Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χάρης Γεωργιάδης προέβη σήμερα σε δηλώσεις αναφορικά με τα ψηφισθέντα από τη Βουλή νομοσχέδια για τις εκποιήσεις, όπως και για το θέμα του κατώτατου μισθού. Οι δηλώσεις του κ. Υπουργού ,που έγιναν στο πλαίσιο του «Πρωινού Δρομολογίου» του Τρίτου Προγράμματος Ραδιοφώνου του ΡΙΚ, έχουν ως ακολούθως;
«Ερώτηση: Υπάρχει ενδεχόμενο νέας αναπομπής λόγω μη συμβατότητας με το Σύνταγμα;
Απάντηση: Δεν είμαι σε θέση ν’ απαντήσω. Τα νομοσχέδια ψηφίστηκαν Παρασκευή και σήμερα είναι Δευτέρα πρωί. Ειδικά για την πτυχή που αφορά τη συμβατότητα με το Σύνταγμα, ως Κυβέρνηση βασιζόμαστε στην άποψη του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, όπως συμβαίνει και κάθε φορά που η Βουλή ψηφίζει μια δική της πρόταση. Συνεπώς, θα ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία. Δεν είμαι όμως σε θέση να σχολιάσω τη συνταγματική πτυχή.
Ερώτηση: Δεν είναι όμως και ζήτημα πολιτικών αποφάσεων σε κάποιο βαθμό;
Απάντηση: Δεν νομίζω να ισχύει κάτι τέτοιο. Δηλαδή δεν νομίζω να υπάρχει κανείς,(είτε ο Γενικός Εισαγγελέας, είτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που να κλείσει τα μάτια μπροστά σε μια αντισυνταγματική πρόνοια. Συνεπώς, δεν νομίζω να πει κανένας «ας προσπεράσουμε την αντισυνταγματικότητα». Είναι ένα ζήτημα που δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Οικονομικών Το θέμα λοιπόν δεν είναι τόσο πολιτικό ή οικονομικό. Είναι νομικό και σ’ αυτή την περίπτωση θα ακολουθηθεί η αναγκαία διαδικασία.
Όμως, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η πρόταση που ψηφίστηκε είναι βελτιωμένη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχει πρόβλημα επί της διαδικασίας, αλλά και επί της ουσίας. Επί της διαδικασίας, θα πω κάτι που έχω επαναλάβει αρκετές φορές. Δεν λαμβάνονται αποφάσεις γι’ αυτά τα ευαίσθητα/τραπεζικά ζητήματα με ένα τέτοιο πρόχειρο/βεβιασμένο τρόπο. Σκεφτείτε ότι λάβαμε την τελική πρόταση Πέμπτη μεσημέρι και Παρασκευή πρωί ψηφίστηκε. Οι διεργασίες δεν διεξάγονται έτσι. Έχουμε υποχρέωση σε τέτοιες περιπτώσεις να εξασφαλίζουμε ,για παράδειγμα, γνώμη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είμαστε κράτος μέλος, κάτι που συνεπάγεται πολύ σημαντικά οφέλη και πλεονεκτήματα, αλλά και υποχρεώσεις. Τις υποχρεώσεις μας σ’ αυτή την περίπτωση δεν τις έχουμε τηρήσει. Επί της ουσίας, τα πράγματα διορθώθηκαν σε σημαντικό βαθμό, αλλά η διαδικασία ήταν προβληματική και αυτή η υπόθεση έχει αφήσει στίγματα.
Ερώτηση: Η πρόταση λέει ότι μπορεί να γίνει προσφυγή στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο για να επανεξετάζονται τα παράπονα των δανειοληπτών και αν διαπιστωθεί οποιαδήποτε παραβίαση, τότε ο δανειολήπτης μπορεί να προσφεύγει στο δικαστήριο για αναστολή της εκποίησης. Υπάρχει κάποιο πρόβλημα σ’ αυτό;
Απάντηση: Την πρόσβαση στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο την είχαμε ούτως ή άλλως, δεν είναι κάτι που προτάθηκε τώρα. Την πρόσβαση στο δικαστήριο επίσης την έχουμε εξασφαλισμένη και υπάρχουν στα δικαστήρια χιλιάδες υποθέσεις. Δεν είναι κάτι που θα γίνει τώρα. Αυτό που μας προβληματίζει, θέλουμε να το εξετάσουμε και ν’ ακούσουμε και την άποψη της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου είναι αν ,χωρίς να προστίθεται κάποιο ουσιαστικό όφελος, έχουμε κάνει τη διαδικασία πιο περίπλοκη και πιο χρονοβόρα με αποτέλεσμα όταν χρειαστεί να τρέξουν αυτές οι διαδικασίες να παίρνουν καιρό. Ξέρετε ,επίσης, ότι το πόσο γρήγορα μπορεί να τρέξει μια διαδικασία ανάκτησης, είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία που αξιολογούν οι εποπτικές Αρχές, οι οποίες πλέον δεν είναι στην Κύπρο.
Ερώτηση: Και γιατί ,λοιπόν, δεν προτείνατε τη σύσταση ενός δικαστηρίου που να δικάζει τέτοιου είδους υποθέσεις;
Απάντηση: Έχουμε αναλάβει και δεσμεύσεις και έχουν δημιουργηθεί θέσεις δικαστών. Δεν είμαι όμως βέβαιος αν έτσι έχει λυθεί το πρόβλημα και αν θα πείσουμε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λέγοντάς τους «τώρα μια διαδικασία εκποίησης θα παίρνει διπλάσιο χρόνο, αλλά δεν πειράζει διότι κάποια στιγμή τα δικαστήριά μας θα γίνουν πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά». Δεν είμαι βέβαιος αν έτσι θα πείσουμε και θα δείξουμε ότι είμαστε σοβαροί σ’ αυτό το ζήτημα. Το 2ο ζήτημα που προκύπτει είναι ότι δεν είμαι βέβαιος αν είναι επιτρεπτό και συμβατό με τις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις να υπάρχει η Αρχή του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου να αξιολογεί και να κρίνει την οδηγία και τον κώδικα μιας άλλης ανεξάρτητης εποπτικής Αρχής ,της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, η οποία είναι και μέρος του ευρώ-συστήματος. Αξιολογήσαμε αυτό το δεδομένο; Είναι επιτρεπτό αυτό που ψηφίσαμε; Δεν έχουμε λάβει τη γνώμη της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου ή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Υποψιάζομαι πως αυτό θα γίνει σε κάθε περίπτωση. Γι’ αυτούς τους λόγους, προτείνω να γίνει αυτό που πρότεινε η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου.
Δηλαδή το φθινόπωρο, μετά από ένα προσεκτικό σχεδιασμό, μελέτη και διαβούλευση μ’ αυτούς που πρέπει ,να έρθει μια διαφοροποιημένη πρόταση που να δίνει αυτή τη διέξοδο στους δανειολήπτες να εγείρουν το παράπονό τους μ’ έναν τρόπο αξιόπιστο. Αναγνωρίζω ότι θα υπάρχουν και περιπτώσεις που ο δανειολήπτης νιώθει ότι πιέζεται, αδικείται από την τράπεζά του και πρέπει να υπάρχει κάποιος να εξετάσει αυτό το παράπονο. Ίσως όχι μόνο το δικαστήριο και σίγουρα όταν λέμε δικαστήριο δεν εννοούμε να παραμένει στάσιμη η υπόθεση για 7-8 χρόνια και αυτό θα συνέβαινε αν η Βουλή επέμενε στις αρχικές της αποφάσεις. Πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός ο οποίος με τρόπο αξιόπιστο και ανεξάρτητο να επιβεβαιώνει αν έχει τηρηθεί ο κώδικας. Ο κώδικας είναι της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου. Ίσως η ίδια η Κεντρική Τράπεζα να πρέπει να δημιουργήσει έναν τέτοιο μηχανισμό, ούτως ώστε και ο δανειολήπτης να νιώθει ότι έχει τύχει σωστής μεταχείρισης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεδοντιάζουμε γενικά και αόριστα τον νόμο και να εξουδετερώνεται πλήρως το νομοθετικό πλαίσιο ή αν υιοθετούμε προσεγγίσεις που τελικά θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα λύσουν. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι υπάρχει και το ΕΣΤΙΑ. Αυτές τις μέρες από τους διάφορους βουλευτές που είχαν εμπλακεί σ’ αυτή τη συζήτηση δεν είχα ακούσει άλλες αναφορές εκτός από τα σπίτια του κόσμου. Δηλαδή, το πρόβλημα θεωρώ ότι δεν είναι ούτε τα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια ούτε οτιδήποτε άλλο.
Μα γι’ αυτήν ακριβώς την κατηγορία των δανειοληπτών ετοιμάστηκε το σχέδιο ΕΣΤΙΑ, το οποίο εφαρμόζεται ήδη.
Ερώτηση: Τα κόμματα επικαλούνται τους «ευάλωτους», δηλαδή αυτούς που δεν μπορούν καθόλου να πληρώσουν. Τί γίνεται σ’ αυτή την περίπτωση;
Απάντηση: Αν τα κόμματα όντως επικαλούνταν τους ευάλωτους, τότε γιατί οι ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν αφορούσαν και κάλυπταν δάνεια των εκατομμυρίων, χωρίς αυτά τα εισοδηματικά περιουσιακά κριτήρια και χωρίς να φωτογραφίζονται και να καλύπτονται οι πολύ-πολύ ευάλωτοι; Γιατί δηλαδή οι ρυθμίσεις έγιναν για να καλύπτουν δάνεια των εκατομμυρίων και επιχειρηματικά; Αυτοί είναι οι «ευάλωτοι»; Αυτά που ψηφίστηκαν αρχικά στις 12 Ιουλίου ξεδόντιαζαν τις νομοθεσίες των εκποιήσεων. Για παράδειγμα, αν κάποιος χρωστούσε 50.000 ευρώ για το σπίτι του και κάποιος που χρωστούσε εκατομμύρια, θα είχαν και οι δύο το ίδιο όφελος. Δηλαδή, η τράπεζα δεν θα μπορούσε σε σχετικά γρήγορο χρόνο να ανακτήσει αυτά που είχε να παίρνει. Ας μην κρυβόμαστε λοιπόν πίσω από τους ευάλωτους. Ακόμη και τώρα, με την προχθεσινή ρύθμιση, τα κριτήρια είναι πολύ πιο διευρυμένα από το ΕΣΤΙΑ. Άρα, αν ήταν αυτή η έγνοια θα ήμουν σύμφωνος.
Τώρα έχει γίνει μια προσαρμογή, γι’ αυτό λέω ότι τώρα η πρόταση είναι σαφώς βελτιωμένη. Εντούτοις, λόγω του βεβιασμένου τρόπου με τον οποίο έχει προωθηθεί, δεν είμαι βέβαιος αν αίρονται όλα τα προβλήματα. Με ρωτούσατε αν αυτό που ψηφίστηκε είναι συμβατό με το Σύνταγμα. Δεν γνωρίζω, θα μας καθοδηγήσει ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας. Δεν είμαι βέβαιος αν αυτό που ψηφίστηκε δημιουργεί άλλα πρακτικά προβλήματα και εποπτικά ζητήματα τα οποία θα κρίνουν η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Γι’ αυτό λέω ότι σε τέτοιες περιπτώσεις οι αποφάσεις μας πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή και μελέτη. Είναι ορθή η εισήγηση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου να έρθει το φθινόπωρο με μια πιο ολοκληρωμένη πρόταση χωρίς να δημιουργούνται όλα αυτά τα προβλήματα.
Ερώτηση: Εδώ και 5-6 χρόνια έχουμε ένα συγκεκριμένο κώδικα αναδιάρθρωσης δανείων που δεν εφαρμόστηκε. Γιατί;
Απάντηση: Πώς συμπεράνατε ότι δεν εφαρμόστηκε; Υπάρχουν στοιχεία γι’ αυτό. Υπάρχουν στοιχεία ότι 8 στις 10 αναδιαρθρώσεις είναι βιώσιμες και αυτό απαντά στο αν γίνονται σωστά ή όχι οι αναδιαρθρώσεις. Εγώ λέω πως δεν είναι απολύτως ορθή και αποτελεσματική η διαδικασία που ακολουθούν ούτε οι τράπεζες σε κάποιες περιπτώσεις ούτε οι δανειολήπτες σε άλλες περιπτώσεις. Αναγνωρίζω ότι σε κάποιες περιπτώσεις, η τράπεζα παραμένει πολύ γραφειοκρατική και δεν δείχνει την ταχύτητα και την ευελιξία που πρέπει. Σε άλλες περιπτώσεις ο δανειολήπτης έχει μια πολύ λανθασμένη προσέγγιση να πιστεύει ότι έτσι απλά μπορεί να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις του. Για παράδειγμα, έχει κάποιους που λένε «χρωστώ 100.000 ευρώ, γιατί να μην τους δώσω 70.000 να ξεμπερδέψω;» Του καταθέτη όμως τι θα του πούμε; Όταν πάει να πάρει τις καταθέσεις του θα του πούμε ότι θα του δώσουμε 70.000 ευρώ; Γιατί έγινε το κούρεμα; Είναι διότι οι καταθέσεις του κόσμου είχαν μετατραπεί σε δάνεια, τα οποία δεν μπορούσαν να εισπραχθούν, με αποτέλεσμα οι καταθέτες να μην μπορούν να πάρουν τα λεφτά τους πίσω.
Και το σχέδιο ΕΣΤΙΑ συνεπάγεται σημαντική ελάφρυνση, κατά μέσο όρο στο μισό. Δεν θέλω να μιλήσω για νέο ΕΣΤΙΑ ούτε θέλω να διαμορφώσουμε κάτι χωρίς να έχουμε ενώπιον μας τα δεδομένα. Το κάλεσμά μου προς όλους όσοι έχουν δάνειο εξασφαλισμένο με το σπίτι τους, το οποίο δυσκολεύονται να πληρώσουν είναι να κάνουν αίτηση και αυτές οι αιτήσεις να εξεταστούν. Όταν έχουμε αυτά τα δεδομένα θα υπάρχει διαδικασία. Τέτοιες περιπτώσεις θα συγκεντρώνονται σε ένα ξεχωριστό κατάλογο για να δούμε τι μπορεί να γίνει ούτως ώστε να μην μείνει εκτεθειμένος κανένας συμπολίτης μας. Ας μην παίρνουμε τους συμπολίτες μας στο λαιμό μας με διάφορες πρόχειρες κινήσεις εντυπωσιασμού και να νομίζει ο κόσμος ότι δεν χρειάζεται να πληρώνει το δάνειό του και κάτι θα κάνει η Βουλή. Είδαμε πού καταλήγουν αυτά. Πρέπει να γίνει η αίτηση και κάθε αίτηση θα εξεταστεί για να διαπιστωθεί ότι όντως πρόκειται για συμπολίτες μας που δεν έχουν άλλα περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις αλλού και τότε θα δούμε πώς θα προσφερθεί επιπλέον βοήθεια/στήριξη.
Ερώτηση: Έχει γίνει πάγωμα των εκποιήσεων ή όχι;
Απάντηση: Δεν έχει τεθεί ενώπιον μου ούτε ένα παράδειγμα. Άλλο να παίρνεις τις προειδοποιητικές επιστολές, που είναι υποχρέωση των τραπεζών. Οι τράπεζες υποχρεούνται να στέλνουν όλες τις προειδοποιητικές επιστολές. Ας σκεφτούμε ότι υπάρχουν και κάποιοι δανειολήπτες που δεν δίνουν καθόλου σημασία παρά το ΕΣΤΙΑ και παρά το πλαίσιο αφερεγγυότητας. Συνεπώς, πρέπει να αποστέλλονται τέτοιες επιστολές. Για εκποιήσεις όμως κατοικίας δεν έχει επιβεβαιωθεί κάτι. Έχουν αναφερθεί πρόσφατα κάποιες περιπτώσεις, τις οποίες εξετάσαμε. Η μία ήταν εξοχικό και το άλλο ήταν οικοδομή η οποία δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί, που σημαίνει ότι ακόμα δεν έμενε μέσα κόσμος. Συνεπώς, γίνονται εκποιήσεις άλλων περιπτώσεων και πρέπει να γίνονται επειδή πρέπει να εξαντληθούν τα περιθώρια είσπραξης γι’ αυτά τα δάνεια που έχουν δοθεί ,αλλά η εικόνα που έχω, και δεν έχει τεθεί ενώπιον μου οποιαδήποτε άλλη πληροφόρηση, είναι ότι οι εκποιήσεις πρώτης κατοικίας έχουν ανασταλεί. Είναι και προς το συμφέρον της τράπεζας να αναστείλουν την εκποίηση. Δεν θα κερδίσουν περισσότερα προχωρώντας τα πράγματα προς την εκποίηση. Θα κερδίσουν περισσότερα αν αυτός ο δανειολήπτης μπει στο ΕΣΤΙΑ. Θα μειωθεί η δόση του, αλλά θα υπάρξει και ενίσχυση από το κράτος και θα είναι σε καλύτερη θέση όλοι.
Ερώτηση: Τι γίνεται με το θέμα του κατώτατου μισθού;
Απάντηση: Αυτό το θέμα σχετίζεται με το Υπουργείο Εργασίας και όχι το Υπουργείο Οικονομικών. Στο προεκλογικό πρόγραμμα περιλαμβανόταν ότι με την επίτευξη συνθηκών πλήρους απασχόλησης, θα εξεταστεί και θα προωθηθεί το θέμα του εθνικού κατώτατου μισθού. Το Υπουργείο Εργασίας έχει ήδη αναθέσει μελέτη του ζητήματος στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Εγώ θεωρώ ότι αυτή η κίνηση πλέον επιβάλλεται. Με την αυστηρά βασιζόμενη στην οικονομική θεωρία ,ίσως να μην χρειάζεται να υπάρχει τέτοια παρέμβαση του κράτους στην ελεύθερη διαμόρφωση των μισθών σε μια αγορά. Τα πράγματα όμως δεν είναι μέσα σε μια αίθουσα πανεπιστημίου που διαμορφώνονται.
Άλλο η θεωρία και διαφορετική σε κάποιες περιπτώσεις είναι η πραγματικότητα, η οποία πρέπει να λάβει υπόψη μια σειρά από δεδομένα, πολιτικές και δεδομένα σε σχέση με την ομαλότητα και την ηρεμία στην αγορά εργασίας. Θεωρώ λοιπόν ότι ένας εθνικός κατώτατος μισθός πρέπει να καθιερωθεί κυρίως με τεχνοκρατικά/επιστημονικά κριτήρια και όχι με πολιτικές παρεμβάσεις. Θα βοηθήσει στην ενίσχυση του αισθήματος της κοινωνικής συνοχής και θα περιορίσει τις πολλές εστίες εκμετάλλευσης που μπορεί να υπάρχουν σε μια οικονομία. Αυτό μπορεί η οικονομική θεωρία να το θεωρεί αχρείαστη πολιτική παρέμβαση ,αλλά πρέπει κάποιος να τα βλέπει και αυτά. Θεωρώ ότι όταν πολύ σύντομα επιτευχθούν οι συνθήκες πλήρους απασχόλησης, που θα είναι τεράστιο επίτευγμα, να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο, αυτό της υλοποίησης αυτής της απόφασης που επί της αρχής έχουμε ήδη λάβει.»