Της Καλυψούς Θεοχαρίδου*
Ελαυνόμενοι και πάλι από την ζωντανή δικαστηριακή πραγματικότητα, σήμερα θα αναπτύξουμε το θέμα της προσωποκράτησης υπόπτου. Τι εννοούμε με τον όρο αυτό και υπο ποίες περιπτώσεις άτομο μπορεί να στερηθεί της ελευθερίας του, ως το Σύνταγμα και ο Νόμος ορίζει και ποία τα κριτήρια έκδοσης ενός τέτοιου Διατάγματος, τίθενται πιο κάτω.
Κάνουμε λόγο κατ αρχήν για ύποπτο, με την έννοια ότι, η Αστυνομία και/ή γενικότερα οι Ανακριτικές Αρχές προβαίνουν σε συλλογή και συγκέντρωση μαρτυρικού υλικού που ΚΑΤ ΑΡΧΗΝ δεικνύει ή φωτογραφίζει ή τέλος πάντων δίδει μία εικόνα ή ένδειξη πως το συγκεκριμένο πρόσωπο σχετίζεται με το υπό διάπραξη αδίκημα. Στη βάση αυτής της υπόνοιας/ένδειξης, η Αστυνομία, αιτείται, υπό του Δικαστηρίου, Διάταγμα Προσωποκράτησης του υπόπτου.
Στην δοσμένη χρονική στιγμή, έκαστο πρωτόδικο Δικαστήριο εξετάζει τη συνδρομή των παραγόντων που η νομολογία έχει καθορίσει αναφορικά με έκδοση διαταγμάτων αυτής της φύσεως και μεταξύ άλλων, η Stamataris v. Police (1983) 2 C.L.R. 107, Σιμιλλίδης ν. Αστυνομίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 160, Τσαγγαρίδης ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 396
Οι αρχές επομένως για την έκδοση διαταγμάτων προσωποκράτησης είναι οι εξής: Πρώτο, να υπάρχει μαρτυρία που να αποκαλύπτει ότι διαπράχθηκε αδίκημα, δεύτερο, η μαρτυρία πρέπει να δημιουργεί εύλογη υπόνοια ότι ο ύποπτος εμπλέκεται στο αδίκημα, τρίτο, οι αστυνομικές ανακρίσεις θα πρέπει να βρίσκονται σε εξέλιξη και, τέταρτο, η κράτηση πρέπει να είναι αναγκαία για τη διευκόλυνση των αστυνομικών ανακρίσεων.
Όσον αφορά το ανακριτικό έργο, η νομολογία και πάλι έχει υποδείξει ότι το τέταρτο κριτήριο αφορά γενικά την ανάγκη της κράτησης για διευκόλυνση των αστυνομικών ανακρίσεων στο πλαίσιο της οποίας ως επί μέρους στοιχείο έχει σημασία ο κίνδυνος επηρεασμού μαρτύρων ή η επέμβαση σε τεκμήρια με την απώλεια αυτών, καταστροφή αυτών και/ή γενικότερα την εξαφάνιση τους. Δεν εξαντλείται όμως το θέμα σ΄ αυτά.
Καλύπτει και την εξέταση διαφόρων άλλων στοιχείων όπως το άνοιγμα λογαριασμών, στην περίπτωση που τα διερευνώμενα αδικήματα είναι η νομιμοποίηση εσόδων ώστε οι μάρτυρες που ενδεχομένως να επηρεαστούν να προέρχονται είτε από την ίδια την εταιρεία και το προσωπικό της είτε από τους τραπεζικούς λογαριασμούς ή τους εμπλεκόμενους φορείς ή λειτουργούς τραπεζικού ιδρύματος.
Επομένως, ενώ βασική συνταγματική αρχή και θεμελιώδης επιταγή είναι πως ουδείς στερείται της Ελευθερίας του χωρίς λόγο, στις περιπτώσεις αυτές, κατά τις οποίες συντρέχουν τα πιο πάνω αναφερόμενα κριτήρια, πρόσωπο μπορεί κατ αρχήν να στερηθεί της ελευθερίας του, προσωρινώς, μέχρι περατώσεως της όλης προκαταρκτικής διαδικασίας.
*ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ – ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ