Η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, εξέφρασε την εκτίμηση ότι μετά το πέρας της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι εμπορικές τράπεζες θα αρχίσουν να δανειοδοτούν την πραγματική οικονομία η οποία επανέλαβε την αισιοδοξία της ότι τα αποτελέσματα των στρες τεστ θα είναι διαχειρίσιμα.
Μιλώντας ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως οι τράπεζες δεν έχουν πρόβλημα ρευστότητας, αλλά αντίθετα ενόψει των στρες τεστ διατηρούν τα ρευστά διαθέσιμα τους στην ΚΤΚ πληρώνοντας μάλιστα τόκο λόγω των αποφάσεων της ΕΚΤ για επιβολή αρνητικών επιτοκίων για τις καταθέσεις τραπεζών σε Κεντρικές Τράπεζες.
«Προσδοκώ ότι, εάν τελικά διαχειριστούμε την κατάσταση μετά τα αποτελέσματα των στρες τεστ, αυτή η ρευστότητα που υπάρχει στην ΚΤΚ με κόστος για τις τράπεζες θα δοθεί στην πραγματική οικονομία», ανέφερε.
Χαρακτήρισε τα επικείμενα στρες τεστ ως τον ακρογωνιαίο λίθο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα και ως το «μεγαλύτερο πρόβλημα μετά το Κυπριακό».
«Είμαι αισιόδοξη ότι τα αποτελέσματα θα είναι διαχειρίσιμα», τόνισε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε η κ. Γιωρκάτζη, από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 30 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, έχουν αναδιαρθρωθεί συνολικά δάνεια ύψους €2,2 δις, που αντιστοιχούν στο 8,06% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι αναδιαρθρώσεις αφορούν 9.328 δανειολήπτες για 11.961 λογαριασμούς.
Η Διοικητής αναγνώρισε ότι υπήρχε κενό στη διαχείριση των δανείων, που επιδεινώθηκε λόγω της κρίσης.
Σημείωσε ότι υπάρχει αριθμός δανειοληπτών που στρατηγικά δεν πληρώνουν και ενώ πιθανότατα να έχουν χρήματα σε άλλη τράπεζα ή στο εξωτερικό, θα μπορούσαν και δεν το πράττουν.
Είπε εξάλλου πως η ΚΤΚ ξεκίνησε ήδη τους επί τόπου ελέγχους για να αξιολογήσει την ικανότητα των τραπεζών για εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας για την αναδιάρθρωση δανείων.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών ιδιαίτερα για τις επιβαρύνσεις των τραπεζών και για τη μείωση της αξίας των εξασφαλίσεων, η κ. Γιωρκάτζη κατέστησε σαφές ότι οι δανειολήπτες που έχουν την ικανότητα να αποπληρώσουν τα δάνειά τους να το πράξουν και υπογράμμιζε ότι οι δανειολήπτες που έχουν πρόσθετη περιουσία να την προσφέρουν προκειμένου να καλυφθεί το δάνειο τους έτσι ώστε να μην δημιουργείται κεφαλαιακή ανεπάρκεια.
«Αυτή είναι η πικρή αλήθεια», τόνισε.
Η κ. Γιωρκάτζη, απαντώντας σε παρατήρηση του βουλευτή Ανδρέα Κυπριανού για “απατεώνες”, κατά την έκφρασή του, μίλησε για «άπληστους» δανειολήπτες. «Δεν ήταν απατεώνες, απλώς ήταν άπληστοι. Πολλοί ήταν άπληστοι», είπε.
Αναγνώρισε μεν ότι οι τράπεζες έχουν ευθύνες γιατί δανειοδοτούσαν με μόνη μέριμνά τους την εξασφάλιση που παρείχε ο δανειολήπτες, χωρίς τις περισσότερες φορές, όπως συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο, να αξιολογείται η δυνατότητα του δανειολήπτη να αποπληρώνει το δάνειό του.
Τόνισε δε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι απαλλάσσονται οι δανειολήπτες από την ίδια αξιολόγηση που έπρεπε να κάνουν στον εαυτό τους ότι παίρνουν ένα δάνειο και πρέπει να μπορούν και κάτω από δύσκολους καιρούς να αποπληρώνουν, να το εξυπηρετούν».
«Αν δεν πάρει πίσω τα χρήματά της η Τράπεζα, δεν θα μπορεί να δανείσει άλλα», πρόσθεσε.
Εξάλλου, η κ. Γιωρκάτζη επανέλαβε πως η καθυστέρηση στην εφαρμογή του νόμου για τις εκποιήσεις ευνοεί τους μεγαλοοφειλέτες και όχι τους μικρούς δανειολήπτες.
Σημείωσε πως η ΚΤΚ ξεκίνησε ήδη τους επί τόπου ελέγχους για να διαπιστωθεί κατά πόσον οι τράπεζες εφαρμόζουν την οδηγία για τις αναδιαρθρώσεις.
Εκπρόσωποι των τραπεζών δήλωσαν ότι οι αναδιαρθρώσεις δεν προχωρούν για λόγους που έχουν να κάνουν με την απροθυμία των τραπεζών.
Για το θέμα του ποιος πρέπει να πληρώνει την εκτίμηση ενός ακινήτου, εκπρόσωπος της Τράπεζας Κύπρου είπε πως το κόστος το επωμίζεται αυτός που ζητά το δάνειο.
Για το θέμα παραχώρησης νέων δανείων, ο ίδιος εκπρόσωπος σημείωσε πως εν καιρώ κρίσης τα καλά δάνεια είναι μειωμένα.
Βουλευτές εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το ρυθμό με τον οποίο προχωρούν οι αναδιαρθρώσεις.
«Δεν πήραμε ικανοποιητικές απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που έχουν σχέση με τις αναδιαρθρώσεις δανείων», είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Φειδίας Σαρίκας.
«Εμείς», πρόσθεσε, «δηλώνουμε απογοητευμένοι για τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα και αναμένουμε από την ΚΤΚ να ελέγχει και καθοδηγήσει τις τράπεζες να προχωρήσουν στις αναδιαρθρώσεις δείχνοντας ανθρώπινο πρόσωπο και ευελιξία”.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Ανδρέας Κυπριανού χαρακτήρισε «εξαιρετικά μικρό» τον αριθμό των δανείων που έχουν αναδιαρθρωθεί.
«Φαίνεται ότι οι τράπεζες αντί να εξαντλούν όλα τα περιθώρια για αναδιαρθρώσεις, εάν και εφόσον έχουν εγγυήσεις σε ενυπόθηκα δάνεια, πιέζουν τους δανειολήπτες για να εξασφαλίσουν περισσότερες υποθήκες. Αυτό είναι απαράδεκτο. Οι αναδιαρθρώσεις πρέπει να προχωρήσουν τάχιστα», είπε.
Ερωτηθείς για τη θέση της κ. Γιωρκάτζη πως οι δανειολήπτες πρέπει να αναλάβουν να θέσουν περισσότερες εξασφαλίσεις σε περίπτωση που η αξία της υφιστάμενης εξασφάλισης μειωθεί, ο κ. Κυπριανού είπε πως πρόκειται για μια πολιτική τοποθέτηση της κ. Γιωρκάτζη.
«Η Γενική Εισαγγελία δήλωσε ότι στον ουσιώδη χρόνο, όταν γινόταν ο δανεισμός, ευθύνη για την εξασφάλιση του δανείου είχε η ίδια η Τράπεζα. Η τράπεζα είναι εκείνη που επέλεγε τον εκτιμητή, η τράπεζα εκτιμούσε την εξασφάλιση στην αξία καταναγκαστικής μείωσης. Δεν μπορεί το κόστος αυτό να το πληρώσουν οι πολίτες, και είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν δικαστικές διαδικασίες για το συγκεκριμένο θέμα», είπε.
Εκ μέρους του ΔΗΚΟ, ο Μάριος Καρογιάν εξέφρασε απογοήτευση γιατί παρά τις προτροπές δεν προχωρούν οι αναδιαρθρώσεις στο βαθμό που θα έπρεπε να προχωρούσαν και πρόσθεσε ότι υπάρχουν οι σχετικοί κανονισμοί και οι οδηγίες.
«Τα επιχειρήματα που έχουν ειπωθεί, δεν πείθουν. Όταν υπάρχει η βούληση, βρίσκεται και ο τρόπος. Ας εφαρμόσουμε αυτά που υπάρχουν και εκεί που υπάρχουν κενά, ας τα συμπληρώσουμε. Ας εφαρμόσουν επιτέλους αυτές τις οδηγίες που υπάρχουν και ας δείξουν την ευαισθησία για πολίτες που σήμερα κτυπιούνται ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης», κατέληξε.
Ο Πρόεδρος του ΕΥΡΩΚΟ Δημήτρης Συλλούρης, αφού είπε πως οι τράπεζες λένε ότι οι δανειολήπτες ευθύνονται για την αργή πορεία των αναδιαρθρώσεων, σημείωσε πως «ήρθε η ώρα να συλλέξουμε πραγματικά στοιχεία για να δούμε στο τέλος της ημέρας αν οι τράπεζες έχουν την πρόθεση να προχωρήσουν με όλα τα εργαλεία που τους δώσαμε για αναδιάρθρωση δανείων ή σκόπιμα καθυστερούν για να δημιουργηθούν περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια».