Της Σοφίας Αντωνίου
Εκσυγχρονισμός της δημόσιας υπηρεσίας: Νιώθω σαν να χτυπάμε τα κεφάλια μας στα σίδερα. Πολλά κεφάλια θα σπάσουν. Μα κάποια στιγμή, θα σπάσουν και τα σίδερα….
Αποτελεί κοινή διαπίστωση και παράπονο όλων ότι η δημόσια υπηρεσία εδώ και χρόνια νοσεί. Είναι βέβαια σημαντικό να τονιστεί ότι η δημόσια υπηρεσία απλώς αντανακλά το ξεπερασμένο πρότυπο οργάνωσης ολόκληρου του κράτους, το σάπιο πολιτικό σύστημα, τον λανθασμένο τρόπο ‘ανάπτυξης’, καθώς και τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να εξυπηρετήσουν συμφέροντα που λίγο έχουν να κάνουν με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά της δημόσιας υπηρεσίας είναι η αναξιοκρατία, η αναδιοργάνωση, η χαμηλή παραγωγικότητα, το ρουσφέτι, η έλλειψη ουσιαστικών στόχων και κινήτρων, το βόλεμα, η ανυπαρξία αντικειμενικής αξιολόγησης της καταλληλότητας του προσωπικού κα.
Όσον αφορά στις αιτίες για την πιο πάνω κατάσταση ο πιο εύκολος τρόπος είναι να αποδόσουμε ευθύνες στους ίδιους τους δημοσίους υπαλλήλους. Σαφώς και φαινόμενα όπως η τεμπελιά, η αδιαφορία, το βόλεμα δεν είναι ξένα για τους δημοσίους υπάλληλους, όμως η απόδοση ευθυνών αποκλειστικά σε αυτούς δεν είναι δίκαια. Πρώτον γιατί αδικεί τους υπαλλήλους εκείνους που είναι ευσυνείδητοι, εργατικοί και άκρως παραγωγικοί και δεύτερον, γιατί αφαιρεί την ευθύνη του κράτους, της πολιτείας, του συστήματος, αλλά και του καθενός από εμάς.
Παρατηρώντας κανείς τις εξελίξεις παρατηρεί πως η ανάγκη για εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας έγινε πλέον απαραίτητη. Δυστυχώς μας το επιβάλλουν Τρόικα και ξένοι εμπειρογνώμονες, καθώς εμείς αν και γνώστες της κατάστασης προτιμήσαμε για χρόνια να μην κάνουμε τίποτα για αυτό.
Όσον αφορά τη λύση θα έλεγα ότι είναι πολύ συγκεκριμένα τα μέτρα που πρέπει να παρθούν, και κάποια από αυτά μας είναι ήδη γνωστά. Μεταξύ άλλων έντονος λόγος γίνεται και για αλλαγές στον τρόπο πρόσληψης αλλά και προαγωγών των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι τουλάχιστον απαράδεκτο οι προσλήψεις και οι προαγωγές να γίνονται αναξιοκρατικά και κομματικά. Όχι μόνο εμείς ως πολίτες του κράτους έχουμε ανάγκη να βιώσουμε την απόλυτη διαφάνεια στις διαδικασίες, αλλά και η ίδια η δημόσια υπηρεσία έχει αυτή την ανάγκη.
Η τοποθέτηση προσωπικού σε εργασιακά περιβάλλοντα χρειάζεται μια συγκεκριμένη μεθοδολογία που κατουδένα λόγο δεν πρέπει να παραβλέπεται και να παρακάμπτεται. Μόνο μέσω αυτής της συγκεκριμένης μεθοδολογίας γίνεται κατορθωτό να συγκεντρωθούν πληροφορίες για το άτομο, που καθορίζουν την μεταγενέστερη αποτελεσματικότητα του στο χώρο εργασίας. Στόχος δεν είναι απλά να τοποθετηθεί ένα άτομο σε μια κενή θέση εργασίας. Για χρόνια λειτουργούσαμε με αυτό το αποτυχημένο σκεπτικό. Στόχος πρέπει να είναι, το άτομο αυτό να κατέχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που η εργασιακή θέση απαιτεί: Γνώση για το αντικείμενο, προσωπικότητα, δεξιότητες, ικανότητες, κίνητρα. Μονο όταν καθιερωθεί ένα διαφανές και αντικειμενικό σύστημα προσλήψεων και προαγωγών θα αποκατασταθεί η πλήρης αξιοκρατία, η αύξηση της παραγωγικότητας, και η ομαλή λειτουργικότητα ολόκληρης της δημόσιας υπηρεσίας.
Βέβαια για να επιτευχθεί ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας υπηρεσίας, απαιτείται κάτι πέρα από απλές διακηρύξεις. Ο εκσυγχρονισμός απαιτεί ρήξεις με τον κομματισμό, τα ρουσφέτια, τις πελατειακές σχέσεις, αλλά και με την ίδια την κουλτούρα ολόκληρου του νησιού. Μία κουλτούρα που κουβαλάμε εδώ και δεκαετίες. Για να γίνουν όλα αυτά απαιτείται επίσης ισχυρή πολιτική θέληση, και έντονη διάθεση για αλλαγή.
Νιώθω σαν να χτυπάμε τα κεφάλια μας στα σίδερα. Πολλά κεφάλια θα σπάσουν. Μα κάποια στιγμή, θα σπάσουν και τα σίδερα (Ν. Καζαντζάκης)……