Αριστοφάνης, 445-386 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας κωμωδιογράφος
Ο Αριστοφάνης έζησε και δημιούργησε στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα. Γαλουχήθηκε με τις αρχές της Δημοκρατίας και έζησε τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Επηρεάστηκε πολύ από τους σοφιστές και έβλεπε στην εκπαίδευση του καιρού του τεράστια προβλήματα, τα οποία και διακωμωδούσε φυσικά στα έργα του. Μιλάει, επίσης, συχνά για χάσμα γενεών .
Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη περιέχουν ρητορική επιχειρηματολογία και εκλεπτυσμένες γλωσσικές εκφράσεις, παρά τις βωμολοχίες. Μάλιστα, οι μελετητές επισημαίνουν πως οι ήρωές του κάποιες φορές μιλούν τόσο σοβαρά ώστε να πλησιάζουν τα επίπεδα της τραγωδίας.
Από εκεί έχει βγει και η λέξη ευριπιδαριστοφανίζων, που σημαίνει τον αρκετά σοβαρό και εκλυπτυσμένο λόγο στα έργα του Αριστοφάνη και ταυτόχρονα τον αρκετά κωμικό λόγο και την γελοιοποίηση αρκετών ηρώων στον Ευριπίδη. Κάθε σοβαρή και εκλεπτυσμένη έκφραση την ακολουθεί μια βωμολοχία, προκειμένου να εξισορροπηθεί το κωμικό στοιχείο.
Ο ίδιος είναι από τους λίγους ποιητές της εποχής του που δεν σκηνοθετούσαν τα έργα τους, αλλά τις έδινε σε επαγγελματίες χοροδιδασκάλους. Όλες του όμως οι κωμωδίες κλείνουν με μια εικόνα λαϊκού πανηγυριού, που μαζί με τη συχνή απεύθυνση προς το κοινό δείχνουν την τάση της κωμωδίας του για την καθημερινή ζωή στην Αθήνα. Συνενώνει έτσι το λαϊκό με το έντεχνο.
Σωζόμενες Κωμωδίες:
Αχαρνείς (425 π.Χ.)
Ιππείς (424 π.Χ.)
Νεφέλες (423 π.Χ.)
Σφήκες (422 π.Χ.)
Ειρήνη (421 π.Χ.)
Όρνιθες (414 π.Χ.)
Λυσιστράτη (411 π.Χ.)
Θεσμοφοριάζουσες (411 π.Χ.)
Βάτραχοι (405 π.Χ.)
Εκκλησιάζουσες (392 π.Χ.)
Μερικά από τα σπουδαιότερα αποφθέγματά του:
«Πατρίς γαρ εστι πάσ᾽ ίν᾽ αν πράττη τις ευ». Πατρίδα είναι εκεί όπου είμαστε καλά
Δεν υπάρχει θηρίο πιο δύσκολο να πολεμήσεις από τη γυναίκα.
Πες κάτι κάπως λιγότερο μορφωμένο και πιο σαφές.
Βασάνιζε στο μυαλό σου αυτό που θα ξεστομίσεις.
Άνθρωποι με φρόνηση πολλές φορές μαθαίνουν πολλά από τους εχθρούς τους. Η φρόνηση είναι ο πιο καλός φρουρός. Αυτό δεν διδάσκεται από τους φίλους, όμως ο εχθρός μάς αναγκάζει να το παραδεχτούμε. Από τους εχθρούς και όχι από τους φίλους μάθαμε να χτίζουμε ψηλά τείχη και να φτιάχνουμε μεγάλα πλοία, κι αυτό το μάθημα σώζει τα παιδιά μας, τα σπίτια μας και τα αγαθά μας.
Η μόνη δύναμη που περιφρονεί τα δώρα είναι ο θάνατος.
Προτού να κρατήσει κανένας το τιμόνι, πρέπει να έχει κάνει κωπηλάτης, να έχει φυλάξει την πρώρα κα να έχει παρακολουθήσει τους ανέμους, προτού να κυβερνήσει αυτός ο ίδιος το καράβι.
Τα γεράματα δεν είναι τίποτα άλλο από μια δεύτερη βρεφική ηλικία.
Τα κακά από κακές προέρχονται αφορμές.
Το να φοβάται κανείς το θάνατο είναι μεγάλος παραλογισμός, γιατί είναι για όλους μας αναπόφευκτος.