Joseph C. Gayetty, ήταν ένας Αμερικανός εφευρέτης, γεννημένος στη Μασαχουσέτη το 1827.
Θεωρήθηκε τεράστια ανακάλυψη στην εποχή του και μάλιστα χλευάστηκε από τον τύπο, καθώς θεωρούνταν «πεταμένα λεφτά» αυτά που θα έδινε κάποιος για να αγοράσει χαρτί τουαλέττας!
Η «μεγαλύτερη ευλογία της εποχής», έλεγε η διαφήμιση, άφησε ωστόσο το κοινό εμβρόντητο. Η θριαμβευτική ανακοίνωση του Gayetty αποδεικνυόταν αρκετά προκλητική: μπορεί σήμερα το ρολό υγείας να θεωρείται απαραίτητη οικιακή άνεση, πίσω στα 1850 ωστόσο η ιδέα του να πετάξει κανείς τα λεφτά του για κάτι τέτοιο φάνταζε εξωφρενική!
Το αρχικό προϊόν περιέχει αλόη ως λιπαντικό και διατίθενται στο εμπόριο ως «φαρμακετικό χαρτί» που θεραπεύει τις αιμορροΐδες.
Τα πρώτα ρολά… έγδερναν
Τα πρώτα εργοστάσια χαρτιού υγείας ξεκίνησαν στην Αγγλία και τις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα. Το 1857 πρωτοκυκλοφόρησε μαλακό χαρτί υγείας σε φύλλα, ως φαρμακευτική λύση για τις αιμορροΐδες. Ήταν επεξεργασμένο με αλόη και είχε την ονομασία «Θεραπευτικό χαρτί», δε βρήκε όμως την πρέπουσα ανταπόκριση (το πακέτο των 500 φύλλων κόστιζε μισό δολάριο). Έτσι υλοποιήθηκε μια γαλλική εφεύρεση του 1798: το χαρτί σε ρολό. Πρώτοι το κατασκεύασαν οι Άγγλοι (1880) και κατόπιν (1890) κυκλοφόρησε και στις ΗΠΑ. Επειδή όμως το χαρτί ήταν τραχύ, έγδερνε και δημιουργούσε φαγούρα, σύντομα ο κόσμος διαμαρτυρήθηκε και ζήτησε κάτι πιο μαλακό. Τελικά, το πρώτο χαρτί τουαλέτας που πληρούσε τις απαιτούμενες προδιαγραφές… απαλότητας εμφανίστηκε στα ράφια των καταστημάτων το 1942 στην Αγγλία.
Τι γινόταν πριν;
Πριν από την εμφάνιση του χαρτιού τουαλέτας τα πράγματα ήταν δύσκολα στον πολιτισμένο κόσμο: Αν ήσουν πλούσιος, μπορούσες να χρησιμοποιήσεις λωρίδες υφάσματος ή να κάνεις τον λεγόμενο μπιντέ. Αν όχι, η λύση ήταν τα φύλλα των δέντρων και των φυτών (κάνναβη, μουριά και καλαμπόκι τα καλύτερα), τα βρύα, τα άχυρα και τα στάχυα, το γρασίδι, το μαλλί των προβάτων, η γούνα των ζώων, το χιόνι, η άμμος, κελύφη από όστρακα, φλούδες φρούτων και λαχανικών, φύκια, σφουγγάρια, παλιά κουρέλια και γενικώς ό,τι έβρισκε πρόχειρο ο καθένας, αλλιώς σκουπιζόταν με… το χέρι. Η σωτήρια παλιά καλή εφημερίδα εμφανίστηκε πολύ αργότερα, με την έλευση της τυπογραφίας. Κατάλογοι και πάσης φύσεως φυλλάδια έκαναν επίσης εξαιρετική δουλειά.
Πάντως τα ίχνη της ιστορίας του πρώτου χαρτιού υγείας (σε φύλλα) οδηγούν στην κινέζικη αυτοκρατορική οικογένεια του 6ου μ.Χ. αιώνα, που χρησιμοποιούσε ένα είδος χαρτιού από φύλλα φυτών και κουρέλια για την προσωπική της υγιεινή, το οποίο με τους αιώνες εκσυγχρονίστηκε και αρωματίστηκε (1391).
Τι έκαναν οι αρχαίοι;
Πίσω στην ιστορία, οι αρχαίοι Ρωμαίοι λέγεται ότι είχαν βρει τη λύση τους: Είχαν δίπλα τους ένα πανί στερεωμένο στην άκρη ενός ραβδιού, το οποίο έβρεχαν σε έναν κουβά με αλμυρό νερό. Οι πλούσιοι αρκούνταν σε μαλλί ποτισμένο με ροδόνερο. Στους προγόνους μας αποδίδεται (με κακεντρέχεια) η φράση «τρεις πέτρες είναι αρκετές για σκουπιστείς», ενώ αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι χρησιμοποιούσαν επίσης κεραμικούς δίσκους (πεσσούς) ή βότσαλα.
Πολύ σύντομα τον μιμήθηκαν κι άλλοι, οι οποίοι εξέλιξαν το προϊόν έως τη σημερινή του μορφή.