Δήλωση Ειρήνης Χαραλαμπίδου, βουλεύτριας ΑΚΕΛ- Αριστερά- Νέες Δυνάμεις, μετά την συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών
Η πρόταση νόμου για την κατάθεση στοιχείων και πληροφοριών στο κοινοβούλιο στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Δεν μπορεί να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των υπουργών μιας κυβέρνησης εάν θα εμφανιστούν ενώπιον του κοινοβουλίου ή αν θα καταθέσουν στοιχεία που θα ζητηθούν στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Στην Κύπρο έχουμε βιώσει ακραίες καταστάσεις τα προηγούμενα χρόνια, ιδιαίτερα κατά την 10ετή διακυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη. Να θυμίσουμε ότι, κατά την περίοδο που ξέσπασε το τεράστιο σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων, που διέσυρε την Κύπρο διεθνώς, ο τότε Υπουργός Εσωτερικών προσκόμισε γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα για να μην καταθέσει στοιχεία κρίσιμης σημασίας σε σχέση με το εν λόγω σκάνδαλο.
Παρόλο που με την νυν κυβέρνηση υπάρχει μέχρι σήμερα καλή συνεργασία, δεν μπορούμε να εφησυχάσουμε. Η πρόταση νόμου κατατέθηκε το 2022 μετά τις ακραίες καταστάσεις που ζήσαμε με υπουργούς της κυβέρνησης Αναστασιάδη, των οποίων η άρνηση να καταθέσουν στοιχεία στη βουλή και ο τρόπος διαχείρισης των σκανδάλων που ζήμιωσαν και διέσυραν τον τόπο διεθνώς, χτύπησαν καμπανάκι κινδύνου για τη δημοκρατία. Και ευχαριστώ ειλικρινά τους συναδέλφους από διάφορα κόμματα που την έχουν συνυπογράψει.
Αν ένας Υπουργός έχει προσωπική ευθύνη για ένα τεράστιο σκάνδαλο, όπως για παράδειγμα αυτό που ζούμε τώρα με το τερματικό στο Βασιλικό με την τρύπα των €600 εκ. μέχρι στιγμής και δεν κινείται εναντίον του το κράτος, δεν κινείται η Νομική Υπηρεσία εναντίον οποιουδήποτε υπευθύνου, να μην μπορεί ούτε να ασκηθεί κοινοβουλευτικός έλεγχος; Να μην μπορεί η βουλή να καλέσει νυν ή πρώην υπουργό να καταθέσει στοιχεία; Μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι αυτό για την δημοκρατία.
Επειδή κάποιοι επικαλέστηκαν το θέμα των ερωτήσεων των βουλευτών, για να υποβάλουν ότι είναι μια διαδικασία αποτελεσματικής άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου, να σας ενημερώσω ότι υπάρχουν ερωτήσεις που παραμένουν αναπάντητες για πέραν από ένα χρόνο και δεν επιτρέπεται να σταλεί επερώτηση σε περίπτωση που ένας υπουργός δεν απαντήσει επί της ουσίας. Δεν είμαστε κοινοβουλευτική δημοκρατία όπου ο πρόεδρος ή ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί εμφανίζονται στο κοινοβούλιο και απαντούν δια ζώσης στις ερωτήσεις των βουλευτών ή γερουσιαστών.
Ζούμε σε μια περίοδο όπου ο κόσμος πλέον έχει αντιληφθεί, ότι υπάρχουν νομικά και θεσμικά προβλήματα, παρόλο που εμείς φωνάζαμε εδώ και καιρό, εξου και καταθέσαμε πρόταση νόμου για τροποποίηση του Συντάγματος σε σχέση με τις εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα και απαιτεί συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Που θα δημιουργήσουν ένα κράτος με περισσότερη λογοδοσία και διαφάνεια.
Έχουμε πάρει, ως Βουλή, τρεις γνωματεύσεις από έγκριτους νομικούς, εκ των οποίων η μια τάσσεται υπέρ της πρότασης νόμου, η άλλη τηρεί ισορροπημένη στάση και η τρίτη τάσσεται εναντίον. Τελικός κριτής ως προς την συνταγματικότητα μιας πρότασης νόμου είναι το ανώτατο Δικαστήριο. Οι πολιτικοί όμως κρίνονται με πολιτικά δεδομένα. Η άρνηση κατάθεσης στοιχείων, η άρνηση ενός υπουργού να συνεργαστεί με την Βουλή είναι και συνταγματικό και πολιτικό ζήτημα.
Συνεπώς, αυτό που θέλουμε, είναι να ζούμε σε ένα κράτος όπου παραδίδουμε απόλυτες εξουσίες, όπου διευκολύνει αυτούς που θέλουν κάτι να κρύψουν και δεν καταθέτουν στοιχεία; Σε αυτό το κράτος θέλουμε να ζούμε;
Την απάντηση την δίνει ο κόσμος καθημερινά. Ζούμε σε ένα κράτος που καρατομεί αξιωματούχους που υπερασπίζονται στη συνείδηση του λαού την διαφάνεια και τη λογοδοσία. Και επιχειρούμε να υψώνουμε ασπίδες προστασίας σε αυτούς που δεν θέλουν να συνεργαστούν με το κοινοβούλιο;
Αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε;
Απαντήσεις σε ερώτηση δημοσιογράφων:
Η πρόταση νόμου αφορά υπουργούς, υφυπουργούς και άλλους αξιωματούχους του κράτους. Ήδη μέσα από το Σύνταγμα προβλέπεται η υποχρέωση για κατάθεση στοιχείων, αλλά θέλουμε να ισχυροποιήσουμε αυτή την υποχρέωση, λόγω των ακραίων καταστάσεων που ζήσαμε με την κυβέρνηση Αναστασιάδη.
Σε σχέση με τις μελλοντικές μας ενέργειες σε περίπτωση που ο νόμος κριθεί αντισυνταγματικός, θεωρώ πως τα δικαστήρια δεν μπορεί να λειτουργούν και να υπάρχουν εκτός κοινωνίας. Όταν συζητούσαμε για την ανάγκη διαχωρισμού των εξουσιών και άρση του ανέλεγκτου του Γενικού Εισαγγελέα, καταθέτοντας πρόταση νόμου με ακόμα 8 συναδέλφους από διάφορα κόμματα, μας αντιμετώπιζαν λες και είμαστε από άλλο πλανήτη. Η δημοκρατία απαιτεί να εξετάζει κάποιος, αν τα δεδομένα μιας υπόθεσης εξυπηρετούν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Η δημοκρατία δεν φιμώνει, δεν θέλει νόμους που να ποινικοποιούν τις δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιχειρώντας να φιμωθούν δημοσιογράφοι και άλλες πηγές πληροφόρησης, με την επίκληση της καταπολέμησης των fake news. Ο σεβασμός κερδίζεται, δεν επιβάλλεται με τη φίμωση.
Απ’ ότι φάνηκε κατά τη συζήτησή, η πρόταση νόμου συγκεντρώνει μεγάλη πλειοψηφία και θωρώ ότι θα ψηφιστεί σε νόμο, περνώντας ισχυρό μήνυμα διαφάνειας και λογοδοσίας.
Είναι άποψη μου ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα αναπέμψει την πρόταση νόμου.