9 Νοεμβρίου: 30 χρόνια από τη πτώση του τείχους του Βερολίνου
Τριάντα χρόνια, πέρασαν από τη νύχτα που το αποκαλούμενο “τείχος της ντροπής” για τους Γερμανούς της Δύσης και «αντιφασιστικό τείχος προστασίας» από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση, έπεσε σφραγίζοντας την έναρξη μιας νέας εποχής για τη Γερμανία και ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου δεν αποτελεί απλά την καταστροφή ενός φυσικού εμποδίου που για 28 χρόνια χώριζε μια πόλη και μια χώρα σε δύο αντίθετες πλευρές, αλλά σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του μοντέλου που κυριάρχησε στην Ευρώπη μετά τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: Η Ανατολή ενάντια στη Δύση, ο κρατισμός ενάντια στην ελεύθερη οικονομία, τα σημεία ελέγχου ενάντια στην ελεύθερη μετακίνηση.
Πλέον το τείχος αποτελεί για μεγαλύτερο διάστημα ένα ιστορικό “λείψανο”, απ’ ότι χρησίμευσε ως εμπόδιο. Μια ολόκληρη γενιά μεγάλωσε σε έναν κόσμο που το τείχος αποτελεί περισσότερο μια ανάμνηση αντί για μια πραγματικότητα.
Οι δεσμοί που ενώνουν την ηπειρωτική Ευρώπη ως μια πολιτική, οικονομική και πολιτιστική οντότητα είναι ισχυρότεροι από ποτέ, αλλά ατελείωτες προκλήσεις- παλιές και νέες- παρουσιάζονται καθημερινά, και δεν είναι μόνο οι εθνικιστικές και λαϊκιστικές ιδεολογίες που επί αιώνες έφεραν τον πόλεμο και την καταστροφή στην Ευρώπη, φτάνοντας στο απόγειο τους στον 20ο αιώνα.
Οι εορτασμοί των επετείων έχουν τη σημασία τους καθώς διαβεβαιώνουν ότι η μνήμη δεν έχει ξεθωριάσει, τα μαθήματα έχουν εμπεδωθεί και οι πληγές έχουν επουλωθεί.
Ζώντας εκτός του Τείχους
Όταν συμβαίνουν αλλαγές, νέες ευκαιρίες εμφανίζονται. Κομμάτια του τείχους μετατράπηκαν σε ιστορικά τοπωνύμια, αλλά παράλληλα αποτέλεσαν και τα θεμέλια για επιχειρήσεις που πουλάνε σουβενίρ. Μια συγκεκριμένη επιχείρηση η οποία προμηθεύει την πλειοψηφία των καταστημάτων τουριστικών δώρων του Βερολίνου με πολύχρωμα θραύσματα του τείχους, ξεκίνησε να τα αποκτά το 1991.
Ένα Τείχος πέφτει και η αγορά ακινήτων εκτοξεύεται
Ελάχιστοι τολμούσαν να ζήσουν κοντά στο Τείχος το όποιο ήταν ιδιαίτερα οχυρωμένο και αυστηρά φυλασσόμενο. Όμως μετά την πτώση του αυτές οι περιοχές στο κέντρο του Βερολίνου επανέκτησαν την αίγλη και την δημοφιλία τους, με αποτέλεσμα αυτά τα 30 χρόνια οι τιμές των ακινήτων να εκτοξευτούν κατά 400% .
Διαιρεμένη Γερμανία
Η ένωση αυτών των δύο κομματιών μιας χώρας που έζησε για τρεις δεκαετίες βίους που χαρακτηρίστηκαν από απίστευτες διαφορές, ήταν μια μεγάλη πρόκληση. Πολλοί θεωρούσαν, όπως το έθεσε ο πρώην καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, Βίλι Μπραντ, “αυτοί που ανήκουν μαζί, θα αναπτυχθούν μαζί” και ως εκ τούτου θα χρειαζόταν να διανυθεί το διάστημα μιας γενιάς για τις δύο πλευρές για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ενοποίησης. Στην πραγματικότητα η διαδικασία συνεχίζει να εξελίσσεται.
Η εξέλιξη της παρακολούθησης
Μετά την πτώση του Τείχους και την κατάρρευση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας που ακολούθησε, οι κάτοικοι που ζούσαν στην Ανατολική Γερμανία μπόρεσαν να ανακαλύψουν τον όγκο των στοιχείων που είχε συγκεντρώσει για αυτούς το υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας. Η ΣΤΑΖΙ πλέον δεν υπάρχει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η παρακολούθηση αποτελεί ένα ζήτημα του παρελθόντος.
Η κινηματογραφική ιστορία του Τείχους
Από την έναρξη της κατασκευής του τον Αύγουστο του 1961, το Τείχος του Βερολίνου απεικονίστηκε σε πολλές ταινίες, κυρίως ως ένα σύμβολο του Σιδηρού Παραπετάσματος. Υπάρχουν ορισμένα ιδιαίτερα εμφατικά φιλμ που δημιουργήθηκαν στην περίοδο 1961-1989 που θα πρέπει κάποιος να παρακολουθήσει για να αποκτήσει μια ιδέα του πώς οι σκηνοθέτες κατέγραψαν το τείχος στις δημιουργίες τους. Για όσους προτιμούν σύγχρονες ταινίες, υπάρχουν και αρκετές πιο πρόσφατες οι οποίες αξίζει κάποιος να τις παρακολουθήσει για να δει πώς ο κινηματογράφος κατέγραψε την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Ερευνώντας την ιστορία μιας διαιρεμένης χώρας
Ρίχνοντας μια ματιά πέρα από το οδόφραγμα το σημείο ελέγχου “Τσάρλι”, ήταν ότι το πλησιέστερο από το Ανατολικό Βερολίνο θα μπορούσε να αποκομίσει ένας τουρίστας ή ένας επισκέπτης της πόλης κατά την περίοδο της ύπαρξης του Τείχους. Σήμερα εκατομμύρια τουριστών μπορούν να εξερευνήσουν την ιστορία της Ανατολικής, καθώς και της ενοποιημένης Γερμανίας.