Της Θεοχαρίδου Κ. Καλυψούς Δικηγόρου – Νομικού Συμβούλου
Νομοθετικό Υπόβαθρο
Ναρκωτικών και Ψυχοτρόπων ουσιών Νόμος/Δίωξις και τιμωρία/ Άρθρο 30.-(1) Ο Τρίτος Πίναξ του παρόντος Νόμου θα ισχύη συμφώνως προς το εδάφιον (2) κατωτέρω εν σχέσει προς τον τρόπον καθ’ ον αδικήματα κατά παράβασιν του παρόντος Νόμου τιμωρούνται εν περιπτώσει καταδίκης. (2) Ανεξαρτήτως παντός διαλαμβανομένου εν τω περί Δικαστηρίω Νόμω, τω περί Ποινική Δικονομία Νόμω ή οιωδήποτε ετέρω Νόμω, ο Γενικός Εισαγγελεύς της Δημοκρατίας δύναται, αφού διεξέλθη τον φάκελλον της αστυνομικής ανακρίσεως τον αναφερόμενον εις οιονδήποτε αδίκημα κατά παράβασιν του παρόντος Νόμου ή οιωνδήποτε κανονισμών γενομένων δυνάμει τούτου, να διατάξη όπως το τοιούτον αδίκημα εκδικασθή και αποφασισθή είτε συνοπτικά είτε υπό Κακουργοδικείου. Νοείται ότι σε κατηγορούμενο που κρίθηκε ένοχος για αδίκημα που αφορά χρήση, κατοχή ή μεταφορά ελεγχόμενου φαρμάκου για προσωπική χρήση επιβάλλεται ποινή φυλάκισης που δε θα υπερβαίνει τα δύο έτη, αν:-(i) δεν είχε συμπληρώσει, κατά το χρόνο της διάπραξης του αδικήματος, το εικοστοπέμπτο (25ο) έτος της ηλικίας του, και (ii) δεν έχει οποιαδήποτε προηγούμενη καταδίκη για αδίκημα κατά παράβαση του παρόντος Νόμου ή των δυνάμει αυτού εκδιδόμενων Κανονισμών. (3) Σε σχέση με αδίκημα κατά παράβαση διάταξης του παρόντος Νόμου που καθορίζεται στην πρώτη στήλη του εν λόγω Πίνακα: (α) Η δεύτερη, τρίτη και τέταρτη στήλες δείχνουν αντίστοιχα τις ποινές οι οποίες μπορεί να επιβληθούν στο πρόσωπο που καταδικάστηκε για αδίκημα, ανάλογα του κατά πόσο το ελεγχόμενο φάρμακο σε σχέση με το οποίο διαπράχθηκε το αδίκημα ήταν της τάξης Α, Β ή Γ˙ και (β) η πέμπτη στήλη δείχνει τις ποινές οι οποίες μπορεί να επιβληθούν στο πρόσωπο που καταδικάστηκε για αδίκημα, ανεξάρτητα από το αν το αδίκημα διαπράχθηκε σε σχέση με ελεγχόμενο φάρμακο και, αν διαπράχθηκε σε σχέση με ελεγχόμενο φάρμακο ανεξάρτητα από το αν το φάρμακο ήταν της τάξης Α, Β ή Γ. (4) Χωρίς επηρεασμό οποιωνδήποτε άλλων σχετικών διατάξεων και επιπρόσθετα απ’ αυτές, το δικαστήριο κατά την επιμέτρηση της ποινής μεταξύ άλλων λαμβάνει υπόψη του τα ακόλουθα περιστατικά: (α) Ως καθιστώντα το αδίκημα ιδιαίτερα σοβαρό- (i) Την ανάμειξη στη διάπραξη του αδικήματος οργανωμένης ομάδας εγκληματιών στην οποία ο κατηγορούμενος ανήκει˙ (ii) την ανάμειξη του κατηγορουμένου σε διεθνείς οργανωμένες εγκληματικές δραστηριότητες˙ (iii) την ανάμειξη του κατηγορουμένου σε άλλες παράνομες δραστηριότητες οι οποίες διευκολύνονται με τη διάπραξη του αδικήματος˙ (iv) τη χρήση βίας, πυροβόλων όπλων ή επιθετικών όπλων ή αντικειμένων κατά τη διάπραξη του αδικήματος˙ (v) το γεγονός ότι ο κατηγορούμενος κατέχει δημόσιο αξίωμα ή θέση και το αδίκημα το οποίο διαπράχθηκε σχετίζεται με το εν λόγω αξίωμα ή θέση˙ (vi) τη θυματοποίηση ή εκμετάλλευση ανηλίκων ή διανοητικώς ή λόγω ψυχικής νόσου πασχόντων˙ (vii) το γεγονός ότι το αδίκημα διαπράχθηκε στις φυλακές ή σε κρατητήριο της Αστυνομίας ή στέγη ή ίδρυμα υπό τον έλεγχο, επίβλεψη ή φροντίδα του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ή πλησίον τέτοιων στεγών ή ιδρυμάτων ή σε άλλους χώρους όπου συχνάζουν μαθητές ή φοιτητές για εκπαιδευτικές, αθλητικές, κοινωνικές ή άλλες δραστηριότητες.
Δήμευσις/Άρθρο 31.-(1) Τηρουμένου του εδαφίου (2) κατωτέρω, το δικαστήριον υπό του οποίου πρόσωπον τι κατεδικάσθη δι’ αδίκημα κατά παράβασιν του παρόντος Νόμου, δύναται να διατάξη την δήμευσιν οιουδήποτε πράγματος όπερ κατά την γνώμην του σχετίζεται με το αδίκημα καθώς και την καταστροφήν ή διάθεσιν τούτου καθ’ οιονδήποτε τρόπον οίον το δικαστήριον ήθελε διατάξει.
(2) Το δικαστήριον δεν διατάσσει την δήμευσιν οιουδήποτε πράγματος δυνάμει του παρόντος άρθρου οσάκις το πρόσωπον όπερ ισχυρίζεται ότι είναι ιδιοκτήτης τούτου ή ενδιαφέρεται δι’ αυτό καθ’ οιονδήποτε έτερον τρόπον ζητή να ακουσθή υπό του δικαστηρίου, εκτός εάν παρεσχέθη εις αυτό ευκαιρία να δείξει λόγον διατί το τοιούτο διάταγμα δεν έδει να εκδοθή.
Πρόσθετες εξουσίες του Δικαστηρίου/ Άρθρο 31Α.-(1) Το Δικαστήριο το οποίο έχει καταδικάσει πρόσωπο για αδίκημα που προβλέπεται στον παρόντα Νόμο δύναται, αν το κρίνει αναγκαίο, να αποστερήσει τον καταδικασθέντα της ικανότητας να κατέχει ή να πάρει άδεια οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα το οποίο το Δικαστήριο θα καθορίσει. (2) Στις περιπτώσεις όπου το πρόσωπο το οποίο αποστερείται της ικανότητας να κατέχει ή να πάρει άδεια οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος δυνάμει του εδαφίου (1), είναι κάτοχος άδειας, η άδεια αυτή ακυρώνεται και παύει να ισχύει κατά το διάστημα της επιβληθείσας ανικανότητας. (3) Η δυνάμει του εδαφίου (1) αποστέρηση άδειας οδήγησης επιβάλλεται ως πρόσθετη ποινή ή σε αντικατάσταση οποιασδήποτε άλλης ποινής που το Δικαστήριο δύναται να επιβάλει. (4) Σε περίπτωση επιβολής της ποινής της αποστέρησης της άδειας οδήγησης αναγράφονται στην άδεια οδήγησης του καταδικασθέντος οι λεπτομέρειες της επιβληθείσας ανικανότητας. (5) Οι πρόνοιες του άρθρου 20 του περί Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Τροχαίας Κίνησης Νόμου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις αποστέρησης της άδειας οδήγησης με βάση τις πρόνοιες του παρόντος άρθρου.
Ποινικός Κώδικας/Φυλάκιση/Άρθρο 29. Εκτός της περίπτωσης του κακουργήματος του φόνου εκ προμελέτης και των αδικημάτων που αναφέρονται στα άρθρα 36 και 37, αν κάποιο ποινικό αδίκημα τιμωρείται με την ποινή της φυλάκισης διά βίου ή οποιουδήποτε άλλου χρόνου, το Δικαστήριο που εκδικάζει δύναται να επιβάλει ποινή φυλάκισης λιγότερου χρόνου ή αντί τέτοιας ποινής, χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει το ποσό, το οποίο το Δικαστήριο αυτό έχει εξουσία να επιβάλει.
Οι μετριαστικοί δε παράγοντες, μεταξύ άλλων, που θα μπορούσαν να αναφερθούν από το Συνήγορο του Κατηγορούμενου, κατά το στάδιο της αγόρευσης για μετριασμό της ποινής, προτού το Δικαστήριο προβεί στην επιβολή της ποινής, είναι:
1.Παραδοχή:
2. Απολογία/Μεταμέλεια:
Αυτά, υποδηλούν πως, ο κατηγορούμενος έχει αντιληφθεί το λανθασμένο της πράξης του και για αυτό προέβη, ηθελημένα, σε παραδοχή. Με τούτο, καταδεικνύει επίσης πως, είναι μία ώριμη και συγκροτημένη προσωπικότητα η οποία δηλώνει την έμπρακτη μεταμέλεια της. Επίσης, με την παραδοχή του, εξοικονομείται πολύτιμος δικαστικός χρόνος, συμβάλλοντας έτσι ο κατηγορούμενος, τα μέγιστα και/ή στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του, στην εντός ευλόγου χρόνου, διεκπεραίωση της ποινικής διαδικασίας.
3. Λευκό Ποινικό Μητρώο:
4. Μεμονωμένο περιστατικό:
Η ώριμη προσωπικότητα του, συνδέεται με το λευκό ποινικό μητρώο και ότι τούτο ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό και ενδεχόμενα, ανάλογα με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης, μία πράξη επιπολαιότητας και απερισκεψίας.
5. Χρόνος που διέρρευσε:
Έχει εδραιωθεί, νομοθετικά αλλά και νομολογιακά πως <διάγνωση των αστικών αυτού δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ή οιασδήποτε κατ’ αυτού ποινικής κατηγορίας, δικαιούται ανεπηρεάστου, δημοσίας ακροαματικής διαδικασίας εντός ευλόγου χρόνου, ενώπιον ανεξαρτήτου, αμερολήπτου και αρμοδίου δικαστηρίου ιδρυομένου διά νόμου>. Η διασφάλιση του Συνταγματικού αυτού δικαιώματος, εκάστου κατηγορούμενου, αποτελεί πρωταρχική ευθύνη του Κράτους και συνακόλουθα του Δικαστηρίου. Η βασική αυτή αρχή, έχει Ευρωπαϊκή αλλά και Διεθνή περιωπή.
Το δε εύλογο κρίνεται βάσει των πραγματικών περιστατικών της κάθε υπόθεσης και λαμβάνονται υπόψη, για τούτο, η φύση και το περίπλοκο της υπόθεσης, η συμπεριφορά των διαδίκων καθώς και τα χρονικά πλαίσια τα οποία παρέχονται από το Δικαστήριο και ο χρόνος μέσα στον οποίο ολοκληρώνεται η δίκη.
Συνεπεία του χρόνου που διέρρευσε, τούτο θα έχει αφαιρέσει από την ποινή την αξία της και θα έχει πάψει να υπάρχει το στοιχείο της αποτροπής. Εξάλλου, ενδεχόμενα, οι οικογενειακές αλλά και προσωπικές συνθήκες του κατηγορούμενου, μετά πάροδο χρόνου, να έχουν αλλάξει ριζικά και ο όποιος αποτρεπτικός ρόλος της όποιας ποινής, να έχει μειωθεί ή και εξουθενωθεί.
Επιπλέον, η καθυστέρηση στην εκδίκαση της υπόθεσης αποτελεί ελαφρυντικό παράγοντα.
6. Νεανική επιπολαιότητα/Απερισκεψία
7. Είδος/Ποσότητα/Χρήση των ναρκωτικών ουσιών:
Βεβαίως και αποτελούν μετριαστικό παράγοντα και αυτά τα δεδομένα. Από την άλλη, ως η Νομολογία ορίζει, τα ναρκωτικά έχουν εξελιχθεί σε μάστιγα και καρκίνωμα της κοινωνίας μας, το δε όλο θέμα έχει λάβει διαστάσεις ανησυχητικές. Επίσης, τα ναρκωτικά, επηρεάζουν όχι μόνο το πρόσωπο που διαπράττει το αδίκημα αλλά, και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, στο οποίο κινείται ιδιαίτερα βέβαια στο οικογενειακό του περιβάλλον
Επομένως, προσμετρά αν είναι σκληρά ή όχι ναρκωτικά, η ποσότητα τους, αν είναι για προσωπική χρήση, για προμήθεια, εμπορία, κοκ. Η Νομολογία δε, προβαίνει σε διάκριση μεταξύ χρηστών και εμπόρων. Και όντως, προβαίνει σε διαφορετική αντιμετώπιση, και τούτο αποτυπώνεται στο ύψος και/ή είδος της επιβληθείσας ποινής, σε περιπτώσεις χρηστών από αυτές των εμπόρων ναρκωτικών. Στους εμπόρους, η ανάγκη για την επιβολή αποτρεπτικών ποινών είναι κατάδηλη. Αποζούν από την διασπορά της καταστροφής.
8. Προσωπικές περιστάσεις του κατηγορούμενου
9. Εξατομίκευση της ποινής:
Σαφέστατα και αυτή η παράμετρος έχει ρόλο στην διαδικασία της επιμέτρησης της ποινής. Η ποινή που θα επιβληθεί πρέπει να συνάδει με την προσωπικότητα του δράστου αλλά και με αυτή καθεαυτή την απαξία της πράξης.