Θερμοθεραπεία ή κρυοθεραπεία; Ζεστά ή κρύα επιθέματα; Τι συστήνεται μετα από κάποιο μυοσκελετικό τραυματισμό για καλύτερη αποκατάσταση;
Η εφαρμογή θερμότητας ή κρυοθεραπείας αποτελεί ένα συχνό και σημαντικό μέρος της αποκατάστασης ενός τραυματισμένου ιστού. Ωστόσο υπάρχει μεγάλη σύγχυση πολλές φορές ως προς το ποια μορφή είναι πιο αποτελεσματική ανά περίπτωση κατα την αποκατάσταση.
Γράφει ο Γιώργος Σιδηρόπουλος, Φυσικοθεραπευτής, Κατερίνη
Ένας γενικός κανόνας για την θερμοθεραπεία ως παρέμβαση είναι ότι μειώνει τον αρθρικό και μυϊκό πόνο και επιταχύνει την επούλωση των προσβεβλημένων ιστών. Αντίθετα η κρυοθεραπεία συμβάλει στην συστολή των αιμοφόρων αγγείων, μπλοκάρει νευρικά ερεθίσματα, βοηθά στην αναλγησία και μειώνει το πρήξιμο.
Παρακάτω θα αναλυθούν οι βασικές ενδείξεις για την χρήση κρυοθεραπείας και θερμοθεραπείας, θα γίνει μία σύντομη αναφορά στα τρία στάδια που συμβαίνουν μετά από έναν τραυματισμό και που συστήνεται η χρήση ζεστού ή κρύου επιθέματος και τέλος θα δοθούν τα πιο γνωστά παραδείγματα μυοσκελετικών τραυματισμών και ποια παρέμβαση συστήνεται στη φάση της αποκατάστασης.
Θερμοθεραπεία
Η έρευνα γύρω από την θερμοθεραπεία συμφωνεί ότι:
. Αυξάνεται η θερμοκρασία στο δέρμα και γύρω στις αρθρώσεις
. Βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος και βοηθά στην χαλάρωση των μυών
. Συμβάλλει στην βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων
. Ζεστά ή κρύο; Τι βάζουμε στους τραυματισμούς;
Κρυοθεραπεία
Η έρευνα γύρω από την κρυοθεραπεία συμφωνεί ότι:
. Συμβάλλει στην μείωση του οιδήματος (πρηξίματος) στην προσβεβλημένη περιοχή
. Συμβάλλει στον περιορισμό της ιστικής βλάβης προστατεύοντας γύρω δομές
. Συμβάλλει στην ελάττωση του μυϊκού σπασμού
. Βοηθάει στην γρηγορότερη επούλωση του μυϊκού ιστού μετά από τραυματισμό
Από την στιγμή που συμβαίνει ένας τραυματισμός, βιολογικά ο οργανισμός ξεκινά κάποιες διεργασίες. Οι διεργασίες αυτές χωρίζονται σε τρία στάδια:
Φλεγμονώδη διεργασία: Διαρκεί από την στιγμή της κάκωσης/τραυματισμού έως και την 3η ημέρα. Στο στάδιο αυτό συστήνεται η χρήση κρυοθεραπείας (κρύα επιθέματα, παγοθεραπεία, κρύα γέλη κλπ)
Φάση πολλαπλασιασμού: μετά το τέλος της φλεγμονώδης διεργασίας (4η ημέρα + ) προτείνεται η χρήση θερμοθεραπείας. Στο στάδιο αυτό η φυσικοθεραπεία είναι σημαντική πέρα από την ήπια ενεργητική προσέγγιση
Φάση αναδόμησης: στο στάδιο αυτό, η ενεργητική αποκατάσταση παίζει τον σημαντικότερο ρόλο με τον ειδικό φυσικοθεραπευτή να δίνει βέλτιστα φορτία και εξειδικευμένες ασκήσεις σύμφωνα με την συμπτωματολογία που επιμένει στον ασθενή. Όπου χρειάζεται συστήνεται χρήση μέσων θερμοθεραπείας για την προετοιμασία του ιστού πριν την άσκηση ή χρήση κρυοθεραπείας για το χαλάρωμα του ιστού μετά.
Πότε βάζουμε κρύο (πάγος) επίθεμα;
. Θλάση
. Τενοντίτιδα
. Εξάρθρημα
. Διάστρεμμα
Έτσι μετά από μία θλάση, τενοντίτιδες, εξάρθρημα ή διάστρεμμα συστήνεται η άμεση εφαρμογή παγοθεραπείας (πχ κρύα επιθέματα) για τον περιορισμό του πρηξίματος και την μείωση του πόνου.
Επιπρόσθετα, στο οξύ στάδιο (πρώτες ώρες μετά τον τραυματισμό και έως και την 4η ημέρα) συστήνεται η αποφυγή αντιφλεγμονώδη φαρμάκων καθώς η φλεγμονώδη διεργασία που βιολογικά είναι φτιαγμένος να κάνει ο ανθρώπινος οργανισμός είναι σημαντικό να μην διακόπτεται ή να καλύπτεται.
Για την διαχείριση του πόνου εάν δεν αρκεί η παγοθεραπεία στην περιοχή του τραυματισμού προτείνεται η χρήση απλού παυσίπονου. Σε κάθε περίπτωση για την φαρμακευτική αγωγή είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στον ιατρό σας.
Πότε βάζουμε ζεστό επίθεμα;
Αντίθετα όταν πρόκειται για έναν χρόνιο πόνο ή έναν τραυματισμό που προκύπτει από μηχανισμούς υπέρχρησης και γενικότερα παθολογίες του μυοτενόντιου συστήματος (πχ τενοντοπάθεια) μεταξύ του κρύου και ζεστού προτιμάται η χρήση του ζεστού.
Σε ένα φυσικοθεραπευτήριο, κατα την αποκατάσταση, εκτός απο τη χρήση ζεστού επιθέματος αυτό μπορεί να γίνει τόσο με ειδικές λάμπες υπέρυθρων όσο και με μηχανήματα όπως:
Διαθερμία βραχέων κυμάτων
Ραδιοσυχνότητες τύπου Tecar
Τέλος, όσον αφορά τις προτεινόμενες εφαρμογές τις εκάστοτε παρέμβασης, συστήνεται και οι δύο παρεμβάσεις να γίνονται:
Διαλειμματικά (όπου ενδιάμεσα η ομοιόσταση θα ρυθμίζει την επαναφορά της φυσιολογικής θερμοκρασίας στην περιοχή που έλαβε την μία ή άλλη παρέμβαση)
Να μην γίνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα (έως 10λεπτά)
Να μην γίνεται κατάχρηση ως προς την ημερήσια χρήση (σε κάθε περίπτωση είναι καλό να υπολογίζεται το ιστορικό τραυματισμού) καθώς και οι δύο παρεμβάσεις αφορούν την αλλαγή θερμοκρασίας κάτι που οδηγεί σε έμμεσες αλλαγές στο μυοσκελετικό σύστημα μέσω του νευρικού συστήματος (υποδοχείς).
Σε κάθε περίπτωση μην εκθέσετε το δέρμα σας για περισσότερο από τον προτεινόμενο χρόνο καθώς μπορεί να προκληθεί έγκαυμα
Τόσο η κρυοθεραπεία όσο και η θερμοθεραπεία αποτελεί μέρος ενός θεραπευτικού πρωτοκόλλου.
