Ο Πρόεδρος Ανωτάτου Δικαστηρίου Μύρωνας Νικολάτος, παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό της δικαστικής υπηρεσίας ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, ζήτησε την αρωγή της Πολιτείας, εκτελεστικής και νομοθετικής, κάνοντας λόγο για ανάγκη μεταρρυθμίσεων και τομών στη δικαστική υπηρεσία, με στόχο την πιο γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης που σήμερα σε ό,τι αφορά στην ταχύτητα βρίσκεται όπως είπε σε κομβικό σημείο.
Ο κ. Νικολάτος αναφέρθηκε σε έκθεση που ετοίμασε το Ανώτατο στην οποία «μιλούμε για αναδιάρθρωση των δικαστηρίων, για μηχανογράφηση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης, για εισαγωγή του συστήματος της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, για αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των θεσμών της πολιτικής δικονομίας, για αύξηση του αριθμού των δικαστών, για επαρκή στελέχωση των δικαστηρίων, για δημιουργία ακαδημίας επιμόρφωσης των δικαστών, για ανανέωση των κτιρίων των δικαστηρίων όπου χρειάζεται και γενικώς για όλα τα θέματα τα οποία συνιστούν τροχοπέδη στην απονομή της δικαιοσύνης».
Η δικαστική εξουσία κ. Πρόεδρε, είπε απευθυνόμενος στον Αβέρωφ Νεοφύτου, «δεν διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα, επομένως όλα αυτά τα θέματα εξαρτώνται από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν και από την παροχή των αναγκαίων οικονομικών πόρων».
Την ίδια ώρα αναφερόμενος στο Διοικητικό Δικαστήριο ανέφερε ότι «ήταν η μεγαλύτερη τομή πράγματι που έγινε στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης τα τελευταία χρόνια». Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ανωτάτου λειτουργεί καλά, σύμφωνα με τις ενδείξεις μας τους πρώτους 10 μήνες λειτουργίας του.
Ωστόσο σε αναφορά του στην πρόσφατη έγκριση από πλευράς νομοθετικής εξουσίας της κατάργησης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, εξέφρασε τη θέση ότι το Διοικητικό Δικαστήριο δεν θα μπορούσε να αναλάβει τη διαδικασία της αναθεωρητικής αρχής.
Αν αυτό γίνει, δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει σ` αυτόν τον όγκο εργασίας, επισήμανε, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι εξέλειπε η ανάγκη η αναθεωρητική αρχή προσφύγων να αντικατασταθεί με κάτι, γεγονός που πρέπει να απασχολήσει τη Βουλή. «Ήταν λάθος, μου φαίνεται, με όλο το σεβασμό αλλά πρέπει να σας απασχολήσει», είπε.
«Οι Κύπριοι πολίτες και όσοι διαμένουν στην Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να είναι ήσυχοι και να αισθάνονται ότι η δικαστική εξουσία στην Κύπρο είναι ανεξάρτητη, αμερόληπτη, έντιμη και υψηλού επιπέδου», τόνισε ο Πρόεδρος του Ανωτάτου.
Ανεξάρτητη, εξήγησε, «διότι δεν υπάρχουν παρεμβάσεις από τις άλλες εξουσίες του κράτους, έντιμη διότι δεν υπήρξε ποτέ από της ιδρύσεως της Δημοκρατίας οποιοδήποτε κρούσμα διαφθοράς και υψηλού επιπέδου διότι είναι παραδεκτό ακόμη και από θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι το επίπεδο απονομής της δικαιοσύνης μας είναι σε καλό, ψηλό επίπεδο».
«Εκείνο όμως που μας προβληματίζει και το οποίο είναι μεγάλο μειονέκτημα στην απονομή της δικαιοσύνης στην Κύπρο είναι οι καθυστερήσεις», σημείωσε.
«Οι καθυστερήσεις είναι μεγάλες και δεν ικανοποιούν κανένα ενδιαφερόμενο». Όταν έχουμε καθυστέρηση περίπου 5 ετών στην εκδίκαση των αστικών υποθέσεων, των αγωγών, ενώπιον των πρωτόδικων δικαστηρίων και άλλων 5 ετών στην εκδίκαση των εφέσεων ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου σημαίνει ότι βρισκόμαστε σε ένα επίπεδο από πλευράς ταχύτητας απονομής της δικαιοσύνης που δεν περιποιεί τιμή σε κανένα», ανέφερε ο κ. Νικολάτος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η δικαστική εξουσία έχει καθήκον να υποδείξει στην Πολιτεία τα προβλήματα και η Πολιτεία, εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, σύμφωνα με το Σύνταγμα έχουν καθήκον να δώσουν στη δικαστική εξουσία τα αναγκαία εφόδια ώστε να μπορέσει και η δικαστική εξουσία να παράξει το έργο της ικανοποιητικά και με τη δέουσα ταχύτητα.
Αναφερόμενος στην έκθεση που ετοίμασε το Ανώτατο, είπε ότι την παρουσίασε τον Ιούνιο του 2016 στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, παρουσία των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης καθώς και στις 26 Οκτωβρίου στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής.
«Στην έκθεση θα δείτε ότι αναφέρονται λεπτομερώς όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δικαστική εξουσία και τα οποία θα πρέπει να επιλυθούν αν επιθυμούμε να έχουμε ένα αποτελεσματικό σύστημα απονομής της δικαιοσύνης και αν φιλοδοξούμε να είμαστε κέντρο παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών», ανέφερε ο κ. Νικολάτος.
Αναφερόμενος στους οικονομικούς πόρους που χρειάζονται για να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στο σύστημα δικαιοσύνης, έδωσε το παράδειγμα των θεσμών πολιτικής δικονομίας, οι οποίοι ισχύουν από την εποχή της αποικιοκρατίας, καθώς και του συστήματος των πρωτοκολλητείων με τα βιβλία τα παλιά, επιδόσεις και καταχωρήσεις των αγωγών. Ισχύουν οι κανόνες αυτοί από την εποχή της αποικιοκρατίας, είπε.
«Είναι δηλαδή σαν να κινούμαστε με ένα ποδήλατο την εποχή που χρησιμοποιείται το αυτοκίνητο, ή το αεροπλάνο ή ο δορυφόρος», πρόσθεσε.
«Χρειάζεται η αρωγή της Πολιτείας, ιδιαίτερα της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας, για επίλυση αυτών των προβλημάτων», επισήμανε ο Πρόεδρος του Ανωτάτου.
Ανέφερε ότι χρειάζονται εμπειρογνώμονες για να κάνουν εισηγήσεις προς υλοποίηση, αλλά και διευθυντές που να γνωρίζουν πως να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού.
Και για το ζήτημα της επιμόρφωσης, είπε, είμαστε ίσως η μόνη χώρα που δεν έχουμε σχολή επιμόρφωσης των Δικαστών.
«Θα πρέπει η Πολιτεία, εισηγείται το Ανώτατο, να πάρει την απόφαση ιεραρχώντας την απονομή της δικαιοσύνης ψηλά στις προτεραιότητες του κράτους, να δώσει στη Δικαιοσύνη τα απαραίτητα εφόδια για να προχωρήσει», πρόσθεσε ο Μύρωνας Νικολάτος.
«Καλώ την Επιτροπή σας να εγκρίνει τον προϋπολογισμό για τον οποίο ετοιμάστηκε υπόμνημα από την Αρχιπρωτοκολλητή την κ. Χριστοδούλου και σας καλώ επίσης όπως σταθείτε αρωγοί στην προσπάθεια των δικαστηρίων για εκσυγχρονισμό της δικαστικής διαδικασίας και αποτελεσματικότερη και ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης», ανέφερε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις Βουλευτών, ανέφερε για την αποτελεσματικότητα των δικαστηρίων ότι υπάρχουν κάποιοι δείκτες οι οποίοι δείχνουν ότι είμαστε λίγο κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αποδίδω την αποτελεσματικότητα αυτή στις ελλείψεις οι οποίες υπάρχουν και τις οποίες αναφέρουμε στην έκθεση, είπε.
«Αν είχαμε τη στελέχωση που θέλουμε να έχουμε, δηλαδή τους δικαστές, το προσωπικό, τη μηχανογράφηση, την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, τους εκσυγχρονισμένους θεσμούς κτλ, είμαι σίγουρος ότι η αποτελεσματικότητα των δικαστηρίων θα ήταν πολύ μεγαλύτερη», συμπλήρωσε.
Διαβεβαίωσε παράλληλα ότι το Ανώτατο παρακολουθεί την εργασία των Δικαστών, των πρωτόδικων δικαστηρίων και του ιδίου του Ανωτάτου και βεβαιώνεται ότι οι δικαστές εργάζονται ικανοποιητικά.
Την ίδια ώρα σημείωσε ότι η Κύπρος είναι στην τελευταία θέση σε ό,τι αφορά στη δαπάνη που γίνεται για τα δικαστήρια στην ΕΕ και στην προτελευταία θέση από άποψη αριθμού δικαστών σε αναλογία πληθυσμού.
Απαντώντας σε ερώτηση, ανέφερε ότι η διάκριση των εξουσιών υπάρχει αλλά βεβαίως αυτό δεν αποκλείει το διάλογο και την συνεργασία μεταξύ των εξουσιών.
Σε ερώτηση αν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης του συστήματος, είπε ότι υπάρχει. Είμαστε σε κομβικό σημείο κ. Πρόεδρε, προειδοποίησε.
«Ή θα γίνουν οι τομές και οι αναδιαρθρώσεις οι οποίες χρειάζονται να γίνουν ή το σύστημά μας από πλευράς ταχύτητας θα καταρρεύσει. Δηλαδή άμα ξεπεράσουμε και τα 10 χρόνια στην εκδίκαση, τότε δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε αποτελεσματικό σύστημα δικαιοσύνης», πρόσθεσε.
Συμφωνώ ότι πρέπει να στρέψουμε τον κόσμο προς τις διαζευκτικές μεθόδους επίλυσης των διαφορών, είπε απαντώντας σε άλλο ερώτημα. Είναι ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει τη Βουλή, πρόσθεσε.
Σε σχέση με τις κτιριακές εγκαταστάσεις, είπε ότι «το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας βρίσκεται σε τριτοκοσμική κατάσταση, δηλαδή είναι εντελώς απαράδεκτες οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Επαρχιακού Δικαστηρίου της πρωτεύουσας». Απαράδεκτες, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι και οι κτιριακές μας εγκαταστάσεις στην Αμμόχωστο. Ανέφερε επίσης ότι γίνεται προσπάθεια αναπαλαίωσης του παλαιού κτιρίου του Ανωτάτου Δικαστηρίου το οποίο πρέπει να εκσυγχρονιστεί.
Σε σχέση με την ίδρυση Εμπορικού Δικαστηρίου, ανέφερε ότι η ιδέα τυγχάνει στήριξης και από την εκτελεστική εξουσία. Ένα Εμπορικό Δικαστήριο, ανέφερε, θα αποφορτίσει τα Επαρχιακά Δικαστήρια από μεγάλο όγκο υποθέσεων και φιλοδοξούμε ότι σ` αυτό το Εμπορικό Δικαστήριο θα ισχύουν απλούστερες και ταχύτερες διαδικασίες θα μας βοηθήσει να επιλύουμε τις εμπορικές διαφορές ταχύτερα.
Σε ερώτηση για το κτίριο των Επαρχιακών Δικαστηρίων Λευκωσίας, όπως ενημέρωσε η Αρχιπρωτοκολλητής Ειρήνη Χριστοδούλου, θα βγουν σε προσφορές εντός του 2018 ενώ το κτίριο αναμένεται να ολοκληρωθεί μετά το 2022.