Εντός των τοιχών της Λευκωσίας βρίσκεται η παλαιότερη ορθόδοξη εκκλησία.Κτίστηκε το 15ο αιώνα και έχει δώσει το όνομα της και σε ολόκληρη τη περιοχή. Είναι η εκκλησία της Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας. Βρίσκεται σε πάροδο του άλλοτε εμπορικού κέντρου της πρωτεύουσας της οδού Ερμού, που μετά την εισβολή τέμνεται από την πράσινη γραμμή. Είναι επίσης κοντά στη πύλη Αμμοχώστου.
Λίγοι γνωρίζουν μια ιδιαιτερότητα που έχει η εκκλησία αυτή και που ίσως τη καθιστά μοναδική σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο.
Η μοναδικότητά της.
Πρόκειται για μια μοναδική δίδυμη φορητή εικόνα της Παναγίας, που βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Χρυσαλινιώτισσας στη Λευκωσία, στην οποία η Παρθένος εικονίζεται να κοιτάζει προς δυο κατευθύνσεις.
Παναγία Αγαπητική ή Ενωτική
Η μία από αυτές είναι η Παναγία η Ενωτιτζή (που ενώνει), και η άλλη η Παναγία η Χωριστιτζή(που χωρίζει) . Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, οι γυναίκες ζητούν τη βοήθεια της Ενωτιτζής για να τις αγαπήσει ξανά ο σύζυγος ή εραστής που τις παράτησε.Όσο για την άλλη Παναγία, τη Χωριστιτζή που είναι στραμμένη στην αντίθετη, δεξιά κατεύθυνση, έχει τις αντίθετες ιδιότητες.
Ακόμα για αυτή την εικόνα υπάρχει η αντίληψη από τις μανάδες ότι απομακρύνει το κακό και τη διαφθορά από τις έφηβες κόρες τους.Γιαυτό οι μανάδες πίστευαν πως αν αναψουν κερί στην Χωριστιτζή και την ικετεύσουν θα χωρίσει τις θυγατέρες τους από τον “λάθος” αγαπητικό.
Η λατρεία της εικόνας αυτής θυμίζει τη λατρεία της Επιστροφίας Αφροδίτης (Μέγαρα, Ελλάδα) και της Αποστροφίας Αφροδίτης (Θήβα) και ίσως υπάρχει και εδώ κάποια λανθάνουσα επιβίωση του πανάρχαιου τύπου του θεού του καλού και του θεού του κακού, χαρακτηριστικό των αντιλήψεων της Αρείας φυλής. Υπενθυμίζεται εδώ και η ανάλογη προς τη δίδυμη εικόνα της Χρυσαλινιώτισσας δοξασία για τους αγίους Αγαπητικόν και Μισητικόν στο χωριό Πάνω Αρόδες της επαρχίας Πάφου.
Μία άλλη εκδοχή είναι πως απλά ο αγιογράφος έκανε λάθος και κράτησαν και τις δύο.
πηγή: Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια