Δρ. Νίκος Παναγιωτίδης: : Επικεφαλής Γεωστρατηγικού Παρατηρητηρίου Μέσης Ανατολής- Ανατολικής Μεσογείου (ΓΕΩΠΑΜΕ)
Νταρ αλ Ισλάμ και Νταρ αλ Χάρμπ, δηλαδή ο κόσμος του Ισλάμ και ο κόσμος του πολέμου.
Ακριβώς μέσω αυτής της διχοτομίας εκλαμβάνουν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους τον σύγχρονο κόσμο. Οι ακραίοι φονταμενταλιστές αντικρίζουν τις σύχρονές διεθνείς σχέσεις με ένα άκρως μανιχαϊστικό τρόπο. Στο παρανοϊκό μυαλο τους υπάρχει η ζώνη του Ισλαμ, στην οποία πρέπει να προσηλιτιστεί η υπόλοιπη ανθρωπότητα και η ζώνη του πολέμου, στην οποία ανήκουν οι εχθροί τους, οι οποίοι αρνουνται να αποδεκτούν τα ιδεολογικά τους πιστεύω τους. Συνεπώς, οι τζιχαντιστές θεωρούν ότι νομιμοποιούνται να διενεργήσουν τζιχάντ, ήτοι ιερό πόλεμο για να εξαναγκάσουν δια της βίας όλους τους απίστους να γίνουν μουσουλμάνοι.
Οι εξτρεμιστές αντάρτες που μάχονται στο Ιρακ και τη Συρία ενστερνίζονται την ακραία ιδεολογία του σαλαφισμού που έλκει τις ρίζες της από το κίνημα του Salafiyyah που ήκμασε στις αρχές του 20ου αιώνα και επιζητεί την επιστροφή στις ρίζες του προφήτη Μωάμεθ.
Ποιά είναι όμως η γενεαλογία των τζιχαντιστών και πως κατάφεραν να εδραιωθούν ως μια τόσο σημαντική δύναμη στη Μέση Ανατολή; Οι τζιχαντιστές ανδρώθηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης πρώτης περιόδου της αμερικανικής επέμβασης στο Ιράκ το 2003-2006. Προέρχονται από την εξτρεμιστική οργάνωση Αλ Κάιντα του Ιράκ του Ιορδανού Αμπού Μπουσάμπ Αλ Ζαρκούι, ο οποίος υπήρξε ο πιο σφοδρός πολέμιος των συμμαχικών στρατευμάτων στο Ιράκ μεχρι το θάνατο του το 2006, όταν δολοφονήθηκε από αμερικανική επιδρομή στην πόλη Μπακούμπα στο βορειανατολικό τμήμα της χώρας.
Οι ακραίοι τχιχαντιστες τουτ ΙΚ υποστηρίχθηκαν και άπο άλλες εξτρεμιστικες οργανώσεις παρόμοιας ιδεολογίας και ενδυναμώθηκαν κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου που άρχισε το 2011. Η Τουρία και το Κατάρ στήριξαν την εξτρεμιστική οργάνωση στο πλαίσιο της δικής τους ατζέντας για ανατροπή του Αλαουίτη προέδρου Μπασιάρ Αλ Ασαντ.
Οι Αμερικανοί το 2003 ανέτρεψαν τον σουνίτη Σαντάμ Χουσέιν και κυβερνών κόμμα Μπάαθ το οποίο κυβερνούσε για δεκαετίες το Ιράκ καταδυναστεύοντας την σιιτική πλειοψηφία, την οποία υπεβαλλε σε καθεστώς διακρίσεων.
Όταν οι Αμερικανοί επέβαλαν δια της βίας τη σιιτικη ελίτ στην εξουσία τότε δεκαετίες απωθημένων γύρισαν αντανακλαστικά ως μπούμεραγκ στους σουνίτες. Αυτό σε συνδυασμό με την κακή αμερικανική διακυβέρνηση της Προσωρινής Διοίκησης του Ιράκ που περιθωριοποίησε του σουνίτες δημιούργησε γόνιμο έδαφος για την εκκόλαψη τζιχαντιστών ανταρτών οι οποίοι άρχισαν να επιτίθενται εναντίον των σιιτών, των Αμερικανών και σε αρκετές περιπτώσεις εναντίον των ομόθρησκων τους των σουνιτών.
Είναι γεγονός που κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει ότι η δράση των τζιχαντιστών αποτελεί πρωτοφανές φαινόμενο στην ιστορία των διεθνών σχέσεων. Έχουν επιδείξει σε τακτικό επίπεδο μια αξιοσημείωτη ικανότητα κατάληψης εδαφών με αποτέλεσμα να θέσουν υπό απειλή όλο το κρατικο οικοδόμημα υπό προέκυψε με τις μυστικές αγγλογαλλικές συμφωνίες του Σαϊκς Πικό του 1916 και οριστικόποιήθηκε στο συνέδριο του Σαν Ρέμο το 1920. Η ντε φάκτο ανακήρυξη Χαλιφάτου τον Ιούνιο του 2014, η δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης του ιδίου ως πολιτικής οντότητας στα έδαφη που εξουσιάζει, αλλά και των πολεμικών του ενεργειών εκπλήσσει τους στρατηγικούς αναλυτές.
Οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους πολιορκούν έδω και εναμιση μήνα περίπου την κουρδική πόλη Κομπάνι στη Βόρεια Συρία και παρά τον από αέρος στρατηγικό βομβαρδισμό από τις ΗΠΑ και τους συμμαχούς της δεν έχουν νικηθεί, ενώ συνεχίζουν να σημειώνουν νίκες στο Ιράκ.
Στην Εγγύς Ανατολή εκτυλίσσεται ένα μείζον στρατηγικό παίγνιο με την εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων με συγκρουόμενα συμφέροντα. Τις δυτικές δυνάμεις, ΗΠΑ και τους σύμμαχους της από τη μια και τη Ρωσία από την άλλη. Ο ρόλος της Άγκυρας στην καταπολέμηση των τζιχντιστών αναδεικνύεται για ακόμη μια φορά κομβικός για τα δυτικά συμφέροντα με ότι αυτό συνεπάγεται για τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα.
Αυτές οι εξελίξεις, όμως, θα αποτελέσουν αντικείμενο σχολιασμού σε επόμενο άρθρο μας.