Νέος τύπος ενδοφακού μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα για διάβασμα σε ασθενείς που πάσχουν από πρόβλημα στην ωχρά κηλίδα.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η πάθηση που προσβάλλει ασθενείς άνω των 60 ετών και σιγά σιγά μειώνει την κεντρική όραση. “ Η κεντρική όραση είναι απαραίτητη για να βλέπουμε τα αντικείμενα και να εκτελούνται οι καθημερινές δραστηριότητες όπως είναι το διάβασμα. Κατά την πάθηση αυτή προσβάλλεται η ωχρά κηλίδα που μπορούμε να την παρομοιάσουμε με την καρδιά του ματιού”,όπως τόνισε ο διαπρεπής χειρουργός οφθαλμίατρος Ιωάννης Μάλλιας, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας διακρίνεται σε δύο μορφές: την ξηρή και την υγρή.
Η ξηρή μορφή είναι πιο συχνή και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα γεωγραφικής ατροφίας του αμφιβληστροειδούς ή συγκέντρωσης κιτρινοπών εναποθέσεων κάτω από το μελάγχρου επιθήλιο του αμφιβληστροειδούς που ονομάζονται drusen. Χαρακτηριστικό της ξηράς μορφής είναι η σταδιακή πτώση της όρασης που δεν βελτιώνεται με γυαλία οράσεως ή φακούς επαφής.
Χαμηλότερο είναι το ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από την υγρή μορφή. «Στην υγρή μορφή υπάρχουν νεοαγγεία κάτω από τον αμφιβληστροειδή που μπορεί να διαρρέουν υγρό ή να αιμορραγούν.Η εξέλιξή της είναι γρήγορη και οδηγεί σε σημαντική πτώση της όρασης. Ένα πρώιμο σύμπτωμα της πάθησης είναι ότι οι ευθείες γραμμές εμφανίζονται κυμματιστές» όπως συμπλήρωσε ο κ. Μαλλιας.
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω οι ασθενείς με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους, γι αυτό και χρησιμοποιούν βοηθήματα χαμηλής όρασης. Τα βοηθήματα αυτά μεγεθύνουν την εικόνα των αντικειμένων έτσι ώστε να γίνεται πιο εύκολα η αναγνώρισή τους. Όμως, όπως είναι κατανοητό, στην πράξη αυτού του είδους τα βοηθήματα επηρρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς(ΗΕΩ) κηλίδας προσβάλλει το 8,7% του παγκόσμιου πληθυσμού. 30 εκατομμυρια άνθρωποι σε ολο τον κόσμο πασχουν από ΗΕΩ.
Ένας νέος φακός ο Scharioth Macula Lens(SML) φέρνει την επανάσταση και λύνει στην κυριολεξία τα χέρια σε άτομα με χαμηλή όραση, αφού πλέον μπορεί να απαλλάξει τους ασθενείς από τους μεγεθυντικούς φακούς.
Τι είναι ο Scharioth Macula Lens;
Ο Scharioth Macula Lens (SML) είναι ένας ενδοφακός με ένα κεντρικό addition 10dpt που αναπτύχθηκε από τον Prof. Gabor B. Scharioth. Στην ουσία είναι ένας μεγενθυντικός φακός μέσα στο μάτι. Σε διάμετρο 1,5mm η οπτική ζώνη είναι +10dpt, ενώ στην περιφέρεια η οπτική ζώνη είναι ουδέτερη. Η εμφύτευση του ενδοφακού γίνεται στον ένα οφθαλμό (επικρατούντα οφθαλμό ή οφθαλμό που βλέπει καλύτερα) χωρίς να επηρρεάζεται η μακρινή όραση, ούτε το οπτικό πεδίο.
«Όταν ο ασθενής κοιτάζει μακριά τότε η κόρη του οφθαλμού διαστέλλεται με αποτέλεσμα ακτίνες φωτός να περνούν μέσα από την περιφερική οπτικά ουδέτερη ζώνη του ενδοφακού. Όταν ο ασθενής εστιάζει κοντά, τότε η κόρη του οφθαλμού μικραίνει και οι ακτίνες περνούν μέσα από την οπτική ζώνη +10d, με αποτέλεσμα το είδωλο να μεγενθύνεται», συμπλήρωσε ο κ. Μάλλιας.
Οι πρώτες εμφυτεύσεις του ενδοφακού σε χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης έγιναν το 2010 . ‘Εκτοτε πανω απο 2500 ενδοφακοί έχουν ήδη εμφυτευθεί παγκοσμίως.
Ο φακός έχει πιστοποίηση CE mark αλλά δεν έχει προς το παρόν έγκριση από το FDA των ΗΠΑ.
Είναι ένας φακός που προσφέρει επαρκή μεγέθυνση περίπου δύο φορές μεγαλύτερη εικόνα σε σχέση με την αρχική χωρίς να μεγεθύνει τα σημεία στα οποία υπάρχει το σκότωμα.
Για να γίνει η είσοδος του φακού στον οφθαλμό απαιτείται μικροτομή στον κερατοειδή μόλις 2,2mm. Επίσης η επέμβαση είναι εξαιρετικά ασφαλής και διαρκεί μόλις 15 λεπτά. Σημαντικό ακόμα είναι το γεγονός ότι δεν απαιτούνται ράμματα και η τομή κλείνει από μόνη της, όπως συμβαίνει και σε μία συνηθισμένη επέμβαση καταρράκτη.
Η ανάρρωση συνήθως είναι γρήγορη και είναι πολύ πιθανόν να υπάρχει βελτίωση στο διάβασμα από την πρώτη κιόλας μετεχγειριτική μέρα.
Ο Scharioth Macula Lens έχει σχεδιαστεί για ψευδοφακικούς ασθενείς(δηλαδή σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη στο παρελθόν με ένθεση ενδοφακού στο σάκο του περιφακίου),επομένως τοποθετείται μπροστά από τον ενδοφακό. Η τοποθέτηση του φακού μπορεί να γίνει είτε την ίδια μέρα που θα γίνει η επέμβαση του καταρράκτη είτε αργότερα. Είναι προτιμώτερο η εμφύτευση του SML να γίνεται σε δεύτερο χρόνο μετά την επέμβαση του καταρράκτη. Η εμφύτευση του SML γίνεται στον οπίσθιο θάλαμο πίσω από την ίριδα και μπροστά από το πρόσθιο περιφάκιο(στο sulcus).
Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι ο SML δεν θεραπεύει την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αλλά βελτιώνει αισθητά την κοντινή όραση και δίνει στον ασθενή καλυτερη ποιότητα ζωής, αφού τον απαλλάσει από μεγενθυντικούς φακούς χειρός.
Μετά την επέμβαση δεν επηρεάζεται η μακρινή όραση, ενώ η απόσταση διαβάσματος είναι τα 15cm.
«Ο SML δεν ενδείκνυται για όλα τα άτομα που αντιπετωπίζουν προβλημα με την ωχρά κηλίδα. Ο SML προορίζεται για άτομα με προχωρημένη εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ξηράς μορφής. Ενδέχεται στο μέλλον να μπορέσει να εφαρμοστεί σε ασθενείς με μυωπική ωχροπάθεια, διαβητική ωχροπάθεια και κληρονομικές ασθένειες του αμφιβληστορειδούς.
Αντενδείξεις αποτελούν η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας υγρού τύπου, οι καταστάσεις αφακίας, το προχωρημένο γλαύκωμα, η ενεργή νεοαγγείωση της ίριδας, ο ρηχός πρόσθιος θάλαμος και οι διαταρχές της ζιννείου ζώνης», επισήμανε ο κ. Μάλλιας
Τα καλύτερα αποτελέσματα τα έχουν ασθενείς των οποίων η μακρινή όραση είναι μικρότερη από 3/10 και μεγαλύτερη από 1/10 όπως είναι ορισμένες περιπτώσεις γεωγραφικής ατροφίας. Ο SML δεν ενδείκνυται για ασθενείς με υγρού τύπου ΗΕΩ.
Εάν όμως πάσχει ο ένας οφθαλμός από υγρού τύπου και ο άλλος από ξηρού τύπου , τότε κάτω από προυποθέσεις θα μπορούσε να γίνει η ένθεση του ενδοφακού στον οφθαλμό που πάσχει από ξηρού τύπου ΗΕΩ.
Ο SML είναι ασφαλής καθώς παραμένει σταθερός στος sulcus, δεν αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση και πρακτικά δεν υφίσταται πιθανότητα παρεκτόπισης.
Όλοι οι υποψήφιοι ασθενείς χρειάζεται να κάνουν ένα τεστ με τον οφθαλμίατρο τους προεγχειρητικά για να μπορέσει ο γιατρός να κρίνει ποιος ασθενής είναι κατάλληλος υποψήφιος για την ένθεση του ενδοφακού και ποιος όχι. «Για να είναι ευχαριστημένοι οι ασθενείς από την εμφύτευση του SML χρειάζεται να αποδεχθουν το γεγονός οτι θα μπορούν να διαβάζουν σε απόσταση 15 εκ. και όχι στη συνήθη απόσταση των 30-40 εκ. Την πρώτη μετεγχειρητική περίοδο συστήνεται στους ασθενείς να διαβαζουν εφημερίδα ή βιβλίο τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα για 20 λεπτά για να συνηθίσουν στα νέα οπτικά δεδομένα», ‘οπως τόνισε ο κ. Μάλλιας
Η προσεκτική επιλογή ασθενών και η επαρκής εξειδίκευση του θεράποντος ιατρού εξασφαλίζουν άριστα αποτελέσματα.
Ιωάννης Α. Μάλλιας,
Χειρουργός Οφθαλμίατρος ,
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών