Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Ιωνάς Νικολάου, ζήτησε και σήμερα τη συνεργασία όλων των πολιτικών δυνάμεων και όσων εμπλέκονται στη διαδικασία λειτουργίας των Κεντρικών Φυλακών, προκειμένου να εξετασθούν τα πραγματικά χρονίζοντα προβλήματα στο ίδρυμα αυτό και να αποφασισθούν και εφαρμοσθούν άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα και “να σπάσουν κάποια αποστήματα που έχουν δημιουργηθεί στις Φυλακές”
Στην ενημέρωση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για τα πρόσφατα γεγονότα στις Κεντρικές Φυλακές, που είχαν ως αποτέλεσμα αυτοκτονίες, αυτοτραυματισμούς και την εξέγερση των κρατουμένων, θέμα που ενεγράφη προς αυτεπάγγελτη εξέταση έπειτα από πρόταση της Βουλευτού του ΚΣ ΕΔΕΚ, Ρούλλας Μαυρονικόλα, ο κ. Νικολάου δήλωσε ότι “υπήρχε ένα σαθρό σύστημα, όμως ουδείς ήθελε να ιδεί το πρόβλημα” και πρόθεση της Κυβέρνησης Αναστασιάδη είναι να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές, με δραστικά μέτρα και για τους βιασμούς και τις αυτοκτονίες, αλλά και για θέματα Διοίκησης και πάταξης της διαφθοράς.
Αναφέροντας ότι υπήρξαν 20 απόπειρες αυτοκτονίες το 2011, ενώ το 2012 ήσαν 35 οι απόπειρες και 50 κατά το 2013, ο κ. Νικολάου δήλωσε ότι δεν καταγράφονταν πάντα όλα τα περιστατικά και υπάρχει και “θέμα Διεύθυνσης”.
“Μέχρι τώρα δεν γινόταν τίποτε και αυτό οδηγούσε στην εξαθλίωση της όλης κατάστασης”, είπε ο κ. Νικολάου, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να αρχίσουν άμεσα να εφαρμόζονται μέτρα για ψυχολογική/ ψυχιατρική αξιολόγηση των περιστατικών αυτοτραυματισμών, αλλά και της έρευνας για δικαιολόγηση της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων τόσο των δεσμοφυλάκων όσο και άλλων, καθώς και για καλύτερη επίβλεψη των εγκαταστάσεων προς αποτροπή αυτοτραυματισμών και άλλων δυσάρεστων καταστάσεων.
Κατά την παρουσία του στη συνεδρία της Επιτροπής, όπου παρέστησαν επίσης και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Σωτήρης Σαμψών, καθώς και άλλοι Βουλευτές – Μέλη της Επιτροπής, ο κ. Νικολάου διευκρίνισε ότι υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορούν να λεχθούν από τον ίδιο σε μιαν ανοικτή συνεδρία, παρόντων και δημοσιογράφων, ενώ θα πρέπει όλοι να έχουν υπ` όψη τους πως ήδη η Αστυνομία διερευνά πτυχές των τελευταίων περιστατικών στις Κεντρικές Φυλακές και όλοι θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί στο τί λένε.
Έχουμε σήμερα μπροστά μας μίαν κατάσταση, η οποία μας ανησυχεί και για την οποία πρέπει να πάρουμε άμεσα μέτρα, δήλωσε ο Υπουργός, ενημερώνοντας της Επιτροπή πως για τη βελτίωση του συστήματος στις Κεντρικές Φυλακές, πέραν των ήδη εξαγγελθέντων μέτρων, από τα οποία αρκετά έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται, θα συζητήσει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας άλλα 35 συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία θα ανακοινωθούν αργότερα και με άμεση εφαρμογή ως προς τους αυτοτραυματισμούς και τις άλλες δυσάρεστες καταστάσεις που διαπιστώνονται σήμερα, ενώ ο ίδιος, όπως και άλλοι, είχε από τότε που ήταν Βουλευτής επισημάνει υπαρκτά κακώς κείμενα στις Φυλακές, για τα οποία ωστόσο δεν ελήφθησαν εγκαίρως μέτρα.
Γνωρίζαμε, δήλωσε ο κ. Νικολάου, ότι κατάδικοι χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα, αλλά δεν καταφέραμε να εγκαταστήσουμε σύστημα απενεργοποίησης των κινητών τηλεφώνων, ενώ, όταν ομιλούσα για κινητά τηλέφωνα που πωλούνταν προς 1.500 ευρώ το ένα, μου έλεγαν ότι αυτά είναι υπερβολές. Τα ίδια έλεγαν κάποιοι και για τους βιασμούς και αυτοτραυματισμούς και άλλα περιστατικά, τα οποία δεν καταγράφονταν και ούτε διερευνώντο, είπε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, φέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση βιασμού ανήλικου αλλοδαπού κρατουμένου περί το τέλος του 2011, για το οποίο ούτε πειθαρχική ούτε ποινική δίωξη ασκήθηκε, με αποτέλεσμα ο Πρεσβευτής της χώρας από την οποία προέρχεται το συγκεκριμένο πρόσωπο να διατυπώνει παράπονα.
Από Βουλευτές του ΑΚΕΛ, υπήρξαν αντιδράσεις στην αναφορά αυτή καθώς και για τα όσα είπε ο Υπουργός περί μη λήψης των ενδεικνυομένων μέτρων εγκαίρως, έφεραν δε ως αντεπιχείρημα το ότι και η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει στις εκθέσεις της συμπεριλάβει την περίπτωση βιασμού του κρατουμένου αυτού.
Στη συνεδρίαση κλήθηκαν να παραστούν , εκτός από τον Υπουργό ο οποίος συνοδευόταν από τον Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή Ανδρέα Λουκά, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ελίζα Σαββίδου, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Φυλακών ο οποίος ωστόσο δεν παρέστη, εκπρόσωποι των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο Ψυχολόγος των Φυλακών, ο Ψυχίατρος των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στο Τμήμα Φυλακών και εκπρόσωποι των Φίλων Φυλακισμένων – Σύλλογος Συμπαράστασης Φυλακισμένων “Απόστολος Ονήσιμος”.
Απαντώντας σε ερωτήσεις Βουλευτών για τη μη παρουσία του Αναπληρωτή Διευθυντή των Φυλακών στη σημερινή συνεδρία, ο κ. Νικολάου δήλωσε ότι ο ίδιος τού είχε πει να φροντίσει να είναι παρών, ωστόσο από τηλεφώνημά του πληροφορήθηκε ότι, λόγω των διαρκών εξελίξεων στις Κεντρικές Φυλακές και των μέτρων που λαμβάνονται, έκρινε ότι δεν θα μπορούσε να λείψει από τη θέση του.
Από Βουλευτές ετέθησαν πάρα πολλές ερωτήσεις στον Υπουργό, για τις οποίες οι απαντήσεις θα δοθούν γραπτώς, λόγω της αναγκαίας αποχώρησής του εν όψει άλλων υποχρεώσεων.
Τονίζοντας ότι έχει διαπιστωθεί “ολιγωρία” από κάποιους κύκλους των Κεντρικών Φυλακών ως προς τη συμμόρφωση με εντολές που τους εδίδοντο, αλλά και για υλοποίηση των εισηγήσεων της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο κ. Νικολάου ανέφερε ότι έγινε σύσκεψη με τον ίδιο, τον Αναπληρωτή Διευθυντή των Κεντρικών Φυλακών και την κ. Σαββίδου και συμφώνησαν “να εφαρμόζονται πλήρως οι εκθέσεις της κ. Σαββίδου” και ότι, όπου διαπιστωθεί ολιγωρία στην εκτέλεση εντολών. δεν θα υπάρξει κανένας δισταγμός από πλευράς Υπουργείου στη λήψη αναγκαίων μέτρων συμμόρφωσης.
Δηλώσεις Βουλευτών
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Σοφοκλής Φυττής, ανέφερε ότι “μέχρι σήμερα έγιναν γνωστές τέσσερεις αυτοκτονίες, μία απόπειρα αυτοκτονίας, ένας πολλαπλός βιασμός, αλλά, με βάση τα όσα έχουμε ακούσει, φαίνεται ότι έγιναν πολύ περισσότερες απόπειρες, 35, κατά τη διάρκεια του 2012 και 20 κατά τη διάρκεια του 2011”.
“Έχουμε ενημερωθεί”, πρόσθεσε ο κ. Φυττής, “για τα μέτρα που λαμβάνονται και μας ανέφερε ο κ. Υπουργός ότι, από τα 27 μέτρα που είχαν αποφασισθεί παλαιότερα, ήδη εφαρμόζονται τα 19 και σήμερα θα συζητήσει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας άλλα 35 μέτρα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, για βελτίωση των συνθηκών στις Κεντρικές Φυλακές”.
“Μέτρα”, είπε ο κ. Φυττής, ” για το σωφρονιστικό ίδρυμα το οποίο πάσχει και αυτό το έχουμε διαπιστώσει και εμείς πολλές φορές”. Πάσχει, όπως ανέφερε ο κ. Φυττής, τόσο για θέματα “ενημέρωσης και εκπαίδευσης προσωπικού, όσο και για θέματα υγείας, κτιρίων, Διεύθυνσης -και η Διεύθυνση δεν είναι μόνον ο Αναπληρωτής Διευθυντής αλλά και η ιεραρχία ολόκληρη- δεσμοφυλάκων και άλλων”.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών, Σωτήρης Σαμψών, δήλωσε ότι στη συνεδρία που έχουν συγκαλέσει για την Τετάρτη το πρωί έχουν ήδη ζητήσει από τον Αναπληρωτή Διευθυντή των Φυλακών να παραστεί και να είναι έτοιμος να απαντήσει στις ερωτήσεις των Βουλευτών.
“Η Επιτροπή θα συζητήσει το θέμα”, είπε ο κ. Σαμψών, “από νομικής απόψεως, για να ιδούμε με ποιον τρόπο θα συμβάλουμε ουσιαστικά -και είμαστε έτοιμοι ως Επιτροπή Νομικών να συμβάλουμε ουσιαστικά- στην επίλυση των προβλημάτων”.
“Έχουμε καλέσει”, πρόσθεσε ο κ. Σαμψών, “όλους τους αρμοδίους, μεταξύ των οποίων και τον Αναπληρωτή Διευθυντή των Φυλακών και δεν είναι παράκληση, αλλά απαίτηση της Επιτροπής Νομικών όπως την Τετάρτη ο Αναπληρωτής Διευθυντής ευρίσκεται ενώπιόν μας, για να μας ενημερώσει όχι μόνον για το τι συμβαίνει, αλλά και για το πως θα εφαρμόσει τα μέτρα τα οποία θα εξαγγελθούν από τον αρμόδιο Υπουργό Δικαιοσύνης”.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε ότι “τα προβλήματα, τα οποία παρουσιάζονται στις Κεντρικές Φυλακές είναι γνωστά από χρόνια” και “έχουμε διαπιστώσει ότι, επανειλημμένως, υπήρχαν θέματα που δεν αφορούσαν μόνον το πρόβλημα του υπερπληθυσμού και των εγκαταστάσεων, αλλά υπήρχαν και πολλές καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων”.
“Θεωρούμε σημαντική”, είπε η κ. Κυριακίδου, “την ενημέρωση που είχαμε σήμερα από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και κάποια από τα μέτρα, τα οποία ήδη έχει ανακοινώσει, έχουν εφαρμοσθεί και αναμένουμε και τα αποτελέσματα της σύσκεψης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας”.
“Όμως”, δήλωσε η κ. Κυριακίδου, “εδώ υπάρχουν τεράστιες ευθύνες διαχρονικά και δεν μπορούμε εμείς, ως Μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και εγώ, προσωπικώς, ως Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, να βλέπουμε ότι υπάρχουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να μην προχωρούμε στη σωστή διερεύνηση και στην απόδοση ευθυνών”.
“Το πρώτιστο για εμάς”, είπε ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, “είναι η εξομάλυνση της κατάστασης (στις Κεντρικές Φυλακές) και έγνοια μας είναι η λήψη εκείνων των μέτρων, που θα οδηγήσουν σε βελτίωση, διότι, κακά τα ψέματα, αυτήν τη στιγμή υπάρχει όξυνση και μάλιστα με τραγικά και εγκληματικά φαινόμενα, αυτοκτονίες, μαζικοί βιασμοί και πολλά άλλα”.
“Δεδομένου του γεγονότος ότι υπάρχουν διαχρονικά προβλήματα, όπως, για παράδειγμα, το θέμα του υπερπληθυσμού, αν και ελήφθησαν μέτρα στο παρελθόν που έχουν βελτιώσει την κατάσταση, προβλήματα με τις εγκαταστάσεις των Κεντρικών Φυλακών και, βεβαίως, προβλήματα διαφθοράς, τα οποία, ως ΑΚΕΛ”, είπε ο κ. Δαμιανού, “καυτηριάζουμε εδώ και δεκαετίες και τα οποία, δυστυχώς, συνεχίζουν να υπάρχουν”.
“Δυστυχώς”, δήλωσε ο κ. Δαμιανού, απορρίπτοντας το οποιοδήποτε άλλοθι του Υπουργού Δικαιοσύνης της Κυβέρνησης Αναστασιάδη και ζητώντας του να αναλάβει τις πολιτικές ευθύνες, “εντοπίζουμε, όχι μόνον εμείς αλλά η κοινωνία ολόκληρη, όξυνση των φαινομένων αυτών στις Κεντρικές Φυλακές”.
“Έχει παρατηρηθεί”, πρόσθεσε, “ολιγωρία από την πρώτη καταγραμμένη αυτοκτονία, δυστυχώς το φαινόμενο πολλαπλασιάζεται και, εκ των πραγμάτων, όπως διαφάνηκε από την ίδια τη ζωή αλλά και από τη συζήτηση στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα μέτρα, τα οποία έχουν εφαρμοσθεί, ουσιαστικά, δεν είναι αποτελεσματικά και δεν έχουν αποδώσει, διότι θα ήταν το ολιγότερο οξύμωρο να θεωρήσει κάποιος ότι μόνον τέσσερεις αυτοκτονίες είναι λίγες. Θα ήταν, το ολιγότερο, αστείο”.
“Εμείς”, είπε η Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ρούλλα Μαυρονικόλα, “θέλουμε να δηλώσουμε ότι τρόπος, με τον οποίο μεταχειριζόμαστε τους φυλακισμένους μας, ο τρόπος, με τον οποίο η πολιτεία μεταχειρίζεται τους φυλακισμένους, δείχνει και το επίπεδο του πολιτισμού ενός κράτους και, δυστυχώς, τα όσα διαχρονικώς συμβαίνουν στις φυλακές είναι κάτι που δεν περιποιεί τιμή για αυτό το κράτος”.
“Ξέρουμε”, δήλωσε η κ. Μαυρονικόλα, “ότι η Επίτροπος Διοίκησης ήταν καταπέλτης στις εκθέσεις της κατά τα προηγούμενα έτη, όμως η ίδια η Διεύθυνση δεν διάβασε ποτέ αυτές τις εκθέσεις, ή/ και, εάν τις διάβασε, δεν τις έλαβε ποτέ υπ` όψη”.
“Μας είπε ο κ. Υπουργός ότι υπάρχει διαφθορά και απειθαρχία και θα περιμένουμε”, συνέχισε η κ. Μαυρονικόλα, “την ποινική ανάκριση, για να ιδούμε ποιοι είναι αυτοί που κάνουν τη διαφθορά και ποιοι είναι αυτοί που απειθαρχούν, εάν είναι στελέχη της Διεύθυνσης ή μήπως φυλακισμένοι και θα πρέπει να περιμένουμε τα 35 μέτρα, που θα εξαγγείλει σήμερα ο κ. Υπουργός, όμως αυτά τα μέτρα ποιός θα τα επιβάλει στις φυλακές; Μήπως αυτοί οι οποίοι, μέχρι τώρα, έβλεπαν τα διαχρονικά προβλήματα και σφύριζαν αδιάφορα; Μήπως υπάρχουν ευθύνες και στη Διεύθυνση, μήπως υπάρχουν και πολιτικές ευθύνες οι οποίες πρέπει να αναληφθούν;”