Ο Ακαδημαϊκός και Δικηγόρος Δρ. Ανδρέας Μασούρας σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης αποκλειστικά στη Laimitomos.com και στη δημοσιογράφο Μιχαέλα Κυπριανού.
«Όταν το πρόβλημα υπάρχει σε ζωτικά θεσμικά όργανα τότε αυτό αποτελεί δείγμα της κοινωνίας…»
Κύριε Μασούρα πώς εκτιμάτε την κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται σήμερα με τις τελευταίες αποκαλύψεις για τα διαβατήρια;
Το πρόβλημα είναι θεσμικό. Όταν οι ίδιοι οι θεσμοί είναι κάτι άλλο από αυτό που θα έπρεπε να είναι και όταν η έκνομη δράση τους «θεσμοθετείται» μέσα από μια διαδικασία άτυπων συμπεριφορών και δημιουργίας εθίμου, τότε αυτό δημιουργεί την ανοχή της βάσης, της συνήθειας και της κανονικότητας. Σαφώς, τους θεσμούς τους διαμορφώνουν οι εκάστοτε άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτούς και άρα το ζήτημα είναι διττό: Από την μια είναι το νομικό, δηλαδή το πώς ερμηνεύεται η κάθε συμπεριφορά εντός του συστήματος κανόνων και από την άλλη είναι το ηθικό, δηλαδή εάν η συμπεριφορά του ατόμου που εκπροσωπεί ένα θεσμό είναι τέτοια έτσι ώστε να ενεργεί εντός του πλαισίου των ηθικών κανόνων. Οι ηθικοί κανόνες, αν και είναι κάτι άλλο από τον νόμο, συχνά συναντιούνται όταν η ηθική συγκρούεται με την δεοντολογία. Τότε εκεί υπάρχει ζήτημα.
Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι όταν υπάρχει έκνομη δραστηριότητα των θεσμών – ή αυτών που η κοινωνία αντιλαμβάνεται ως τους θεσμούς της – τότε η ίδια η κοινωνία αποτελεί κομμάτι της έκνομης δραστηριότητας.
Άρα ευθύνεται η ίδια η κοινωνία;
Ξέρετε…ο αντικατοπτρισμός της κοινωνίας προς τα πάνω, δηλαδή ως προς την εκπροσώπησή του, είναι κάτι σαν το δείγμα στην διαδικασία της έρευνας. Όταν το δείγμα είναι αρκετό τότε είναι και αντιπροσωπευτικό. Το ίδιο συμβαίνει και εδώ. Όταν το πρόβλημα υπάρχει σε ζωτικά θεσμικά όργανα τότε αυτό αποτελεί δείγμα της κοινωνίας. Αυτό απαντά και το ερώτημά σας κατά πόσο ευθύνεται η ίδια η κοινωνία. Όσο η κοινωνία ανέχεται τότε είναι συνένοχη σε οποιαδήποτε παράνομη ή παράτυπη ή και ηθικά μη αποδεκτή δραστηριότητα και συμπεριφορά.
Ακούμε συχνά ότι οι θεσμοί δεν πρέπει να πλήττονται…
Ούτε οι θεσμοί θα πρέπει να πλήττουν την κοινωνία. Άλλωστε, τον τελευταίο λόγο για το τι είναι θεσμός τον έχει η ίδια η κοινωνία. Εκ φύσεως δηλαδή, είναι μια κοινωνική διεργασία.
Υπάρχει μια προσπάθεια πάντως για να πειστεί η βάση της κοινωνίας ότι ο Al Jazeera είναι καθοδηγούμενος. Ποια η άποψή σας;
Το ζήτημα δεν είναι αυτό και ούτε ξέρω ποιος καθοδηγεί ποιον. Δηλαδή, αν κάποιος γνωρίζει για μια παράνομη δραστηριότητα την οποία πάει να καταγγείλει και την ίδια ώρα έχει μια αντιπάθεια για το πρόσωπο αυτού που καταγγέλλει, αυτό σημαίνει ότι η παράνομη δραστηριότητα αναιρείται; Το θέτω προς προβληματισμό.
Επίσης, θα πρέπει να διαφυλάξουμε την ελευθερία της έκφρασης. Φαίνεται στην Κύπρο υπάρχει μια τάση από διάφορες ομάδες να τα βάζουν με την έκφραση, να μην τους αρέσει η αντίθετη άποψη, να μην τους αρέσει η πέννα και το πληκτρολόγιο ορισμένων. Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί στην βάση διαφόρων παραγόντων. Εν πάση περιπτώσει, η δημοσιογραφία θα πρέπει να αφεθεί να κάνει την δουλειά της. Άλλωστε, όποιος θεωρεί ότι θίγεται από την οποιαδήποτε δημοσιογραφική πρακτική έχει το δικαίωμα να προσφύγει στην δικαιοσύνη.
Βέβαια τα όποια αποτελέσματα δημοσιογραφικής έρευνας εννοείται δεν καταδικάζουν αλλά αποτελούν μαρτυρικό υλικό στην οποιαδήποτε διαδικασία έρευνας, εάν και εφόσον υπάρξει. Αφού το ερώτημά σας αναφέρεται στον συγκεκριμένο διεθνή ειδησεογραφικό οργανισμό, θεωρώ πώς ναι θα πρέπει να έρθει σε επαφή με την Γενική Εισαγγελία και τον Γενικό Ελεγκτή και να παραδώσουν αυτά που έχουν στην κατοχή τους και τα οποία αποτελούν αποτέλεσμα της δημοσιογραφικής έρευνας, διαφυλάσσοντας την ίδια ώρα το δημοσιογραφικό απόρρητο.
Ως νομικός, αναφέρεστε συχνά στον εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης. Σε ποιους τομείς χρειάζεται μια τέτοια διαδικασία;
Πολλοί είναι οι τομείς εκείνοι της δικαιοσύνης που χρήζουν αναθεώρησης και εκσυγχρονισμού. Από την Συνταγματική αναθεώρηση μέχρι την ποινική δικονομία και την περί Δικαστηρίων λειτουργία. Ήδη, ο δικηγορικός κόσμος βρίσκεται σε μια διεργασία συζητήσεων. Δεν αρκεί όμως αυτό. Μιλήσαμε προηγουμένως για τους θεσμούς. Ακριβώς εκεί βρίσκεται το κλειδί της αναθεώρησης. Με άλλα λόγια, απαιτείται η αλλαγή και η καλλιέργεια μιας τέτοιας κουλτούρας, ικανής να αντέξει το βάρος της μεταβατικής φάσης του Κράτους και να συνδράμει προς τις αλλαγές εκείνες οι οποίες είτε γίνονται τώρα είτε το πισωγύρισμα είναι αναπόφευκτο.