Ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, John Biden, μιλώντας στο επίσημο δείπνο της 42ης Κληρικολαϊκής Συνέλευσης της Ελληνικής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής Αμερικής, στη Φιλαδέλφεια, δήλωσε ότι «Mπορεί να υπάρξει μια δίκαιη λύση για το κυπριακό στο εγγύς μέλλον».
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο κ. Biden εξέφρασε αισιοδοξία ότι «μπορεί να υπάρξει μια δίκαιη λύση στο εγγύς μέλλον» και «να βρεθεί ένας ωφέλιμος συμβιβασμός».
Ξεκινώντας την αναφορά του στο Κύπριακό ανέφερε επίσης ότι: «Μία από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις μου όλα αυτά τα χρόνια, στα οποία έχω υπηρετήσει πρόεδρος της επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και αντιπρόεδρος με ευρείες ευθύνες στα θέματα εθνικής ασφαλείας, είναι πως μετά από 40 χρόνια υπάρχουν ακόμη τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο. Είναι πολύς-πολύς-πολύς καιρός».
Πρόσθεσε πως έχει εργαστεί με πολλούς παρόντες στην αίθουσα, αλλά και μέλη του Κογκρέσου όπως ο πρώην γερουσιαστής Σαρμπάνης, ο πρώην βουλευτής Μπραδήμας κ.α. για να βρεθεί μία ακριβοδίκαιη και νόμιμη διευθέτηση που θα τερματίσει την κατοχή της Κύπρου.
«Είχαμε στιγμές που έδιδαν υποσχέσεις στο παρελθόν, αλλά και στιγμές μεγάλης απογοήτευσης. Όμως θέλω να γνωρίζετε ότι είμαι ήπια αισιόδοξος πως τελικά ίσως είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε σε δίκαιη διευθέτηση. Μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα».
Αναφέρθηκε επίσης εκτενως στα διαμειφθέντα στη διάρκεια της επίσκεψής του τον Μάιο στην Κύπρο, ξεκινώντας με την δήλωση που έκανε κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο, όπου – όπως είπε – κατέστησε «αναμφίβολα ξεκάθαρο ότι οι ΗΠΑ έχουν, συνεχίζουν και θα συνεχίσουν να αναγνωρίζουν μόνο μία νόμιμη κυβέρνηση στη νήσο. Κάποιοι εδώ υποπτεύομαι θεώρησαν ότι δεν είναι αυτός τρόπος για να ξεκινήσεις διαπραγμάτευση. Η αλήθεια είναι πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος να ξεκινήσεις διαπραγμάτευση. Δεν υπάρχει κάτι που να μπορείς να διαπραγματευτείς μεταξύ δύο λαθών. Το πρώτο, δεν θα έπρεπε να ακουμπήσουν το πόδι τους στο νησί Τούρκοι στρατιώτες, χωρίς να έχουν καλεστεί από την κυβέρνηση. Και δεύτερον, υπάρχει μόνο μία κυβέρνηση στο νησί. Αυτή είναι η θέση μου, η θέση των ΗΠΑ και η θέση όλων των κυβερνήσεων των κρατών του κόσμο, πλην ενός».
Αυτό επαναλάμβανε σε κάθε ευκαιρία στην Κύπρο, ώστε να μην υπάρχει η παραμικρή παρερμηνεία ανέφερε.
Εξηγώντας τους λόγους της συγκρατημένης του αισιοδοξίας, ο John Biden είπε πως η Κύπρος υπό την ηγεσία του νέου προέδρου έχει καταστεί «γνήσιος στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ».
«Είναι γεγονός ότι οι κυβερνήσεις μας ποτέ στο παρελθόν δεν εργάστηκαν τόσο στενά μαζί για την αύξηση του εμπορίου και των επενδύσεων, στο θέμα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Η Κύπρος είναι καθοριστικός κρίκος στον πόλεμο που διεξάγουμε εναντίον της τρομοκρατίας».
Σαν παραδείγμα της στρατηγικής συνεργασίας παρέθεσε την παρεμπόδιση της διάδοσης όπλων μαζικής κατοχής και τη συνεργασία για την καταστροφή των χημικών της Συρίας.
«Η μικρή Κύπρος ανέλαβε έναν ρόλο δυσανάλογο του μεγέθους της, σ’ ένα καθαρό μας εθνικό συμφέρον της στρατηγικής μας σχέσης».
Ανέφερε ότι η στρατηγική αυτή εταιρική σχέση συνεχώς αυξάνεται και πρόσθεσε στο σημείο αυτό ως δεύτερο στοιχείο που τον κάνει αισιόδοξο τα κοιτάσματα φυσικού που ανακαλύφθηκαν στα ανοιχτά της Κύπρου και του Ισραήλ κι η πιθανότητα να υπάρχουν κοιτάσματα στα ανοιχτά της Ελλάδας και του Λιβάνου.
«Κι από την αρχή δεν ταλαντευτήκαμε, στο ότι η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κύπρου έχει την ιδιοκτησία της πρόσβασης στα ευρήματα. Τώρα η Κύπρος έχει την ευκαιρία να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο. Οι ενεργειακές αυτές ανακαλύψεις μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν παράγοντα αλλαγή των όρων του παιγνιδιού στην περιοχή. Όμως αυτό θα συμβεί αν οι χώρες βρεθούν μαζί κι εργαστούν μαζί», είπε, τονίζοντας και πάλι το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος, συμβάλλοντας και στην ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη.
Τρίτο στοιχείο της αισιοδοξίας του ο κ. Biden είναι η αυξανόμενη επίγνωση που βλέπει να δημιουργείται στην τουρκική κυβέρνηση. Ο αντιπρόεδρος μίλησε για τις τακτικές συνομιλίες που έχει με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν, ιδίως τώρα με την κρίση στο Ιράκ.
«Είναι γεγονός πως η τουρκική κυβέρνηση αρχίζει να κατανοεί, όχι για ευγενείς λόγους, αλλά για πρακτικούς, ότι το στάτους κβο στο νησί δεν τους ευνοεί οικονομικά, στρατιωτικά ή πολιτικά. Ενώ υπάρχει σημαντικό πιθανό όφελος για την Τουρκία από μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία».
Είπε πως ήγειρε το θέμα στη συνομιλία του με τον Ερντογάν και συμφώνησαν να βρεθούν στην Κωνσταντινούπολη και να προσπαθήσουν να το ξεκινήσουν και να το τελειώσουν. «Η Τουρκία είναι το κλειδί σ’ αυτή την επιχείρηση», σημείωσε.
Αναφορά έκανε στην ομιλία του στην προσωπική σχέση που ανέπτυξε με το προεδρικό ζεύγος της Κύπρου, μιλώντας εκτενώς για το δείπνο που του παρέθεσε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στην κατοικία του, μόλις ο κ. Μπάιντεν αφίχθη στην Κύπρο και την μακρά φιλική συνομιλία που είχαν σε πολύ προσωπικό επίπεδο στη βεράντα. «Αυτός ο πρόεδρος είναι ένα καλός κι αξιοπρεπής άνθρωπος», είπε.
«Ο πρόεδρος Αναστασιάδης σκέφθηκε πως θα ήταν καλή ιδέα να καθίσω με προσωπικότητες των Τουρκοκυπρίων, συμπεριλαμβανομένου και του Ερογλου και τη διαπραγματευτική του ομάδα».
Μίλησε και για τη συνάντηση αυτή που διήρκεσε περί τις δυόμιση ώρες και τις θέσεις που τους ανέπτυξε με ειλικρίνεια. Ότι δεν μπορεί παρά να υπάρξει μία κυβέρνηση στο νησί, αλλά όχι τουρκικά στρατεύματα. Είπε επίσης πως υπήρξε ανοιχτή συζήτηση με όλους τους εκπροσώπους των τουρκοκυπριακών κομμάτων, στους οποίους ξεκαθάρισε πως δεν ήλθε με ειρηνευτικό σχέδιο. Η εντύπωση που απεκόμισε είναι πως υπάρχει επιθυμία για λύση.
Στα στιγμιότυπα που παρέθεσε ήταν και συνομιλίες του με άτομα που είναι πρόσφυγες (και στις δύο κοινότητες) κι οι οποίοι μετά από σαράντα χρόνια θεωρούν σπίτι τους αυτό που εγκαταστάθηκαν μετά την εισβολή.
«Τα πράγματα αλλάζουν μετά από 40 χρόνια», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στο δείπνο του με τους δύο ηγέτες και την Ειδική Αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Λίζα Μπατενχάιμ και στα όσα συμφωνήθηκαν, ενώ δήλωσε εντυπωσιασμένος από το σεβασμό που επιδεικνύουν μεταξύ τους οι δύο ηγέτες. Είπε πως σημειώθηκε κάποια πρόοδος, ενώ δεν κατόρθωσε να πετύχει την συμφωνία στα ΜΟΕ.
Ο κ. Μπάιντεν είπε πως υπάρχουν δυνατότητες, καθώς αλλάζουν τα πράγματα στην περιοχή. «Λύση μπορεί να υπάρξει όταν τα μέρη μιας σύγκρουσης συμφωνήσουν πως είναι περισσότερο προς το συμφέρον τους η συμφωνία, παρά η συνέχιση του στάτους κβο. Το στάτους κβο δεν αποδίδει για την Τουρκία, τους Τ/Κ, την περιοχή. Αυτό είναι το σημείο που φτάσαμε. Υπάρχει προφανώς πολλή δουλειά να γίνει. Δεν είμαι αφελής, κάνω αυτό το πράγμα πάρα πολύ καιρό. Εχοντας ακούσει προσεκτικά Τουρκοκύπριους, διαισθάνομαι ότι έχουν τελικά καταλήξει στο συμπέρασμα πως ‘αρκετά πια’”.
Ανέφερε ακόμη πως η Τουρκία θα πρέπει να παίξει περισσότερο εποικοδομητικό ρόλο κι αυτό θα είναι προς το συμφέρον της. «Η ασφάλειά της απειλείται. Από τους Ρώσους στη Μαύρη Θάλασσα, από την κατάρρευση της Συρίας στο Νότο και τον ISIL στα ανατολικά». Ο κ. Μπάιντεν είπε πως δεν θέλει να δώσει κούφιες υποσχέσεις, όμως διακρίνει πως έχει γίνει κατανοητό ότι η πρόοδος είναι προς το συμφέρον του καθενός. Κι αυτό είναι που δεν το είχε δει στο παρελθόν.
«Μία διαρκής λύση δεν θα επιβληθεί από τα έξω, από τον Μπάιντεν, ή τον πρόεδρο Ομπάμα, ή τις ΗΠΑ ή κάποιον άλλον. Αλλά από τα μέσα», σημείωσε.
Στην αρχή της ομιλίας του ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν μίλησε θερμά για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τη σχέση που ανέπτυξαν τόσο κατά την εδώ επίσκεψη του προκαθήμενου της Ορθοδοξίας, όσο και κατά την επίσκεψη του ιδίου στο Φανάρι. Αναφερόμενος στις θρησκευτικές ελευθερίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είπε πως το δικαίωμα του ποιος θα είναι πατριάρχης δεν θα το αποφασίσει κανένα κράτος. Υποστήριξε ακόμη το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Θράκης.
Χαρακτήρισε απολύτως αναγκαία την προστασία ιερών τόπων και μνημείων κληρονομιάς στην Τουρκία, πρόσθεσε ωστόσο ότι «ο δρόμος είναι διπλής κατεύθυνσης κι οι Μουσουλμάνοι δικαιούνται την ίδια ελευθερία στην Ελλάδα. Η προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων είναι ουσιώδης παντού».
Ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν μίλησε θερμά για τις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ, τόσο σε σχέση με τις κοινές αξίες και τους κοινούς αγώνες, όσο και σήμερα.
Με αφορμή την οικονομική κρίση είπε πως αυτός κι ο πρόεδρος πίεσαν σθεναρά την Καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ κι άλλους να ελαφρύνουν την λιτότητα, ενώ εργάστηκαν για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, καθώς υπήρχε κάποια περίοδος συζήτησης περί του αντιθέτου. Ανέφερε τέλος πως μέσω του ΔΝΤ υποστήριξαν την Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της.