Οι Πρωταπριλιάτικες φάρσες είναι μία παράδοση που διαρκεί αιώνες . Αυτή η συνήθεια με τα αθώα ψέματα του Απρίλη έχει παγκόσμια διάσταση.
Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.
Ρίζες του εθίμου αυτού ανιχνεύονται στους αρχαίους Κέλτες, οι οποίοι συνήθισαν την Πρωταπριλιά που καλυτέρευε ο καιρός να βγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, αλλά οι ψεύτικες ιστορίες τους για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν.
Επίσης οι Γάλλοι τον Μεσαίωνα, γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, λόγω του Πάσχα. Το 1560 ή 1564 ο βασιλιάς Κάρολος Θ’ μετέθεσε την αρχή του έτους από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου για να συμβαδίζει η χώρα του ημερολογιακά με τις άλλες χώρες.
Η αλλαγή αυτή δημιούργησε προβλήματα στον λαό, καθώς ό,τι έχει σχέση με την οργάνωση του χρόνου δημιουργεί συναισθηματικές φορτίσεις και αντιδράσεις. Όσοι, λοιπόν, από τους υπηκόους του βασιλιά αποδέχτηκαν την ημερολογιακή αλλαγή πείραζαν εκείνους που συνέχιζαν να τηρούν την παλιά πρωτοχρονιά (1η Απριλίου), λέγοντάς τους περιπαικτικά ψέματα ή κάνοντάς τους ψεύτικα πρωτοχρονιάτικα δώρα.
Από τους Κέλτες και τους Γάλλους το έθιμο μεταλαμπαδεύτηκε σε όλο τον κόσμο, με προεξάρχουσες τις εφημερίδες στις αρχές του 20ου αιώνα και στη συνέχεια τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, που συχνά μεταδίδουν πολύ επιτυχημένες ειδήσεις – φάρσες.
Στον ελληνικό χώρο το έθιμο πρέπει να ήταν γνωστό από την εποχή των Σταυροφοριών. Η συνήθεια να λένε ψέματα δεν είναι άγνωστη στην Ελλάδα. Μάλιστα, αποτελεί, όπως υποστηρίζει ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας, συνήθη μηχανισμό στην προσπάθεια εξασφάλισης της επιτυχίας μιας μαγικής ενέργειας ή ενός δύσκολου έργου, βάσει της αντίληψης ότι η ψευδολογία ξεγελά και εμποδίζει τις βλαπτικές δυνάμεις.
Και το ψέμα της Πρωταπριλιάς είναι «ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την αγροτική παραγωγή», σύμφωνα με το λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο.
Τα διεθνή Μ.Μ.Ε μετέδωσαν μερικά ψέματα την ημέρα της Πρωταπριλιάς που έμειναν στην ιστορία κυρίως για την αναστάτωση που προκάλεσαν παρά για το χιούμορ της είδησης.
Πολλοί τα πίστεψαν και κατάλαβαν το λάθος τους μόνο όταν κοίταξαν ξανά το ημερολόγιο που έγραφε Πρωταπριλιά. Ας δούμε μερικά από αυτά:
GOOGLE: ΨΑΞΤΕ ΜΕ ΤΗΛΕΠΑΘΕΙΑ
Το 2000 η Google ανακοίνωσε πως εφαρμόζει πια την τεχνολογία Mentalplex που επιτρέπει στον υπολογιστή να διαβάζει το μυαλό μας και να εκτελεί αναζητήσεις με τη σκέψη.
Οδηγίες:
1. Αφαιρέστε καπέλα, γυαλιά κ.λπ. από το κεφάλι σας.
2. Πλησιάστε στην οθόνη όπου έχετε τη σελίδα της αναζήτησης Mentalplex. ΜΗΝ ΚΙΝΕΙΤΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΣΑΣ.
3. Σκεφτείτε έντονα αυτό που θέλετε να αναζητήσετε.
4. Κλικάρετε ή σκεφτείτε ότι κλικάρετε και τα αποτελέσματα θα εμφανιστούν στην οθόνη.
ΜΗΝ ΠΙΝΕΤΕ ΚΑΙ ΣΕΡΦΑΡΕΤΕ
Το 1994 όλοι μιλούσαν για το Internet ως τη νέα λεωφόρο της πληροφορίας. Τι πιο φυσικό για τις Αρχές να περάσουν νόμο που απαγορεύει την κίνηση στη λεωφόρο όταν είμαστε πιωμένοι. Το PC Magazine έγραψε πως η αμερικανική Γερουσία ετοιμάζεται να περάσει νόμο που απαγορεύει το αλκοόλ όσο είμαστε online καθώς «η λεωφόρος είναι λεωφόρος, ακόμα και η ψηφιακή». Φυσικά, εκατοντάδες αναγνώστες τηλεφώνησαν στο Καπιτώλιο για να διαμαρτυρηθούν. Τους είχαν ικανούς για όλα.
Οι πιγκουίνοι πετούν μακριά
Το 2008, το BBC παρουσίασε βίντεο με μία μοναδική ανακάλυψη. Πιγκουίνοι της Ανταρκτικής μετατρέπονται σε αποδημητικά πουλιά, πετώντας μίλια μακριά. Σύμφωνα με τον παρουσιαστή, Τέρι Τζόουνς, προορισμός τους είναι τα τροπικά δάση της Αμερικής.
Ο Ρίτσαρντ Νίξον κατεβαίνει υποψήφιος πρόεδρος το 1992
Ένας ραδιοφωνικός σταθμός στην Αμερική μεταδίδει την είδηση, ότι ο 79χρονος τότε Ρίτσαρντ Νίξον θα είναι υποψήφιος για την προεδρεία την ΗΠΑ. Τότε γίνεται το… «έλα να δεις» με τους ακροατές να παίρνουν τηλέφωνα, αφού το μήνυμα του Νίξον ήταν «Δεν έκανα κανένα λάθος και δεν πρόκειται να ξανακάνω». Τελικά, λίγο μετά έμαθαν ότι η φωνή ήταν μίμου και ότι ο Νίξον δεν θα ήταν υποψήφιος.
Βρέθηκε ο τάφος και το κώνειο του Σωκράτη
Tο έθιμο της Πρωταπριλιάς τίμησε και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού το 1995! Το… made in Greece ψέμα ήθελε τον τάφο του Σωκράτη να έχει βρεθεί κοντά στην Ακρόπολη. Η εύρεση δε, συνοδεύονταν από υπολείμματα του κώνειου. Η είδηση φιλοξενήθηκε μέχρι και στα ξένα ΜΜΕ, για να αποκατασταθεί η αλήθεια λίγο αργότερα!
Χάμπουργκερ για… αριστερόχειρες!
Το 1998 μια αλυσίδα γρήγορης εστίασης στην Αμερική λάνσαρε την πρώτη μέρα του Απρίλη το χάμπουργκερ για τους… αριστερόχειρες. Τι διαφορά είχε από το κλασικό χάμπουργκερ; Είχαν περιστραφεί τα υλικά κατά 180 μοίρες… Οι αριστερόχειρες έτρεψαν να απολαύσουν το χάμπουργκερ, ενώ πολλοί από αυτούς δήλωναν ότι ήταν και πιο νόστιμο από το κλασικό!
Το ψηφιακό «Big Ben»
Το 1980 το BBC ανακοίνωσε πως το Big Ben, για λόγους εκσυγχρονισμού, θα καταργήσει τους παραδοσιακούς δείκτες και θα δείχνει πλέον την ώρα με ψηφιακούς αριθμούς. Χιλιάδες ακροατές επικοινώνησαν για να διαμαρτυρηθούν. Μάλιστα, η ιαπωνική υπηρεσία του BBC μετέδωσε πως οι δείκτες θα πουληθούν στους πρώτους που θα τηλεφωνήσουν. Οι κλήσεις ήρθαν μέχρι και από καράβια στον ωκεανό.
Μεθυσμένος στο… διαδίκτυο
Το 1994 αρκετοί έσπευσαν να συμμορφωθούν με υποτιθέμενη οδηγία που προέβλεπε πως θα συλλαμβανόταν οποιοσδήποτε σέρφαρε στο Διαδίκτυο… μεθυσμένος.
Η ώρα και η εξαφάνιση δύο ημερών από το ημερολόγιο
Το 1979 κάποιοι θεώρησαν αληθές το ότι η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε να εξαλείψει την 5η και τη 12η Απριλίου από το ημερολόγιο, για να συγχρονίσει την ώρα της με τον υπόλοιπο κόσμο
Το ινστιτούτο «Franklin» και το τέλος του κόσμου
Μία από τις διασημότερες πρωταπριλιάτικες φάρσες ήταν αυτή του Ινστιτούτου Franklin, το οποίο εν έτει 1940 ανακοίνωσε ότι το τέλος του κόσμου θα ερχόταν την επόμενη μέρα. Τρομερή αναστάτωση και πανικός προκλήθηκαν στους πολίτες και στις δημόσιες υπηρεσίες, ενώ ο υπάλληλος του Ινστιτούτου που είχε τη φαεινή ιδέα του αστείου… απολύθηκε.
Ανακάλυψη του χωριού του Aστερίξ
Το 1993, αρθρο στη βρετανική εφημερίδα Independent ανέφερε την ανακάλυψη του χωριού του Aστερίξ από επιστήμονες των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Βρέστης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ανασκαφές έφεραν στο φως νομίσματα, στα οποία απεικονίζονταν αγριογούρουνα, ενώ δεν υπήρχε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής!
ΠΗΔΗΞΤΕ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΓΙΑ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ
Το 1976 ο αστρονόμος Patrick Moore ανακοίνωσε μέσω ραδιοφώνου πως την 1η Απριλίου, ακριβώς στις 09:47 το πρωί, ο πλανήτης Πλούτωνας θα περνούσε πίσω από τον Δία προκαλώντας μια βαρυτική ευθυγράμμιση που θα μείωνε το μαγνητικό πεδίο της Γης. Προέτρεψε, μάλιστα, τους ακροατές του να πηδήξουν στον αέρα αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή για να νιώσουν τη μειωμένη βαρύτητα και ένα αίσθημα ότι «επιπλέουν». Εκατοντάδες ακροατές τηλεφώνησαν για να αναφέρουν πως πράγματι επέπλευσαν στον αέρα. Μια κυρία, μάλιστα, διαβεβαίωσε πως η ίδια και 11 καλεσμένοι της αιωρήθηκαν μαζί με τις καρέκλες τους μέσα στο δωμάτιο.