Η Κύπρος ανήκει στην κατηγορία των ελευθέρων χωρών με βαθμολογία άριστα 1 τόσο στα πολιτικά δικαιώματα όσο και τις ατομικές ελευθερίες, ενώ η Ελλάδα επίσης ανήκει στις ελεύθερες χώρες, αλλά με βαθμό 2 και στις δύο κατηγορίες, σύμφωνα με έκθεση αμερικάνικου οργανισμού.
Την επιδείνωση της κατάστασης της ελευθερίας διεθνώς το 2013, για όγδοη συνεχή χρονιά, διαπιστώνει ετήσια έκθεση για τα πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες των πολιτών παγκοσμίως, του ανεξάρτητου αμερικανικού οργανισμού, Freedom House.
Πρόκειται για έναν αξιόπιστο, συντηρητικής κατεύθυνσης, οργανισμό αξιολόγησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η έκθεσή του – που εκδίδεται για 41 χρόνια – καλύπτει 195 διεθνώς αναγνωρισμένες χώρες και 12 “αμφισβητούμενα εδάφη”. Μάλιστα, σε αντίθεση με την ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Freedom House αξιολογεί και τις ΗΠΑ.
Ο βασικός παράγοντας της φετινής επιδείνωσης της κατάστασης ελευθερίας, σύμφωνα με την έκθεση, ήταν η εντεινόμενη πολιτική καταστολής στη Μέση Ανατολή και σε χώρες της Ευρασίας. Ειδικά, επισημαίνονται οι εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην Αίγυπτο, όπου μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, αντιστράφηκε κυριολεκτικά η πορεία όλων των δημοκρατικών θεσμών της χώρας.
Επίδραση, επίσης, είχαν οι σημαντικές οπισθοδρομήσεις στα δημοκρατικά δικαιώματα και σε άλλες μεγάλες και με πολιτική επιρροή χώρες, όπως η Ρωσία , η Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία, η Βενεζουέλα, και η Ινδονησία.
Ο Πρόεδρος του Freedom House, Ντέιβιντ Κράμερ, παρουσιάζοντας την έκθεση, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, ασκώντας κριτική στις ΗΠΑ κι άλλους ηγέτες του ελεύθερου κόσμου, “γιατί διακρίνονται από αυτο-αμφιβολία”.
“Χωρίς μια επαναβεβαίωση της αμερικανικής ηγεσίας, θα μπορούσαμε να βρεθούμε σε κάποια μελλοντική ημερομηνία θρηνώντας χαμένες ευκαιρίες αντί να γιορτάζουμε δημοκρατικές κατακτήσεις”, είπε ο Ντέιβιντ Κράμερ, σχολιάζοντας τις τάσεις της έρευνας στην Αίγυπτο, τη Συρία, το Μπαχρέιν και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.
“Απολυταρχικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας, δεν έχουν κανένα δισταγμό να εκφοβίζουν τους γείτονές τους και να αυξήσουν την καταστολή στο σπίτι τους και τα ευρήματα της έκθεσης το επιβεβαιώνουν”, πρόσθεσε.
Βάσει της έκθεσης, συνολικά σε πενήντα τέσσερις χώρες σημειώθηκε επιδείνωση των πολιτικών δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών, έναντι σαράντα στις οποίες σημειώθηκε βελτίωση.
Βάσει της ανάλυσης των δεικτών της τελευταίας πενταετίας, οι πιο έντονες μειώσεις σημειώθηκαν στην Υποσαχάρεια Αφρική και τα μεγαλύτερα κέρδη στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού και της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, (MENA) περιφέρειες, αν και σημειώθηκε σημαντική οπισθοδρόμηση στα όσα συνδέθηκαν με την Αραβική Άνοιξη.
Η Ευρασία (Καύκασος και πρώην σοβιετικές δημοκρατίες) είχαν από τις χαμηλότερες βαθμολογίες για τα πολιτικά δικαιώματα, ενώ η Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική τα χειρότερα αποτελέσματα στις πολιτικές ελευθερίες. Πτώση είδε στους περισσότερους δείκτες η Λατινική Αμερική, ιδίως στις κατηγορίες των πολιτικών ελευθεριών, όπως η ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι.
Ο αντιπρόεδρος του Freedom House, Αρτς Πάντιγκτον, είπε ότι στα τελευταία πέντε χρόνια, οι σοβαρότερες επιδεινώσεις στη δημοκρατία οφείλονται στην αύξηση των περιορισμών της ελευθεροτυπίας, της κοινωνίας των πολιτών”.
“Οι περιορισμοί στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια αντιπαράθεση επιτρέπουν αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία να κερδίζουν διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, μέσω της διαστρέβλωσης του πολιτικού κλίματος, προ της ψηφοφορίας”, είπε.
Στην αξιολόγηση κάθε χώρας άριστα είναι το 1 και χειρότερος βαθμός το 7.
Για την Ευρώπη που είναι η ήπειρος με τις περισσότερες δημοκρατικές χώρες, η έκθεση αναφέρει ότι τα περισσότερα κράτη “έδειξαν ένα υψηλό επίπεδο σεβασμού των δημοκρατικών κανόνων και των πολιτικών ελευθεριών, ακόμα και όσες αντιμετωπίζουν αυξανόμενο εθνικιστικό συναίσθημα, ως απάντηση στην εισροή των μεταναστών”.
Στις μερικώς ελεύθερες χώρες κατατάσσεται η Τουρκία, με βαθμό 3 στις πολιτικές ελευθερίες και 4 στα ατομικά δικαιώματα. Η έκθεση επικρίνει προσωπικά τον Ταγίπ Ερντογάν για την κατάσταση.
“Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδεικνύει αυξανόμενες αυταρχικές τάσεις, συμπεριλαμβανομένης της καταστολής κατά των διαδηλωτών στην Κωνσταντινούπολη και μια εκστρατεία εναντίον σημαντικών φωνών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης”.
Η Κύπρος ανήκει στην κατηγορία των ελευθέρων χωρών με βαθμολογία άριστα 1 τόσο στα πολιτικά δικαιώματα όσο και τις ατομικές ελευθερίες. Η Ελλάδα επίσης ανήκει στις ελεύθερες χώρες, αλλά με βαθμό 2 και στις δύο κατηγορίες.
Στον κατάλογο των “αμφισβητουμένων εδαφών” υπάρχουν και τα κατεχόμενα, με την επωνυμία “Βόρεια Κύπρος”. Χαρακτηρίζονται ελεύθερη περιοχή με βαθμό 2 και στις δύο κατηγορίες.
Η έκθεση επίσης επισημαίνει την αύξηση της ξενοφοβίας στην Κεντρική Ευρώπη. Κι ενώ, γράφει, η προσοχή είχε εστιαστεί στην άνοδο των αντιθέτων της μετανάστευσης και των ευρωσκεπτικιστών στη Βρετανία, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία κι άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, κάποιες από τις χειρότερες ξενοφοβικές ομάδες έπιασαν δουλειά πιο ανατολικά.
“Όπως Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, το κόμμα “Ατάκα” της Βουλγαρίας κερδίζει έδαφος σε βάρος της κρατούσας πολιτικής τάσης, καθώς η οικονομία της χώρας έχει επιδεινωθεί κι η χτυπημένη από διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κυβέρνηση εξαρτά την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία απ’ αυτό”.
Για τις ΗΠΑ, που επίσης κατατάσσονται στις αριστούχες, σημειώνεται η σκληρή κριτική σε βάρος της κυβέρνησης Ομπάμα, μετά τις αποκαλύψεις για τα προγράμματα μαζικών παρακολουθήσεων των Υπηρεσιών Ασφάλειας και Πληροφοριών.
Υπάρχει αναφορά στο πολιτικό αδιέξοδο που έζησε η χώρα τον Οκτώβριο και είχε ως αποτέλεσμα να μπει λουκέτο επί 15 ημέρες σε πολλές ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Επισημαίνει επίσης ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα δεν τήρησε την υπόσχεσή του να κλείσει το στρατόπεδο κράτησης του Γκουαντάναμο.
Στην ανάλυση των συμπερασμάτων για τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, η έκθεση ασκεί κριτική στην αμερικανική κυβέρνηση, γιατί απέτυχε να αναγνωρίσει την ιστορική στιγμή που παρουσιάζεται για την περιοχή.
“Είναι αλήθεια ότι σημειώθηκαν οπισθοδρομήσεις, ότι οι δημοκρατικές δυνάμεις έχουν κάνει λάθη, και ότι οι γεωστρατηγικές προτεραιότητες μερικές φορές έρχονται σε σύγκρουση με τους στόχους για δημοκρατική αλλαγή. Αλλά υπάρχει πραγματικός κίνδυνος οι πολιτικοί σχεδιαστές να εγκλωβιστούν σε μία παγίδα ηττοπάθειας, λαμβάνοντας ως επικύρωση για την αδράνειά τους τα ίδια προβλήματα που αυτή δημιούργησε”.
Το κρίσιμο δίλημμα που εγείρει η έκθεση για τον αραβικό κόσμο είναι αν θα επικρατήσουν αυτοί που έχουν δεσμευτεί για ελεύθερες κοινωνίες, ή αν η
Μέση Ανατολή θα πέσει θύμα νέων μορφών κατασταλτικής εξουσίας”.