Την επένδυση σε ακίνητα, κυρίως εντός πόλεων και σε κεντρικά σημεία αυτών, με όσο το δυνατό χαμηλότερο κίνδυνο στην επιδίωξη κέρδους, εισηγείτο από το Φεβρουάριο του 2009 ο Αντώνης Λοΐζου, εκ μέρους του γραφείου του που παρέχει συμβουλές για επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία στο Ταμείο Συντάξεων της ΑΤΗΚ.
Ορατά ήσαν τα σημάδια της ύφεσης από το 2010, για αυτό και εισηγήθηκε, τόσο με την έκθεση του το 2009 προς τους Διαχειριστές του Ταμείου όσο και κατά το 2010, να επενδύσουν σταδιακά ανά έτος τα 50 διαθέσιμα τότε εκατομμύρια ευρώ, σε προς ενοικίαση γραφειακούς χώρους στο κέντρο πόλεων και σε κτιριακές εγκαταστάσεις υψηλής τεχνολογίας, είπε ο κ. Λοΐζου, καταθέτοντας σήμερα στην Ερευνητική Επιτροπή για τις αγοραπωλησίες τουρκοκυπριακών περιουσιών στην περιοχή Δρομολαξιάς.
Σε κατάθεσή του ενώπιον της Επιτροπής, που αποτελείται από την πρώην Ανώτερη Δικηγόρο στη Νομική Υπηρεσία, Ελεωνόρα Νικολαΐδου (Πρόεδρο) και τα Μέλη Θάσο Νεοκλέους (πρώην Διευθυντή Τεχνικού Ελέγχου στην Ελεγκτική Υπηρεσία) και Στάλω Αριστείδου (Εκτελεστικό Μηχανικό Α΄ Τάξης στο Τμήμα Δημοσίων Έργων), ο κ. Λοΐζου είπε ότι δεν του ζητήθηκε άποψη για την επένδυση στη Δρομολαξιά, την οποία ωστόσο δεν θα συνιστούσε, θεωρώντας ότι δύσκολα το Ταμείο θα έχει τις αποδόσεις που υπολογίζει, ενώ μία εταιρεία, που θα χρειαζόταν γραφεία στην περιοχή αεροδρομίου, θα επέλεγε είτε ένα γραφείο εντός του αεροδρομίου είτε στο κέντρο της Λάρνακας, μιας και η πρόσβαση από εκεί στο αεροδρόμιο δεν είναι υπερβολικώς μεγάλη.
Στη σημερινή συνεδρία της Επιτροπής κατέθεσε και ο πρόσφυγας Απόστολος Ανδρέου, ο οποίος, μετά τον πόλεμο και την προσφυγιά του 1974, πήρε μέρος του κτήματος που αγοράσθηκε από το Ταμείο και από το 1989 έφτιαξε θερμοκήπια δίπλα στα υπό ανέγερση κτιριακά συγκροτήματα του Ταμείου Συντάξεων της ΑΤΗΚ, με αποτέλεσμα να εμπλακεί σε δικαστική διαφορά με τους αγοραστές της τουρκοκυπριακής αυτής γης και να έχει κινήσει δικαστική αγωγή εναντίον της εταιρείας Wadnic που κατασκευάζει τα κτίρια και που έχει ζητήσει την απομάκρυνσή του από το χώρο εκείνο και την κατεδάφιση των θερμοκηπίων του και άλλων υποστατικών που έχει ανεγείρει για διευκόλυνση των εργασιών του.
Όπως ανέφερε στην κατάθεσή του ο κ. Λοΐζου, το Φεβρουάριο του 2009 είχε ετοιμάσει μία μελέτη-αντίγραφο της οποίας στην Ερευνητική Επιτροπή- για το Ταμείο Συντάξεων της ΑΤΗΚ, με την προοπτική ότι ήθελαν να επενδύσουν, όπως του ανέφεραν σε σχετική επιστολή, γύρω στα 50 εκατομμύρια ευρώ σε ακίνητα.
Με τη μελέτη αυτή, είπε ο κ. Αντωνίου, γινόταν μία ιστορική αναδρομή στην αγορά ακινήτων κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και παρουσίαζε τα όσα αναμένονταν για το έτος εκείνο.
Το γραφείο του, είπε ο κ. Λοΐζου, προέβαινε σε εισήγηση όπως, από τα διαθέσιμα 50 εκατομμύρια ευρώ, επενδυθούν τα 25 εκατομμύρια ευρώ εντός του έτους 2009, άλλα 12 εκατομμύρια ευρώ κατά το έτος 2010, ακολούθως 8 εκατομμύρια το έτος 2011 και τα υπόλοιπα 5 εκατομμύρια ευρώ κατά το 2012.
Στην εισήγησή του, δήλωσε ο κ. Λοΐζου, υπήρχε και αναλυτική παράθεση των επιμέρους τομέων στους οποίους θα γίνονταν οι επενδύσεις αυτές, όπως το είδος των ακινήτων σε ποσοστά και γεωγραφικώς συνιστούσε τις επενδύσεις κυρίως σε κεντρικά σημεία των πόλεων.
Περίπου ενάμισι έτος μετά, είπε ο κ. Λοΐζου, δηλαδή τον Οκτώβριο του 2010, του ζητήθηκε από το Ταμείο Συντάξεων να επανεξετάσει την αρχική του μελέτη και, επειδή ήταν ήδη ορατά της ύφεσης που είχε ξεκινήσει διεθνώς από το 2009, περιέγραψε στην έκθεσή του ότι δεν πάνε και τόσο καλά τα πράγματα και επιβεβαίωσε μερικώς τις εισηγήσεις του στην προηγούμενη έκθεση.
Βασικά, είπε ο κ. Λοΐζου, η εισήγησή του προς το Ταμείο ήταν ότι θα έπρεπε να στοχεύουν σε επενδύσεις σε κέντρα των πόλεων, δηλαδή σε γραφεία υψηλής τεχνολογίας που εύκολα ενοικιάζονταν όπως και τώρα, καθώς και “σε επενδύσεις που είχαν και τον ενοικιαστή τους και τον αγοραστή τους”, όπως για παράδειγμα χωράφια για να τα διαιρέσει σε οικόπεδα.
Εξ όσων γνωρίζει, όπως ανέφερε ο κ. Λοΐζου, όντως αγόρασε το Ταμείο κάποια κτίρια στο κέντρο πόλεων όπως στη Λευκωσία, “όμως, τούτο στο Μενεού κέντρο πόλεως δεν είναι” και “δεν ήταν στο γενικό πλάνο της επένδυσης”, πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση της Προέδρου της Επιτροπής, εάν του είχε ζητηθεί γνώμη για τη συγκεκριμένη επένδυση, ο κ. Λοΐζου δήλωσε πως “όχι” και ότι ο ίδιος αυτό που εκλήθη να κάνει ήταν τη γενική επενδυτική πολιτική.
Ερωτηθείς εάν έκανε έρευνα αγοράς για να καταλήξει στα συμπεράσματά του, ο κ. Λοΐζου είπε ότι αυτός και οι συνεργάτες του έχουν αρκετές εμπειρίες και ότι είναι “το παλαιότερο και πιο πολυάριθμο γραφείο στην Κύπρο με 33 έτη εμπειριών” και γνωρίζουν πολύ καλά την αγορά στον τομέα των ακινήτων.
Στην περίπτωση αυτή που διερευνάται, όπως ανέφερε ο κ. Λοΐζου, πρόκειται για ένα Ταμείο Συντάξεων – Προνοίας και όχι για ένα επενδυτικό ταμείο, που θα μπορούσε να πάρει απόφαση για επενδύσεις με προοπτικές κέρδους αλλά με ανάληψη μεγαλύτερου κινδύνου, για αυτό και οι οδηγίες που είχε ήταν για επενδύσεις χωρίς μεγάλους κινδύνους.
Υπήρξε, εκ μέρους του, επίσης, πρόσθεσε ο κ. Λοΐζου, εισήγηση για επενδύσεις σε αγορά κτημάτων πάνω στη θάλασσα και όχι σε απόσταση από την παραλία, ή και οικόπεδα στο κέντρο πόλεων, διότι αναμενόταν η αύξηση του συντελεστή δόμησης και αύξηση της τιμής τους, ενώ τους απέτρεπε από την επένδυση σε ξενοδοχεία διότι δεν πήγαινε καλά ο τουρισμός τότε ούτε να αγοράζουν διαμερίσματα προς ενοικίαση, εκτός εάν πρόκειται για φοιτητές σε οργανωμένη μορφή ή σε φοιτητικές εστίες αναλόγως της προσδοκώμενης πάντοτε απόδοσης.
Σε ερώτηση εάν εκλήθη να δώσει εξηγήσεις για τις εισηγήσεις του στους Διαχειριστές του Ταμείου, ο κ. Λοΐζου δήλωσε πως αυτό έγινε μόνον μία φορά.
Σχετικώς με το έργο ΑΕΡΟ στη Δρομολαξιά, η γνώμη του, είπε ο κ. Λοΐζου, είναι πως δεν εμπίπτει στην υποδειχθείσα πολιτική επενδύσεων, διότι δεν είναι σε κέντρο πόλεως, όμως εξαρτάται και από το εάν είχαν κάποια προ-ενοικίαση από κάποιους τρίτους, για να είναι συμφέρουσα η επένδυση, διότι πρόκειται για μεγάλο εμβαδόν (7.000 περίπου τετραγωνικά μέτρα γραφειακών χώρων) και είναι δύσκολο να βρεθεί ενοικιαστής εκτός πόλεως για τόσο μεγάλους χώρους.
Ως “υπερβολικά” χαρακτήρισε ο κ. Λοΐζου και τα αναμενόμενα προς είσπραξη ενοίκια, στα οποία προσφέρονται τα γραφεί αυτά, με τιμές περίπου 15 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.
Βεβαίως δεν φταίει η ΑΤΗΚ, είπε ο κ. Λοΐζου, διότι κάποιοι άλλοι τους έκαναν τις σχετικές εκθέσεις, όμως εγώ, πρόσθεσε, δεν θα το σύστηνα, εκτός και εάν είχαν κάποιες προ-ενοικιάσεις.
Τα αντίστοιχα ενοίκια της “Ερμές” εντός του αεροδρομίου, είπε ο κ. Λοΐζου, ο ίδιος τα καθόρισε και είναι όντως υψηλά, διότι πρόκειται για πολύ μικρούς χώρους, για παράδειγμα 20 τετραγωνικά μέτρα για μια θέση υπαλλήλου και έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, οπόταν και 50 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο να είναι η χρέωση, πάλιν συμφέρει διότι είναι εντός του αεροδρομίου, σε αντίθεση με τις μονάδες που κτίζει το Ταμείο εκτός αεροδρομίου.
Ο κ. Λοΐζου αναρωτήθηκε κατά πόσον το κράτος με τον κ. Σιακόλα δεν θα μπορούσαν, ανά πάσα στιγμή, να κτίσουν ένα συγκρότημα γραφείων μέσα στο αεροδρόμιο. Ερωτηθείς εάν γνωρίζει κάτι τέτοιο, ο κ. Λοΐζου απάντησε: “όχι, δεν έχω ιδέα”.
Στη δικιά του κατάθεση, ο κ. Ανδρέου έδωσε όλο το ιστορικό από τότε που εγκατέλειψε την Κοντέα, μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή, την εγκατάστασή του στην περιοχή Δρομολαξιάς μαζί με τους γονείς του και τα αδέλφια του, τους δόθηκε ως πρόσφυγες που ήσαν τεμάχιο γης, μέρος του οποίου ήταν στο τεμάχιο του Τουρκοκυπρίου Μεχμέτ Μουσταφά, το οποίο σήμερα έχει αγορασθεί από το Ταμείο Συντάξεων της ΑΤΗΚ,
Ο κ. Ανδρέου δήλωσε ότι αυτήν τη στιγμή, ξεκινώντας από το 1989, έχει τρία θερμοκήπια και κάποιες μικρές αποθήκες και κτηνοτροφική μονάδα, ενώ καλλιεργεί και κάποια άλλα χωράφια εκεί κοντά, προκειμένου να έχει ολόχρονα εισόδημα και όχι μόνον τους χειμερινούς μήνες από τα θερμοκήπια.
Στις 31 Ιανουαρίου 2007, είπε ο κ. Ανδρέου, για πρώτη φορά πήγαν στο χωράφι αυτό, όπου είχε τα θερμοκήπια, ο κ. Μουσταφά, που κατάγεται από τη Δρομολαξιά, μαζί με τον Αρτέμη Ζάγκα από το ίδιο χωριό, ενώ αργότερα ήρθαν ξανά μαζί με τον Στέλιο Ανθίμου από το Κτηματολόγιο και κάποιον άλλο και, με τη χρήση δορυφορικών συσκευών, έβαλαν σημάδια στο χωράφι, τού είπαν δε ότι θα έπρεπε να μαζέψει τα πράγματά του κα να φύγει, διότι το χωράφι επρόκειτο να πωληθεί. Μάλιστα, πρόσθεσε, ο Αρτέμης τον συμβούλευσε να πάρει τις 50 χιλιάδες ευρώ που του πρόσφεραν ως αποζημίωση και να φύγει.
Αργότερα, πρόσθεσε, ήρθε άλλος ένας καλοντυμένος στο χωράφι, ο οποίος από τότε επανήλθε αρκετές φορές μαζί και με άλλους, τον αναγνώρισε δε από την τηλεόραση αργότερα ως τον Πρόεδρο της ΑΛΚΗΣ, Νίκο Λίλλη.
Με τις πολλές επισκέψεις και τα όσα άκουγε για πώληση του κτήματος και την εκδίωξή του, όπως ανέφερε, ανησύχησε και, αναζητώντας βοήθεια, κατέφυγε στο Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Σταύρο Ευαγόρου, τον οποίο επισκέφθηκε στο γραφείο του στη Λάρνακα.
Από τον κ. Ευαγόρου έλαβε καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις, όπως είπε, ενώ αργότερα, βλέποντας ότι προχωρούσαν οι διαδικασίες για πώληση του κτήματος, συναντήθηκε με κάποιον Χριστάκη Κουμπάρου του ΑΚΕΛ, ο οποίος – σύμφωνα με τα όσα υποστήριξε ο μάρτυρας – προθυμοποιήθηκε να συντάξει επιστολή εκ μέρους του και, σε συνεννόηση με το Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Γιαννάκη Γαβριήλ, να επισκεφθούν τον τότε Υπουργό Εσωτερικών, Νεοκλή Συλικιώτη, ζητώντας παρέμβασή του.
Στις 26 Αυγούστου 2009 είχαν αποταθεί με την επιστολή τους στον κ. Συλικιώτη και στις 4 Σεπτεμβρίου 2009, όπως ανέφερε ο κ. Ανδρέου, είχαν συνάντηση με τον κ. Συλικιώτη στη Λευκωσία, στο γραφείο του στο Υπουργείο Εσωτερικών, όπου πήρε διαβεβαιώσεις – όπως ισχυρίστηκε – πως δεν επρόκειτο να εκδιωχθεί από το χωράφι, παραπέμφθηκε δε στη Μαίρη Λάμπρου και σε κάποιο άλλο λειτουργό του Υπουργείου με το όνομα Κωσταράς, από όπου πήρε περαιτέρω διαβεβαιώσεις.
Μέχρι το 2011, είπε ο κ. Ανδρέου, δεν έγινε τίποτε που να τον επηρεάζει άμεσα ωστόσο φαίνεται ότι προχωρούσαν οι διαδικασίες και, όταν επικοινώνησε με την κ. Λάμπρου το Μάρτιο του 2011, πληροφορήθηκε ότι τα θερμοκήπια ήταν στα 3/10 του τεμαχίου που δεν επρόκειτο να κτισθούν και άρα να μην ανησυχεί, λίγο όμως αργότερα, στις 17 Νοεμβρίου 2011, ήρθε συστημένη επιστολή με την οποία διδόταν προθεσμία τριών ημερών για να σηκώσει τα θερμοκήπια, διαφορετικά θα καταστρέφονταν από τον εργολάβο που άρχιζε εργασίες οικοδομής.
Υπήρξαν μεγάλες φασαρίες, είπε ο κ. Ανδρέου, αναφέροντας ότι αντέδρασαν δυναμικά όταν με μπουλντόζες επιχείρησαν να καταστρέψουν τις εγκαταστάσεις του και, ενώ του κατέθεσαν 32 περίπου χιλιάδες ευρώ στην Επαρχιακή Διοίκηση για να μετακινήσει τα θερμοκήπιά του, ο ίδιος με δικηγόρο προσέφευγε στο Δικαστήριο, αργότερα δε έγινε διευθέτηση και μπήκε περίφραξη αφήνοντας ανεπηρέαστα τα θερμοκήπια, τα οποία ανήκουν σήμερα σε χαρακτηρισθέντα ως χώρο πρασίνου και αναμένει τις περαιτέρω εξελίξεις, ενώ τα κτίρια, πολύ κοντά στα θερμοκήπιά του, κοντεύουν να ολοκληρωθούν.
Όπως ανέφερε ο κ. Ανδρέου, κλείνοντας την κατάθεσή του, ακούοντας από τα μέσα ενημέρωσης για την Ερευνητική Επιτροπή, επισκέφθηκε προσφάτως τον νυν Υπουργό Εσωτερικών, Σωκράτη Χάσικο, ο οποίος του εξήγησε ότι, επειδή η υπόθεση του ήταν στο Δικαστήριο, δεν μπορούσε να παρέμβει, του σύστησε ωστόσο να ζητήσει να καταθέσει στην Επιτροπή, όπως και έπραξε, πιστεύοντας ότι τα όσα είπε θα μπορούσαν να προσφέρουν έστω κατά τι στο έργο της διερεύνησης της όλης υπόθεσης.