Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη θα βρίσκεται στη Κύπρο για επίσηη επίσκεψη από τις 21 – 28 Οκτωβρίου.
Στην ατζέντα της επίσημης επίσκεψης του θα είναι το Κυπριακό και η συμβολή της Αρχιεπισκοπής Αμερικής στις προσπάθειες προώθησής του στην Ουάσιγκτον, οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας προς ιδρύματα της Κύπρου και εκπαιδευτικά ζητήματα.
Κατά την παραμονή του στην Κύπρο, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής θα έχει συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος θα παραθέσει επίσημο γεύμα προς τιμήν του, ενώ θα συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Β’, τον Πρόεδρο της Βουλής, τον Υπουργό Εξωτερικών και τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, καθώς και με τους Πρέσβεις των ΗΠΑ και της Ελλάδας.
Ο Αρχιεπίσκπος επίσης θα επισκεφθεί ευαγή ιδρύματα, ενώ την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, θα παραστεί στη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου στη Λευκωσία με την ευκαιρία της ονομαστικής του γιορτής και στη συνέχεια θα παραθέσει δεξίωση.
Για την επίσκεψή του, καθώς και για θέματα που σχετίζονται με το Κυπριακό και το ρόλο των ΗΠΑ, ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος παραχώρησε συνέντευξη στο ΚΥΠΕ το πλήρες κείμενο της οποίας ακολουθεί:
Ερ. Μέχρι το 2006 που για πρώτη φορά επισκεφθήκατε την Κύπρο, μία επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Αμερικής θεωρείτο αδιανόητη. Η παρούσα είναι η τέταρτη, πώς σχολιάζετε;
Απ. Ήταν πράγματι η πρώτη φορά που Αρχιεπίσκοπος Αμερικής επισκέφθηκε την Κύπρο, με επίσημη πρόσκληση του αειμνήστου Προέδρου Παπαδόπουλου. Στη συνέχεια, επισκέφθηκα ακόμη δύο φορές την Κύπρο, με την ευκαιρία των συναυλιών της Αρχιεπισκοπικής Χορωδίας Νέων.
Η πρόσκληση είναι εξαιρετικά τιμητική και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Είναι για μένα και την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής πολλή μεγάλη τιμή. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας πολύ ισχυρός δεσμός, ο οποίος πολλές έχει πλευρές.
Μία σημαντική πλευρά είναι οι ενέργειες που γίνονται εδώ στις ΗΠΑ, σε επίπεδο του Προέδρου της χώρας, του Αντιπροέδρου, του Υπουργού Εξωτερικών και άλλων επισήμων, για το θέμα της Κύπρου και τη συνεχιζόμενη κατοχή. Κι επιμένω να χρησιμοποιώ πάντοτε τη λέξη κατοχή, αν και κάποιοι διπλωμάτες δυσαρεστούνται.
Θα δοθεί η ευκαιρία συζητήσεως των προοπτικών και κατευθύνσεων, για το Κυπριακό και την προσπάθεια να τερματιστεί η κατοχή, καθώς και άλλα θέματα που μπορούν να συνδέονται μ’ αυτό.
Υπάρχουν επίσης άλλες δραστηριότητες, οι οποίες ανεπτύχθησαν τα τελευταία δύο χρόνια με αφορμή την οικονομική κρίση.
Υπάρχει όμως ακόμη ένας θεσμός που λειτουργεί εδώ και επτά χρόνια και αφορά στα σεμινάρια, τα οποία γίνονται κάθε καλοκαίρι στην Κύπρο, για 20 περίπου δασκάλους των κοινοτικών μας σχολείων. Οι δάσκαλοί μας πηγαίνουν στην Κύπρο και παρακολουθούν εντατικό σεμινάριο 2-3 εβδομάδων γύρω από τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας μαθήματα γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό και την Ορθοδοξία. Το πρόγραμμα αυτό οργανώνεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου.
Πρόκειται για έναν θεσμό που δημιουργεί δεσμό με την Κύπρο, είναι πολύ επιτυχημένος κι οι δάσκαλοι οι οποίοι έχουν συμμετάσχει επιστρέφουν ενθουσιασμένοι. Μάλιστα πριν λίγες μέρες, στο σεμινάριο που οργάνωσε το Γραφείο Παιδείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, ομιλήτρια ήταν η κυρία Ηρακλέους, του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, η οποία έχει και σχέση με το πρόγραμμα.
Να σημειώσω, επίσης, ότι για το τελευταίο βιβλίο ελληνικών που εκδώσαμε και είναι για νήπια, υπάρχει ενδιαφέρον από κυπριακής κυβερνήσεως να το χρησιμοποιήσουν στα σχολεία στην Αγγλία, όπου υπάρχουν ελληνικές κοινότητες και δεν υπάρχουν εγχειρίδια αυτού του επιπέδου.
Σημαντική θα είναι και η ευκαιρία μιας καθαρά εκκλησιαστικής επικοινωνίας με την Εκκλησία της Κύπρου. Συνέβη κατ’ αγαθή συγκυρία να βρεθούμε πολλές φορές μαζί με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο, σε αυξημένο χρόνο και χαίρομαι με κάθε ευκαιρία συναντήσεως μαζί του. Είναι πολύ άξιος ηγέτης κι ευχάριστος άνθρωπος.
Το 2008 βρεθήκαμε στη σύναξη των Ορθοδόξων Ιεραρχών στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και άλλους προκαθημένους επισκεφθήκαμε εν ήδη σεμιναρίου πόλεις, στις οποίες πήγε ο Απόστολος Παύλος. Ξεκινήσαμε από την Κωνσταντινούπολη και επισκεφθήκαμε πόλεις, όπως η Σμύρνη, η Έφεσος, η Αττάλεια και στη συνέχεια πήγαμε στη Ρόδο και στην Κρήτη. Βρεθήκαμε ξανά τον περασμένο Μάρτιο στη σύναξη των προκαθημένων στο Φανάρι και τώρα, που θα βρεθούμε έχουμε αρκετά πράγματα να πούμε.
Στην πρόσφατη σύναξη των προκαθημένων, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου εισηγήθηκε με αφορμή τη διένεξη των Πατριαρχείων Ιεροσολύμων και Αντιοχείας, να βρεθούν τα δύο αυτά Πατριαρχεία με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και την Εκκλησία της Κύπρου ώστε να βρεθεί λύση.
Η Εκκλησία της Κύπρου είναι μία πολύ σημαντική Εκκλησία και κάνει ένα πολύ μεγάλο αγώνα.
Ερ. Ποιες επαφές θα έχετε στην Κύπρο;
Απ. Στη διάρκεια της επίσκεψης, πέραν των συναντήσεων με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, τον Πρόεδρο της Βουλής, τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, πολιτικούς αρχηγούς και θα επισκεφθούμε και ορισμένα ιδρύματα, τα οποία έχουμε κάπως βοηθήσει τα τελευταία δύο χρόνια.
Αυτή τη φορά θα επισκεφθούμε και τη Μονή του Αποστόλου Ανδρέα στα κατεχόμενα, το οποίο είναι ένα καινούργιο στοιχείο.
Ερ. Ένας σημαντικός δεσμός επίσης είναι οι Κύπριοι της Αμερικής…
Απ. Σε κάθε ευκαιρία δηλώνω επισήμως ότι η κυπριακή ομογένεια είναι μία πολλή δυναμική παροικία. Επιτελεί ένα πολύ σημαντικό έργο και για τον Ελληνισμό της Αμερικής, αλλά και για την Κύπρο.
Χάρη στις δραστηριότητές τους στην Ουάσιγκτον, τόσο με το Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όσο και με τη Βουλή και τη Γερουσία, ουσιαστικά κρατούν συνεχώς όλα αυτά τα χρόνια το Κυπριακό στην επικαιρότητα. Είναι ιδιαίτερα μεθοδικοί και χάρη στις προσπάθειές τους έχουμε στην Ουάσιγκτον Αμερικανούς πολιτικούς που όχι μόνο γνωρίζουν, αλλά αγωνίζονται μαζί μας για το Κυπριακό.
Κάνουν, επίσης, κάτι που δεν συμβαίνει με αρκετές άλλες εθνικοτοπικές ομοσπονδίες, έχουν πολλή καλή επαφή με τη νεολαία. Έχουν δημιουργήσει αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, στις οποίες συμμετέχουν τα παιδιά.
Είναι μια αξιόλογη ομογένεια και σε κάθε Κύπριο πολιτικό που συναντώ λέγω ότι πρέπει να είναι πολύ υπερήφανοι γι’ αυτούς.
Ερ. Από το 2003 μέχρι σήμερα, είστε σε πολύ στενή επαφή με τους Προέδρους της Κύπρου και σε πολλές περιπτώσεις έχετε μεταφέρει μηνύματα σε Προέδρους, Αντιπροέδρους και Υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ. Τι συμπέρασμα έχετε βγάλει για το τι μπορούν να κάνουν οι αμερικανικές κυβερνήσεις για το Κυπριακό;
Απ. Η ροή αυτών των συναντήσεων με ανωτάτους Αμερικανούς αξιωματούχους είναι πράγματι συνεχής και δεν σταμάτησε ποτέ.
Το συμπέρασμα που βγάζω είναι πως πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο θέμα. Η κατοχή ως ενέργεια είναι ένα χονδροειδές και άτοπο πράγμα, το οποίο κανονικά έπρεπε να είχε λυθεί αμέσως. Όμως δεν είναι εύκολο.
Αρκετές φορές κάνω αναφορά στη γερμανική κατοχή, η οποία ήταν σκληρή και κράτησε τέσσερα χρόνια. Όμως παρά τις μεγάλες απώλειες από τον πόλεμο και την πείνα ξέραμε ότι θα τελειώσει. Υπήρχε ένα σαφές φως στο τούνελ.
Στην περίπτωση της Κύπρου την εισβολή και την κατοχή ακολούθησε ο εποικισμός από Τούρκους της Ανατολίας, ο οποίος αλλοίωσε σημαντικά τον πληθυσμό των κατεχομένων.
Ένα δεύτερο θέμα είναι οι σχέσεις της Αμερικής με την Τουρκία, η οποία είναι βασικός παράγοντας για τις ΗΠΑ. Ακούσατε για παράδειγμα, στην πρόσφατη Κληρικολαϊκή Συνέλευση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, τον Αντιπρόεδρο Μπάιντεν να ομιλεί για εισβολή και κατοχή. Κι αυτό είναι πολύ προχωρημένο για ηγέτη των ΗΠΑ. Εν τούτοις, παρότι αναγνωρίζεται, δεν γίνεται τίποτε για να λήξει άμεσα. Η δυσκολία που βλέπω σχετίζεται με το ισχυρό συμμαχικό στοιχείο μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας.
Ερ. Ομως οι σχέσεις τους δεν είναι και οι καλύτερες…
Απ. Παρότι οι σχέσεις τους έχουν επιδεινωθεί, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι τέτοια που καθιστά το ρόλο της Τουρκίας πολύ σοβαρό.
Ερ.. Όταν λένε οι Αμερικανοί πως ο Ερντογάν θέλει ειλικρινώς λύση του Κυπριακού, εσείς συμφωνείτε;
Απ. Ήμουν παρών στην επίσκεψη του Αντιπροέδρου Μπάιντεν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και θυμάμαι την κίνησή του. Έβγαλε το χαρτί από την τσέπη του και μας ανέφερε τα θέματα που ήγειρε για το Πατριαρχείο. Ενώ όταν αργότερα ο κ. Μπάιντεν μας επισκέφθηκε στην Αρχιεπισκοπή, έβγαλε πάλι το χαρτί με τα θέματα, όπου υπήρχε και η Κύπρος.
Δε νομίζω ότι γίνονται οι αναφορές αυτές από τον κ. Ερντογάν για λόγους εντυπώσεων. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι ειλικρινής.
Ερ. Αν το Κυπριακό είναι δύσκολο, γιατί δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στην υπόθεση της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης;
Απ. Όταν συναντήσαμε τον κ. Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, θέσαμε τέσσερα θέματα σε σχέση με το Πατριαρχείο. Την ονομασία «Οικουμενικό», τη νομική υπόσταση του Πατριαρχείου κι όλων των μειονοτήτων, τις δημεύσεις μεγάλων περιουσιακών στοιχείων και τέλος τη Χάλκη. Όταν του αναφέραμε τη Χάλκη, με διέκοψε, λέγοντας ότι σε αντάλλαγμα για τη Χάλκη θα μας δώσετε δύο τζαμιά. Του είπαμε ότι εμείς δεν εκπροσωπούμε την ελληνική κυβέρνηση. Του είπαμε επίσης ότι η Τουρκία είναι μία πολύ μεγάλη χώρα και δεν της ταιριάζει αυτό το δούναι και λαβείν. Εκεί χαμογέλασε. Ομως είδα πως ενώ δεν αντέδρασε στα υπόλοιπα ζητήματα, στη Χάλκη αντέδρασε.
Προφανώς τον ενοχλεί που του το εγείρουν οι Αμερικανοί σε κάθε ευκαιρία – το ανέφερε κι ο Πρόεδρος Ομπάμα στην Τουρκική εθνοσυνέλευση – όμως το συνδέει άλλοτε με τζαμιά στην Αθήνα κι άλλοτε με το μουφτή στη Θράκη. Υπάρχει λοιπόν κάτι αντιφατικό στην συμπεριφορά της Τουρκίας.
Ερ. Έπειτα από 13 χρόνια ευοδώνονται οι προσπάθειες της Αρχιεπισκοπής και ξεκινά η ανοικοδόμηση του ναού του Αγίου Νικολάου στο σημείο μηδέν…
Απ. Το Σάββατο 18 Οκτωβρίου λαμβάνει χώρα μία τελετή η οποία αντικαθιστά την κατάθεση του θεμελίου λίθου επειδή το έδαφος στο οποίο θα χτιστεί η εκκλησία είναι ένα παχύ στρώμα μπετόν και δεν μπορεί να σκαφτεί. Θα γίνει μία τελετή αγιασμού, στη διάρκεια της οποίας θα τοποθετηθούν ορισμένοι λίθοι, τους οποίους στη συνέχεια θα ενσωματώσουμε στο κτίσμα, αντί του θεμελίου λίθου.
Ερ. Πότε ελπίζετε ότι θα ολοκληρωθεί το έργο;
Απ. Επιθυμία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής είναι το έργο να ολοκληρωθεί πριν τα τέλη του 2016, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια του πρώτου ναού, ο οποίος άρχισε να λειτουργεί το 1916. Αρχικά είχε αγοραστεί το 1892 και λειτουργούσε ως εντευκτήριο. Τα εγκαίνια έγιναν το 1916 και γι’ αυτό κι εμείς θέλουμε, ει δυνατόν, να κάνουμε τα εγκαίνια πριν το τέλος του 2016, ή έστω τα θυρανοίξια.