Δρ. Νίκος Παναγιωτίδης – Δημοσιογράφος-Διεθνολόγος, Επικεφαλής ΓΕΩΠΑΜΕ
Τα διπλά τρομοκρατικά κτυπήματα στο Παρίσι και τα περιστατικά ομηρίας που ακολούθησαν, με αποτέλεσμα το θάνατο 17 ανθρώπων, συγκλόνισαν τη διεθνή κοινή γνώμη και κατέδειξαν πόσο ευάλωτες είναι τελικά οι ευρωπαϊκές κοινωνίες απέναντι σε φαινόμενα διεθνικής τρομοκρατίας.
Η ισλαμική τρομοκρατία αποτελεί μια ασύμμετρη απειλή η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να σκορπίσει τον τρόμο και τον πανικό στις Δυτικές κοινωνίες. Με όρους στρατηγικής, η τρομοκρατία είναι η τακτική που μετέρχονται αδύναμοι, μη κρατικοί δρώντες, οι οποίοι επιχειρούν να επιβάλουν δυσανάλογο κόστος σε πιο ισχυρούς αντίπαλους, τους οποίους δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν σε κατά μέτωπο επίθεση.
Τρομοκρατία, σύμφωνα με έναν ευσύνοπτο ορισμό: «είναι η εσκεμμένη δημιουργία και εκμετάλλευση του φόβου μέσω της βίας ή της απειλής χρήσης βίας προς επιδίωξη πολιτικής αλλαγής».
Πιο αναλυτικά, η τρομοκρατία εμπίπτει στη στρατηγική της «έμμεσης προσέγγισης», η οποία χαρακτηρίζεται από τον προμελετημένο σχεδιασμό του κτυπήματος, τον στρατηγικό αιφνιδιασμό και την προσπάθεια αποδιάρθρωσης του αντιπάλου τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε φυσικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, ο αιφνιδιάζων επιχειρεί να πιάσει εξ απήνης τον αιφνιδιαζόμενο, να του επιβάλει δυσανάλογο κόστος και να καρπωθεί συγκεκριμένα πολιτικά οφέλη.
Η τρομοκρατία μπορεί να λάβει διάφορες μορφές. Διακρίνεται σε αυτήν που επιχειρεί αλλαγή του πολιτικού-οικονομικού συστήματος (π.χ. οργάνωση «17 Νοέμβρη»), αλλά και σε αυτήν που καταφεύγουν ή κατέφυγαν διάφορα εθνικά κινήματα με σκοπό την προαγωγή της εθνικής τους αυτοδιάθεσης (π.χ. Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης [PFLP] ή η εβραϊκή τρομοκρατική οργάνωση Stern Gang, η οποία έδρασε στην υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνη τη δεκαετία του 1940). Αυτού του είδους η τρομοκρατία στοχεύει, εκτός από τις ένοπλες ομάδες του αντιπάλου, τον άμαχο πληθυσμό, ενώ το PFLP τη δεκαετία του 1970 προέβη σε σειρά αεροπειρατειών για να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για το Παλαιστινιακό ζήτημα.
Στην περίπτωση της ισλαμικής τρομοκρατίας, ο εχθρός είναι οι Δυτικές κοινωνίες και το αξιακό τους σύστημα, το οποίο θεωρείται ασυμβίβαστο με την ισλαμική θεώρηση για το κράτος και τις σχέσεις του με τους πολίτες, τους οποίους θεωρούν απίστους (κουφρ).
Η «Αραβική άνοιξη», που τελικά έγινε «Αραβικός χειμώνας», κυοφόρησε και γέννησε το τέρας, τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι διαδίδουν το ιδεολόγημά τους προς χιλιάδες επίδοξους τρομοκράτες – έτοιμους να σκοτώσουν και να σκοτωθούν στο όνομά του. Οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους θεωρούν τις Δυτικές κοινωνίες προέκταση του πολέμου που διεξάγουν στη Συρία και το Ιράκ. Με τις ενέργειές τους οι ισλαμιστές τρομοκράτες στο Παρίσι επιχείρησαν να διχάσουν τη γαλλική κοινωνία, να υπονομεύσουν τις σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων και να στρατεύσουν και άλλους τρομοκράτες.
Οι δυο δράστες στην εφημερίδα Charlie Hebdo δήλωσαν την ταύτισή τους με την Αλ Κάιντα, ενώ την ευθύνη για την τρομοκρατική επίθεση στο εβραϊκό παντοπωλείο ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος. Σε τηλεφωνική του επικοινωνία με γαλλικό τηλεοπτικό σταθμό ο τρομοκράτης ανέφερε ότι ήθελε να προστατεύσει τους Παλαιστινίους από τους Εβραίους.
Πέραν των μέτρων πρόληψης και καταστολής του φαινομένου, πρέπει η διεθνής κοινότητα να κοιτάξει προς μερικά από τα γενεσιουργά αίτιά του. Ας μην ξεχνάμε ότι ένας από τους λόγους που ο αρχιτρομοκράτης Οσάμα Μπιν Λάντεν επικαλέστηκε για την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στους δίδυμους πύργους στη Νέα Υόρκη ήταν η πολιτική των ΗΠΑ όσον αφορά την αραβοϊσραηλινή διένεξη.
Δρ. Νικόλας Παναγιωτίδης
