Του Αναστάση Θεοχαρίδη*
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ναρκωτικά αποτελούν σοβαρότατο κίνδυνο και απειλή για την κάθε κοινωνία. Το Δικαστήρια μας αναγνωρίζοντας την αυξητική τάσης της μάστιγας των ναρκωτικών, υιοθετούν αυστηρές αποτρεπτικές ποινές για τα αδικήματα αυτά.
Σε κάθε περίπτωση το είδος και ο βαθμός αυστηρότητας της ποινής συναρτάται, μεταξύ άλλων, με τις προσωπικές περιστάσεις του κάθε κατηγορούμενου. Ο αποτρεπτικός χαρακτήρας των ποινών για τέτοια αδικήματα δεν θα πρέπει βέβαια να παραγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της κάθε υπόθεσης. Η νομολογία μας έχει καταδείξει πως τα Δικαστήρια τείνουν να διακρίνουν τους χρήστες ναρκωτικών από τους εμπόρους και αυτό θα πρέπει να αποτυπώνεται στην επιβολή της ποινής. Σχετική υπόθεση είναι η Παγιαβλάς ν. Αστυνομίας (1998).
Τα Δικαστήρια μας επιφυλάσσουν μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση για τους χρήστες ναρκωτικών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η επιβληθείσα ποινή δεν θα πρέπει πάντοτε να ενέχει το αποτρεπτικό της στοιχείο. Σε κάθε περίπτωση συγκεκριμένοι παράγοντες θα καθορίσουν το είδος και το ύψος της ποινής.
Παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη στην περίπτωση χρηστών ναρκωτικών είναι–
1) Η ηλικία του κατηγορουμένου
2) Εάν παρασύρθηκε από πρόσωπα τα οποία ασκούσαν πάνω του επιρροή
3) Σκοπός για τον οποίο προορίζονταν τα ναρκωτικά – προσωπική χρήση ή εμπορία
4) Τυχόν παραδοχή του αδικήματος και συνεργασία με τις διωκτικές αρχές προσμετράτε ως θετικός παράγοντας
5) Το οικογενειακό υπόβαθρο του κατηγορούμενου – εάν προέρχεται από διαζευγμένη οικογένεια και νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον – εάν έχει εξαρτώμενα τέκνα
6) Εάν είναι λευκού ποινικού μητρώου
7) Εάν ο κατηγορούμενος ήταν εθισμένος χρήστης ή έκανε περιστασιακή χρήση ναρκωτικών
8) Η ποσότητα και το είδος του ναρκωτικού
9) Εάν ο κατηγορούμενος έκανε προσπάθειες απεξάρτησης
10) Η οικονομική κατάσταση του κατηγορούμενου – πχ άνεργος και/ή άπορος
Το Ανώτατο Δικαστήριο επανειλημμένα έχει τονίσει πως λόγω της έξαρσης και συχνότητας τέλεσης αυτής της οικογενείας των αδικημάτων, που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, υπάρχει αδήριτη ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικών ποινών. Από την άλλη όμως δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι δεν φέρουν την ίδια ευθύνη οι χρήστες με τους εμπόρους ναρκωτικών.
Την εν λόγω διάκριση αναφέρει και στο σύγγραμμα “Sentencing in Cyprus” 2nd Edition (σελίδα 218), ο αξιότιμος κ. Γ. Πικής.
Η θέση του τελευταίου είναι ότι στην περίπτωση που έχουμε να κάνουμε με χρήστες ναρκωτικών, πρωταρχικός στόχος του Δικαστηρίου θα πρέπει να είναι η εξισορρόπηση της ανάγκης για ποινή με την ανάγκη να απαλλαγούν οι χρήστες από την καταστροφική τους εξάρτηση.
*Νομικός Σύμβουλος – Διεθνολόγος – Πολιτικός Επιστήμονας