Άρθρο γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*
Καθώς ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία εντείνεται και η ανάπτυξη στην Κίνα επιβραδύνεται, oι μετρήσεις για την πορεία της μεταποίησης στην Ευρώπη και στην Ασία έδειξαν πτώση. Η πηγή του άρθρου είναι εκτιμήσεις που εκτέθηκαν από το Bloomberg.
Ο δείκτης PMI για τα 19 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης μειώθηκε στις 49,6 μονάδες τον Αύγουστο από 49,8 μονάδες τον Ιούλιο, σύμφωνα με τον S&P Global, γεγονός που καταδεικνύει πως η ζήτηση βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, καθώς οι καταναλωτές έρχονται αντιμέτωποι με το αυξημένο κόστος ενέργειας αλλά και με μια μεγάλη γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών.
Η Γερμανία και η Ιταλία σημείωσαν επίσης τις χειρότερες επιδόσεις των τελευταίων 26 μηνών, ενώ στην Ασία ο δείκτης PMI της Ταϊβάν μειώθηκε στις 42,7 μονάδες, σε χαμηλότερα επίπεδα από τον Μάιο του 2020. Παράλληλα, ο αντίστοιχος δείκτης στη Νότια Κορέα σημείωσε τη χειρότερη επίδοση από τον Ιούλιο του 2020 καθώς μειώθηκε στις 47,6 μονάδες.
Σε όλες τις μεγάλες οικονομίες ο πρόδρομος δείκτης PMI στέλνει ανησυχητικά μηνύματα για την πορεία της οικονομίας.
Και στην Ιαπωνία ο δείκτης σημείωσε πτώση, παραμένοντας ωστόσο πάνω από τα επίπεδα των 50 μονάδων, που διαχωρίζουν την επέκταση από τη συρρίκνωση της δραστηριότητας. Η μείωση των παραγγελιών που δέχθηκαν εταιρείες στην Ταϊβάν, επιβεβαιώνει ότι η πτώση που καταγράφηκε στις εξαγωγές τον Ιούλιο συνεχίζεται. Επίσης, εταιρείες που κατασκευάζουν ημιαγωγούς προειδοποίησαν πρόσφατα για μείωση της ζήτησης για μικροτσίπ, εξαρτήματα που αποτελούν βασικές εξαγωγές τόσο για την Ταϊβάν όσο και για τη Νότια Κορέα.
Τα συγκεκριμένα στοιχεία έρχονται να προστεθούν σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον αβεβαιότητας, καθώς οι δύο από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες οικονομίες κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις και οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες ωθούν προς τα πάνω τα επιτόκια δανεισμού ώστε να τιθασεύσουν τον καλπάζοντα πληθωρισμό.
Το πλήγμα που έχει υποστεί η παραγωγή σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα στον κόσμο, αποτελεί προειδοποίηση για την πορεία της ζήτησης, καθώς ο πληθωρισμός πλήττει την τσέπη των νοικοκυριών. Για την περίπτωση της Ευρωζώνης, οι πιθανότητες ύφεσης είναι αυξημένες καθώς η Ρωσία μειώνει τις ροές ενέργειας, αυξάνοντας ραγδαία τις τιμές φυσικού αερίου και ενέργειας.
Παρά το ζοφερό μέλλον, η ΕΚΤ αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια ώστε να συγκρατήσει τον καλπάζοντα πληθωρισμό. «Οι δείκτες των επόμενων μηνών δείχνουν πως η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης είναι πιθανόν να ενταθεί –ίσως και αισθητά– μέσα στο επόμενο διάστημα, κάτι που σημαίνει πως ο κίνδυνος ύφεσης έχει αυξηθεί», ανέφερε ο οικονομολόγος της S&P Global Κρις Γουίλιαμσον.
Δύση – Ρωσία: Ο ενεργειακός πόλεμος τώρα αρχίζει – Οι κινήσεις ΕΕ και ΗΠΑ και η αντίδραση της Ρωσίας
Το επ΄αόριστον κλείσιμο της στρόφιγγας φυσικού αερίου που ανακοίνωσε σήμερα η Gazprom, μπορεί να μην αποτέλεσε έκπληξη για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που εδώ και μήνες έχουν ανακοινώσει σχέδια ενεργειακής απεξάρτησης από τη Μόσχα, δεν παύει ωστόσο να είναι μία πραγματική απειλή για τη Γηραιά Ήπειρο.
Η Gazprom ανακοίνωσε την παύση του Nord Stream επικαλούμενη τεχνικά προβλήματα, αλλά είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς την εν λόγω κίνηση από τις ανακοινώσεις που προηγήθηκαν τόσο από την Κομισιόν για πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου όσο και των G7 για πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου.
Εξάλλου η Μόσχα έχει δηλώσει σε όλους τους τόνους ότι εάν η Δύση προχωρήσει στην επιβολή πλαφόν η ίδια θα σταματήσει να πουλάει. Είναι πιθανόν η Gazprom να ανακοινώσει ξανά τη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, αλλά σε κάθε περίπτωση Ρωσία και Δύση παίρνουν θέση μάχης για έναν ενεργειακό πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία διεθνώς και σίγουρα με δυσμενείς συνέπειες για τους πολίτες.
Περιορισμός της κατανάλωσης
Η πρώτη αντίδραση της Γερμανίας μετά την ανακοίνωση της Gazprom ήταν ψύχραιμη αλλά και ενδεικτική των δυσκολιών που έχει να αντιμετωπίσει η μεγαλύτερη δύναμη της ΕΕ. Η χώρα είναι πλέον καλύτερα προετοιμασμένη για τη διακοπή του εφοδιασμού από τη Ρωσία, σημείωσε η γερμανική ρυθμιστική αρχή του δικτύου φυσικού αερίου, αλλά προέτρεψε τους πολίτες και τις εταιρείες να περιορίσουν την κατανάλωση.
Η πρόταση για ενέργεια με το δελτίο -που έχει μπει στο τραπέζι ήδη από τον Ιούνιο ως ένα απευκταίο και συνάμα ρεαλιστικό σενάριο- πλέον φαντάζει περισσότερο πιθανή.
Οι δεξαμενές αποθήκευσης φυσικού αερίου στη Γερμανία είναι γεμάτες σε ποσοστό 85%. Το Βερολίνο εκτιμά ότι ο στόχος που έχει τεθεί, να γεμίσουν κατά 95% μέχρι την 1η Νοεμβρίου, θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί, εκτός και αν εταιρείες και νοικοκυριά μειώσουν την κατανάλωση καυσίμου.
Η ΕΕ συνολικά έχει ήδη ξεπεράσει τον στόχο να πληρωθούν οι δεξαμενές κατά 80% μέχρι την 1η Οκτωβρίου και προχωρά τα σχέδια για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου από άλλες χώρες. Ωστόσο έχει να αντιμετωπίσει και την έκρηξη στην τιμή του καυσίμου που έχει πυροδοτήσει αλματώδεις αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος και άλλων προϊόντων.
Το πλαφόν στο φυσικό αέριο και οι προκλήσεις για την Ευρώπη
Η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να επιβάλει ανώτατο όριο τιμών στο φυσικό ρωσικό αέριο για να ματαιώσει τις προσπάθειες, όπως είπε, του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να χειραγωγήσει την αγορά.
Η έκρηξη στις τιμές του φυσικού αερίου που πλήττει την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τα νοικοκυριά, ξεκίνησε αρχικά λόγω της ανάκαμψης της ζήτησης μετά την πανδημία και στη συνέχεια πυροδοτήθηκε περαιτέρω λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Τώρα η Ευρώπη καλείται να βρει διέξοδο σε μια περίοδο που τα περιθώρια στενεύουν, καθώς θέλει να δυσκολέψει τον Πούτιν στον πόλεμο στην Ουκρανία και την ίδια στιγμή είναι αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της ύφεσης και της κοινωνικής αναταραχής.
Μετά τις δηλώσεις της Κομισιόν ακολούθησε το πράσινο φως της συνόδου των G7 για το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Σε πρώτη φάση οι υπουργοί οικονομικών των G7 δεν έδωσαν λεπτομέρειες για το ύψος της τιμής, δηλώνοντας μόνο πως το αρχικό πλαφόν θα βασιστεί σε μια σειρά τεχνικών στοιχείων και το ύψος του θα επανεξετάζεται, όποτε είναι απαραίτητο.
Ο στόχος της απόφασης αυτής, η οποία έχει ακόμη πολλά εμπόδια να υπερπηδήσει πριν τεθεί σε ισχύ, είναι να συνεχίσει να ρέει το ρωσικό πετρέλαιο στις παγκόσμιες αγορές που εξαρτώνται από τις προμήθειες αυτές – μειώνοντας παράλληλα σημαντικά το κέρδος που αποκομίζει η Μόσχα από τις πωλήσεις της.
Οι G7 πρέπει να βρουν κοινό βηματισμό με Κίνα και Ινδία
Οι G7 θέλουν να θέσουν σε λειτουργία τον νέο μηχανισμό μαζί με την ενεργοποίηση του εμπάργκο της Ε.Ε. κατά των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου τον Δεκέμβριο, προκειμένου να προσπαθήσουν να περιορίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις από τις νέες κυρώσεις της Ε.Ε. που πρόκειται να τεθούν σε ισχύ.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν φοβάται ότι το εμπάργκο θα μπορούσε να εκτοξεύσει τις τιμές της ενέργειας στα ύψη και ενδεχομένως να οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση, εάν εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού πετρελαίου αποσυρθούν ξαφνικά από την παγκόσμια αγορά, μειώνοντας δραστικά την παγκόσμια προσφορά αργού πετρελαίου. Αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης έχουν εκτιμήσει ότι το πετρέλαιο θα μπορούσε να εκτιναχθεί στα 200 δολάρια το βαρέλι ή και υψηλότερα, εκτός εάν οι προσπάθειες για την επιβολή του ανώτατου ορίου τιμών είναι επιτυχείς.
Η αντίδραση της Μόσχας
Από την πλευρά της η Μόσχα έχει ήδη απαντήσει στην απειλή μιας τέτοιας κίνησης δηλώνοντας, διά στόματος του αντιπροέδρου Αλεξάντερ Νόβακ, πως θα αναστείλει τις προμήθειες πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων στα κράτη που θα εφαρμόσουν το οποιοδήποτε πλαφόν.
Για να προχωρήσει το σχέδιο της Δύσης θα χρειαστεί να ξεπεραστούν μία σειρά από εμπόδια, με πρώτο τη συναίνεση της Κίνας και της Ινδίας στην πρόταση αυτή, σε μια στιγμή μάλιστα που οι σχέσεις Πεκίνου – Ουάσιγκτον είναι ιδιαίτερα τεταμένες μετά και την κρίση της Ταϊβάν.
Αναλυτές και αξιωματούχοι συμφωνούν πως η στάση που θα κρατήσουν αυτές οι χώρες που αγοράζουν σημαντικές ή και αυξημένες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου θα παίξουν κομβικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα του πλαφόν.
Ιδανικά η Ευρώπη και η G7 θα ήθελε οι χώρες αυτές να συμμετέχουν στην πρωτοβουλία, με την επισήμανση πως το ύψος του πλαφόν θα καθοριστεί από κοινού και με τη συμμετοχή τους, αν και κάτι τέτοιο μοιάζει αρκετά δύσκολο.
«Θα δουλέψει μόνο αν (το πλαφόν) οργανωθεί σε διεθνές επίπεδο. Δεν μπορεί να γίνει μονομερώς, αλλά μόνο σε στενή συνεργασία με άλλους. Αλλιώς δεν θα έχει αποτέλεσμα» είχε σχολιάσει χαρακτηριστικά, τον περασμένο μήνα, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, καθώς η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να πουλάει πετρέλαιο σε μεγάλες αγορές και μάλιστα σε υψηλότερες τιμές.
Αυτά που λέγονται από τους εκπροσώπους του G7 είναι ευχολόγια ενόχων για τη πρόκληση της κατάστασης που βιώνουμε.
Η συνεχής έλλειψη αυτοκριτικής και η στοίχιση των δυτικών πίσω από το άρμα των ΗΠΑ οδηγεί μελλοντικά στο κίνδυνο της διατάραξης της κοινωνικής ειρήνης. :Πρέπει να μας προβληματίσει και όπως λέει και ο Stratfor: Η κρίση πληθωρισμού στην Ευρώπη αυξάνει τον κίνδυνο κοινωνικών και εργασιακών αναταραχών.
Θα είμαστε θεατές αυτής της κατάστασης και πιστεύω ότι οι λαοί του Κόσμου πληρώνουν τη δειλία τους.
Η οικονομική πραγματικότητα είναι, όπως πάντα, ένα σύμπλεγμα όπου το αποτέλεσμα γίνεται αιτία και η αιτία αποτέλεσμα. Τζων Κένεθ Γκαλμπρέιθ, 1908-2006, Καναδός οικονομολόγος
Όσο για τα ψέματα στις εκτιμήσεις των ΗΠΑ ξεπερνούν τον εαυτό τους εδώ και ένα αιώνα. * Εμείς στην Αμερική σήμερα είμαστε πιο κοντά στο θρίαμβο επί της φτώχειας από οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή στην ιστορία.Herbert Hoover, 1874-1964, Αμερικανός πρόεδρος [1929-1933](ειπώθηκε το 1928, λίγο πριν το μεγάλο κραχ)
Είναι η χώρα που στήριξε τη συντριβή της Δημοκρατικής Ισπανίας (1936-1938 ) και ανέχτηκε αυταρχικά καθεστώτα είναι θλιβερό να παριστάνει την ηγέτιδα χώρα ενός κόσμου .** Η αμερικανική Standard Oil ήταν το 1941 η μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαιοειδών στον κόσμο. Πρόεδρός της ήταν ο Γουίλιαμ Φάρις και διευθύνων σύμβουλος ο Βάλτερ Τιγκλ. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ο Τιγκλ είχε αποκτήσει επαφές με τη Γερμανία, και κυρίως με τον Χέρμαν Σμιτς, στέλεχος της χημικής βιομηχανίας IG Farben.
Η αλήθεια έχει όνομα και δεν είναι το προσόν τους……
Σύντομα, στη συντροφιά τους προσκολλήθηκε ο φιλοναζιστής Βρετανός επιχειρηματίας σερ Χένρι Ντέτερινγκ και ο γνωστός αντισημίτης Αμερικανός βιομήχανος Χένρι Φορντ. Πριν τον πόλεμο ο Φάρις είχε φροντίσει να επανδρώσει τα πετρελαιοφόρα πλοία της Standard Oil με γερμανικά πληρώματα. Τα πλοία αυτά δεν μετέφεραν απλώς πετρέλαιο στη Γερμανία, αλλά μετέφεραν και Γερμανούς πράκτορες, από και προς τη χώρα αυτή.
Με την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τα πράγματα χειροτέρευσαν για τον Φάρις, καθώς οι Βρετανοί ανακάλυψαν τη δράση του, μετά από τη διενέργεια νηοψιών στα σκάφη του και συνέλαβαν τα γερμανικά πληρώματα και τους επιβάτες. Κατόπιν ανακρίσεων, οι Γερμανοί κρατούμενοι αποκάλυψαν στους Βρετανούς το σχέδιο δράσης του Φάρις. Αυτός τότε απέλυσε όλους τους Γερμανούς εργαζόμενους στην εταιρεία, αλλά και έθεσε το σύνολο του στόλου του υπό σημαία Παναμά. Τα πλοία του δεν μετέφεραν πλέον απευθείας πετρέλαιο στη Γερμανία. Τώρα ξεφόρτωναν το φορτίο τους στην Τενερίφη των Καναρίων νήσων, σε ισπανικό δηλαδή έδαφος.
Από εκεί, με τη συνεργασία της κυβέρνησης του Φράνκο, το πετρέλαιο μεταφορτωνόταν σε γερμανικά πλοία και ταξίδευε προς τη Γερμανία. Μια ποσότητα καυσίμων παρέμενε πάντως στα Κανάρια, υπό γερμανικό έλεγχο, και με αυτή ανεφοδιάζονταν τα παραπλέοντα γερμανικά υποβρύχια. Οι Βρετανοί γνώριζαν ότι σε όλη τη διάρκεια του πολέμου τα γερμανικά υποβρύχια ανεφοδιάζονταν στα ισπανικά λιμάνια. Δεν αντέδρασαν, όμως, γιατί δεν επιθυμούσαν να σπρώξουν τον Φράνκο στην αγκαλιά του Άξονα. Ο Ισπανός δικτάτορας, άλλωστε, είχε παραχωρήσει και στους Συμμάχους αρκετά προνόμια.
Οι συναλλαγές μεταξύ της Standard Oil και της χιτλερικής Γερμανίας συνεχίστηκαν μέχρι το 1944, μέσω θυγατρικής εταιρείας της Standard Oil στη Βενεζουέλα. Αμερικανοί παράγοντες υπολόγισαν, μετά τη λήξη του πολέμου, ότι η Standard Oil παρέδιδε στον Χίτλερ κατά μέσο όρο 50.000 τόνους καυσίμων τον μήνα όλο αυτό το χρονικό διάστημα.
Εννοείται ότι κανείς από τους υπεύθυνους για τις κερδοφόρες αυτές συναλλαγές με τη Γερμανία δεν αντιμετώπισε ποτέ τη Δικαιοσύνη.
Η αλήθεια έχει όνομα και δεν είναι το προσόν τους……
*Οικονομολόγου ΕΚΠΑ