Την 1η Ιουλίου ένας νέος νόμος θα επιτρέψει την αγοραπωλησία γης στην Ουκρανία, για πρώτη φορά εδώ και δύο δεκαετίες. Η κυβέρνηση αναφέρει πως η αλλαγή αυτή θα βοηθήσει μία από τις πιο γόνιμες χώρες της γης να πραγματοποιήσει ένα αναπτυξιακό άλμα, μέσω μιας βιώσιμης, νέας αγροτικής οικονομικής πολιτικής. Η Ουκρανία των 40 εκατομμυρίων ατόμων είναι η μεγαλύτερη εξαγωγός ηλιέλαιου και η τέταρτη μεγαλύτερη εξαγωγός καλαμποκιού.
Ο νέος νόμος αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη αναδιάρθρωση σε μια χώρα η οποία διαχρονικά χαρακτηρίζεται από διαφθορά και πολιτικά συμφέροντα. Αλλά η αλλαγή έχει και διεθνείς επιπτώσεις μετά από την παγκόσμια κρίση στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων λόγω κορωνοϊού.
Τα προβλήματα αποτελούν προϊόν της κομμουνιστικής εποχής της χώρας όταν η Σοβιετική Ένωση απαγόρευε την αγοραπωλησία γης, κάτι που είχε εκ νέου απαγορευτεί το 2001, μια δεκαετία μετά την ανεξαρτησία της χώρας λόγω φόβων εξαγοράς της γης από τους πάμπλουτους και αλλοδαπούς επενδυτές. Η απόφαση αποτελεί ορόσημο τόσο για τους πολίτες της χώρας, όσο και για την παγκόσμια κοινότητα η οποία έχει ανάγκη από περισσότερη τροφή.
Από τις αρχές Ιουλίου ο κάθε ιδιώτης θα μπορεί να αγοράσει μέχρι και 100 εκτάρια γης, ως μέρος των προσπαθειών του Προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι προς ανάνηψη της πληγείσας οικονομίας. Η κίνηση αυτή μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ κατά 1,5% τα επόμενα χρόνια.
Οι γαιοκτήμονες θα βγουν κερδισμένοι από την αγορά ακινήτων, ενώ οι αγρότες θα μπορέσουν να διαφοροποιήσουν τα σπαρτά τους και να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Η χώρα έχει καλλιεργήσιμη γη άνω των 40 εκατομμυρίων εκταρίων, μια περιοχή μεγάλη όσο σχεδόν ολόκληρη η πολιτεία της Καλιφόρνια, με τις εξαγωγές να έχουν μεγαλύτερη ζήτηση, κυρίως από χώρες του Περσικού Κόλπου.
Για τον Ιγκόρ Χοζόφσκι, αναλυτή αγροτικών μεταφορών στο Κίεβο, η κίνηση αποτελεί και μεγάλη ευκαιρία για την επιδιόρθωση ενός ιστορικού εγκλήματος. Ο προπάππους του καλλιεργούσε τεράστιες εκτάσεις στην δυτική Ουκρανία μέχρι που οι Σοβιετικοί άρπαξαν τεράστιο μέρος αυτών για τη δημιουργία κολλεκτιβιστικών αγρών στη δεκαετία του ‘40. Η αλλαγή θα του επιτρέψει να αγοράσει μερική από τη γη των προγόνων του.
Παρά την αισιοδοξία, πάντως, η Ουκρανία έχει πολλάκις απωλέσει τις ευκαιρίες για την ανάκαμψη. Η χώρα υποφέρει λόγω τεράστιας και εκτεταμένης διαφθοράς, κάτι που ο Ζελένσκι έχει υποσχεθεί να επιδιορθώσει. Οπως και στη Ρωσία, οι ιδιωτικοποιήσει της δεκαετίας του ‘90 επέτρεψαν την αρπαγή τεράστιων τομέων της οικονομίας από ολιγάρχες.
Υπάρχει, λοιπόν, ο φόβος πως η νέα ευκαιρία θα πέσει θύμα μιας παρόμοιας τακτικής. Οι ιδιοκτήτες γης φοβούνται, ενώ υπάρχουν και ανησυχίες για το πρόγραμμα του “ανοίγματος” της αγοράς αυτής σε αλλοδαπούς επενδυτές από το 2024.
Μια πρόσφατη έρευνα της Rating τον Απρίλιο έδειξε πως το μεγαλύτερο μέρος των ερωτηθέντων θα ήθελαν δημοψήφισμα για την απόφαση, ενώ τα ⅔ ανέφεραν πως θα ψήφιζαν κατά αυτής.
Παρόλα αυτά, εάν τα πράγματα πάνε καλά, η κίνηση αυτή είναι πολλά υποσχόμενη. Η πανδημία επεσήμανε την εύθραυστη κατάσταση της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων και οι τιμές τους εκτινάχθηκαν σε υψηλά δεκαετίας σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Οι γόνιμες, τεράστιες εκτάσεις της Ουκρανίας μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της συρρίκνωσης της καλλιεργήσιμης γης σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου κάθε χρόνο 12 εκατομμύρια εκτάρια χάνονται λόγω ξηρασίας ή ερημοποίησης. Οι πλούσιες αλλά βασιζόμενες σε εισαγωγή τροφίμων χώρες του Περσικού παρακολουθούν από κοντά την κατάσταση στην Ουκρανία.