμακώνονται και να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, δεν θεωρώ ότι η Αμερική θα αρκεστεί σε ρόλο κομπάρσου. Ήδη ο Ντόναλτ Τραμπ, χωρίς να μασήσει τα λόγια του, ανέφερε ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο στρατιωτικής χρήσης στην περίπτωση της Γροιλανδίας, ενώ αναμένουμε την αποκωδικοποίηση των περί ιδιοκτησίας της Λωρίδας της Γάζας.
Παρόλο που είναι νωρίς ακόμη για συμπέρασμα και διαγράφεται πρόωρη η πιθανή κατάληξη, τόσο των προθέσεων της Αμερικής, όσο και κάποιων ανοικτών ενόπλων συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή, ένα είναι το δεδομένο και διαρκές στο πέρασμα των αιώνων στις διεθνείς σχέσεις, δυστυχώς. «Ότι η ισχύς γεννά δίκαιο».
Συνεπώς, σε αυτό το ρευστό περιβάλλον και ενόψει της συνεχιζόμενης διακρατικής σύγχυσης που επικρατεί, με δεδομένο και αυταπόδεικτο πλέον το δίκαιο του ισχυρού, είναι σοβαρό το ενδεχόμενο να προκύψουν γεωγραφικές διαφοροποιήσεις, προερχόμενες από τις υπάρχουσες ή μελλοντικές ένοπλες συγκρούσεις, με πιθανό σενάριο να κριθεί αναγκαίο, οι μηχανές του τυπογραφείου να τεθούν ξανά σε λειτουργία εκτυπώνοντας τον νέο πλέον Παγκόσμιο Άτλαντα.
ΣΤΕΛΙΟΣ Γ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ
Διεθνολόγος