Η 3η Μαΐου είναι αφιερωμένη ως μέρα στην Ελευθερία του Τύπου, αν και δυστυχώς σε πολλές χώρες, η δημοσιογραφία γνωρίζει φίμωση που θυμίζει άλλες εποχές.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας μάς υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της προστασίας του θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου, όπως κατοχυρώνονται από το άρθρο 19 της Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ, αλλά και από το Σύνταγμά μας.
Χωρίς αυτά τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα, η Δημοκρατία είναι κενή περιεχομένου.
Από τα κράτη που απασχόλησαν περισσότερο τον περασμένο χρόνο σε θέματα έλλειψης σεβασμού της ελευθερίας του Τύπου ήταν η Τουρκία.
Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα κατατάσσουν στο Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου την απόδοση των 180 χωρών, σύμφωνα με μια σειρά κριτηρίων που περιλαμβάνουν την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης και την ανεξαρτησία, το σεβασμό για την ασφάλεια και την ελευθερία των δημοσιογράφων, καθώς και το νομοθετικό, θεσμικό και υποδομών περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Πρώτες πάντα με τη μεγαλύτερη ελευθερία στον Τύπο τους, παραμένουν τρεις σκανδιναβικές χώρες: Φινλανδία, Νορβηγία, Δανία. Στο άλλο άκρο της κλίμακας, τελευταίες από 180η θέση και πάνω βρίσκονται το Τουρκμενιστάν, η Βόρεια Κορέα και η Ερυθραία. Εκεί ο Τύπος είναι ολοκληρωτικά ανελεύθερος. Η Γαλλία κατατάσσεται 38η, οι Ηνωμένες Πολιτείες 49η, Ιαπωνία 61η, Βραζιλία 99η, η Τουρκία 149η, Ρωσία 152η, το Ιράν 173η, η Κίνα 176η.
Η έκθεση για τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου το 2015 τονίζει πως καταγράφεται παγκόσμια επιδείνωση της ελευθερίας της πληροφόρησης το 2014. Οι κίνδυνοι από συνεχόμενους πολέμους, η αυξανόμενη απειλή από μη κρατικούς πράκτορες, η βία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και η οικονομική κρίση καθώς και η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης υποχωρούν σταθερά και στις πέντε ηπείρους.
Ειδικότερα για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βαλκάνια η Έκθεση σημειώνει τη μεγάλη πτώση στο δείκτη ελευθερίας μεταξύ του 2014 και 2015. Όπως αναφέρεται η ανησυχητική αυτή τάση αντανακλά αφενός τις υπερβολές ορισμένων χωρών μελών και την αδυναμία των μηχανισμών της ΕΕ για τον περιορισμό τους από την άλλη.
Δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Καθώς εορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, γενναίοι και γενναίες δημοσιογράφοι, εικονολήπτες/εικονολήπτριες, ανταποκριτές/ανταποκρίτριες φωτογράφοι και μπλόγκερ διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να μας ενημερώνουν σχετικά με την απρόκλητη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Οι ρωσικές δυνάμεις συλλαμβάνουν, αρπάζουν ή απάγουν και στοχοποιούν δημοσιογράφους και παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό να εμποδίσουν τον κόσμο να ακούσει την αλήθεια. Καλούμε εντόνως τη Ρωσική Ομοσπονδία να σταματήσει αμέσως αυτές τις επιθέσεις και πρακτικές. Σύμφωνα με την πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία της δημοσιογραφίας και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ήδη 10 ουκρανοί και ξένοι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης σκοτώθηκαν, ενώ πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.
Η ασφάλεια των δημοσιογράφων αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ. Η ΕΕ παρέχει έκτακτη στήριξη στα μέσα ενημέρωσης και στους/στις δημοσιογράφους που καλύπτουν τον πόλεμο στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης ψυχολογικής υποστήριξης, κρανών και άλλου προστατευτικού εξοπλισμού, καθώς και χρηματοδότηση για την κάλυψη των μισθών.
Ενημερώνοντας από την πρώτη γραμμή του πυρός και αποκαλύπτοντας τις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που διαπράττονται από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, οι δημοσιογράφοι συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και της διαστρέβλωσης των πληροφοριών σχετικά με την εισβολή. Διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην προσπάθεια να μη μείνουν ατιμώρητες οι φρικαλεότητες αυτές. Οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους.
Στη Ρωσία και στη Λευκορωσία, παρά τον κίνδυνο μακροχρόνιας κάθειρξης και παρατεταμένων συλλήψεων, τα θαρραλέα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και κάποιοι μεμονωμένοι δημοσιογράφοι προσπαθούν να ενημερώνουν σχετικά με τον πόλεμο που διεξάγει η ρωσική ηγεσία κατά της Ουκρανίας και τις φρικαλεότητες που διαπράττονται κατά του ουκρανικού λαού.
Παρομοίως, πολλοί ανεξάρτητοι και αφοσιωμένοι δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να εκθέτουν αδικίες στις δικές τους χώρες και να συμβάλλουν στην οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Πολλοί είναι αυτοί που το κάνουν, παρά την καθημερινή παρενόχληση, τη βία και τον εκφοβισμό που υφίστανται, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τους υποστηρίζει. Ο ελεύθερος Τύπος είναι η προϋπόθεση για μια πιο δημοκρατική, ισχυρότερη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε χωρίς καμία υποχώρηση για την ελευθερία του Τύπου.