Διπολική διαταραχή – μανιοκατάθλιψη: Αιτίες και συμπτώματα
Διπολική διαταραχή (ονομάζεται επίσης και μανιοκατάθλιψη) είναι μια ψυχική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από σοβαρές εναλλαγές της διάθεσης, επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατάθλιψης και τουλάχιστον ένα επεισόδιο μανίας.
Η διπολική διαταραχή είναι ένα είδος διαταραχής της διάθεσης που προσβάλλει περισσότερο από 1% των ενηλίκων.
Δείτε μερικά ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη διπολική διαταραχή:
Είναι η 5η κύρια αιτία αναπηρίας στον κόσμο.
Είναι η 9η αιτία πρόωρου θανάτου ή αναπηρίας σε όλο τον κόσμο.
Ο αριθμός των ατόμων με διπολική διαταραχή που αυτοκτονούν είναι 60 φορές υψηλότερος από εκείνον του γενικού πληθυσμού.
Οι άνθρωποι που έχουν αυτό το ψυχικό νόσημα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να υποφέρουν από κατάχρηση ουσιών, όπως ο αλκοολισμός, καθώς και από άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Οι άντρες την εκδηλώνουν νωρίτερα από τις γυναίκες (κατά μέσο όρο).
Φάση συμπτωμάτων κατάθλιψης
Χωρίς θεραπεία, ένα άτομο με διπολική διαταραχή μπορεί να αισθανθεί έντονα επεισόδια κατάθλιψης. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν θλίψη, άγχος, απώλεια ενέργειας, απελπισία και δυσκολία στη συγκέντρωση. Οι ασθενείς μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες που κάποτε τους ήταν ευχάριστες. Μπορούν να κερδίσουν ή να χάσουν βάρος, να κοιμηθούν πάρα πολύ ή πολύ λίγο και να συλλογιστούν την αυτοκτονία.
Φάση συμπτωμάτων μανίας
Κατά τη διάρκεια της φάσης της μανίας, οι ασθενείς έχουν την τάση να αισθάνονται ευφορία και πιστεύουν ότι μπορούν να καταφέρουν τα πάντα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια υπέρμετρη αυτοεκτίμηση, διέγερση, μειωμένη ανάγκη για ύπνο, να τους κάνει πιο ομιλητικούς, περισσότερο αφηρημένους. Απερίσκεπτες συμπεριφορές, όπως δαπάνες που υπό άλλες συνθήκες δεν θα γίνονταν, ξεφαντώματα, σεξουαλική συμπεριφορά, γρήγορη οδήγηση, κατάχρηση ουσιών είναι συμπτώματα που συνηθίζονται σ’ αυτή τη φάση. Αν τα άτομα έχουν από τρία ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα σχεδόν κάθε ημέρα για μία εβδομάδα, τότε αυτό μπορεί να υποδεικνύει πως περνούν τη φάση της μανίας.
Διπολική τύπου Ι εναντίον διπολικής τύπου ΙΙ
Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή τύπου Ι έχουν μανιακά επεισόδια ή μεικτά επεισόδια και συχνά έχουν ένα ή περισσότερα καταθλιπτικά επεισόδια. Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ έχουν μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια με λιγότερο σοβαρά μανιακά. Βιώνουν ήπιες εξάρσεις μανίας που είναι γνωστές ως υπομανία, μια κατάσταση που είναι λιγότερο έντονη απ’ ό,τι η μανία και διαρκεί λιγότερο από μία εβδομάδα. Οι ασθενείς μπορεί να φαίνεται ότι είναι η ψυχή της παρέας, γεμάτοι γοητεία και χιούμορ. Μπορεί να αισθάνονται και να λειτουργούν μια χαρά, ακόμα κι αν η οικογένεια και οι φίλοι μπορεί να δουν μια ταλάντευση διάθεσης. Ωστόσο, η υπομανία μπορεί να οδηγήσει σε μανία ή σε κατάθλιψη.
Μεικτά επεισόδια
Τα άτομα με μεικτά επεισόδια βιώνουν ταυτόχρονα κατάθλιψη και μανία. Αυτό οδηγεί σε μια απρόβλεπτη συμπεριφορά, όπως η θλίψη την ώρα που κάνουν κάποια πολύ αγαπημένη δραστηριότητα ή θλίψη όταν αισθάνονται ότι έχουν πολλή ενέργεια. Τα μεικτά επεισόδια είναι πιο συχνά σε άτομα που αναπτύσσουν διπολική διαταραχή σε νεαρή ηλικία και ιδιαίτερα στη διάρκεια της εφηβείας. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι οι διπολικοί ασθενείς που βιώνουν μεικτά επεισόδια φτάνουν σε ποσοστό ακόμα και στο 70%.
Αιτίες της Διπολικής Διαταραχής
Οι γιατροί δεν είναι σίγουροι για το τι ακριβώς προκαλεί την διπολική διαταραχή. Μια θεωρία είναι πως οι χημικές ουσίες του εγκεφάλου έχουν ασυνήθιστη διακύμανση. Οταν τα επίπεδα ορισμένων ουσιών γίνουν πολύ υψηλά, ο ασθενής αναπτύσσει μανία. Οταν τα επίπεδα πέσουν πολύ χαμηλά, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η κατάθλιψη.
Ποιος κινδυνεύει περισσότερο από διπολική διαταραχή
Η διπολική διαταραχή επηρεάζει άνδρες και γυναίκες εξίσου. Στις περισσότερες περιπτώσεις η έναρξη των συμπτωμάτων είναι στις ηλικίες από 15-30 ετών. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο αν έχει ήδη διαγνωστεί κάποιο μέλος της οικογένειάς τους με διπολική διαταραχή, ειδικά αν είναι συγγενής πρώτου βαθμού, αλλά οι γιατροί δεν πιστεύουν ότι τα γονίδια από μόνα τους είναι η βάση της ασθένειας. Ενα αγχωτικό γεγονός, η κατάχρηση ουσιών ή άλλοι άγνωστοι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν τον κύκλο της ασθένειας με όλα τα σκαμπανεβάσματα.
Διπολική Διαταραχή και κατάχρηση ουσιών
Περίπου το 60% των ατόμων με διπολική διαταραχή έχουν πρόβλημα με τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Οι ασθενείς μπορεί να πίνουν ή να κάνουν κατάχρηση ουσιών για να ανακουφίσουν τα δυσάρεστα συμπτώματα της εναλλαγής της διάθεσής τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό κατά τη φάση της μανίας.
Διπολική Διαταραχή και Αυτοκτονία
Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή έχουν 10 έως 20 φορές περισσότερες πιθανότητες να διαπράξουν αυτοκτονία από ό,τι οι άνθρωποι χωρίς την ασθένεια. Προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να είναι οι συχνές αναφορές στην αυτοκτονία, η οργάνωση προσωπικών υποθέσεων και τακτοποίηση πραγμάτων, ή η επικίνδυνη συμπεριφορά (επικίνδυνη οδήγηση για παράδειγμα).
Διάγνωση
Δεν υπάρχει καμία εργαστηριακή εξέταση για τη διπολική διαταραχή. Ενας ψυχίατρος κάνει συνήθως τη διάγνωση που βασίζεται σε μια προσεκτική μελέτη του ιστορικού, την αξιολόγηση της διάθεσης του ασθενούς και άλλα συμπτώματα.
Φάρμακα για τη διπολική διαταραχή
Τα φάρμακα είναι το κλειδί στην προσπάθεια των ατόμων με διπολική διαταραχή να ζήσουν μια φυσιολογική, παραγωγική ζωή. Οι ασθενείς μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν με αντιψυχωσικά και αντιεπιληπτικά φάρμακα. Μεταξύ της οξείας κατάστασης μανίας και της κατάθλιψης οι ασθενείς συνήθως παραμένουν σε φαρμακευτική αγωγή συντήρησης, ώστε να αποφευχθεί η υποτροπή.
Η συζήτηση ως θεραπεία για την διπολική διαταραχή
Η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να παραμείνουν σε φαρμακευτική αγωγή και να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της διαταραχής στην εργασία τους και στην οικογενειακή ζωή. Η γνωστική συμπεριφοριστική θεραπεία εστιάζεται στην αλλαγή της σκέψης και των συμπεριφορών που συνοδεύουν τις εναλλαγές της διάθεσης. Η διαπροσωπική θεραπεία αποσκοπεί στο να απαλύνει από την ένταση που φέρνει η διπολική διαταραχή στις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων. Η θεραπεία κοινωνικού ρυθμού βοηθά τους ασθενείς να αναπτύξουν και να διατηρήσουν την καθημερινή ρουτίνα.
Συμβουλές για να ζήσει κανείς με τη διπολική διαταραχή
Η οργάνωση ενός προγράμματος με πράγματα που θα γίνονται καθημερινά μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της διπολικής διαταραχής. Η ρουτίνα θα πρέπει να περιλαμβάνει αρκετό ύπνο, τακτικά γεύματα και άσκηση. Επειδή το αλκοόλ και τα ναρκωτικά μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι ασθενείς θα πρέπει επίσης να μάθουν να αναγνωρίζουν τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια της μανίας και της κατάθλιψης. Αυτό θα τους επιτρέψει να πάρουν βοήθεια πριν κάποιο επεισόδιο ξεφύγει από τον έλεγχό τους.