Η Ολομέλεια της Βουλής, κατά πλειοψηφία και με τους περισσότερους Βουλευτές να τηρούν αποχή, ψήφισε σε νόμο το αναθεωρηθέν, κατόπιν πολλών συζητήσεων στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, κυβερνητικό νομοσχέδιο περί εκλογής των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προκειμένου να παρασχεθεί στους Τουρκοκυπρίους, που διαμένουν στις περιοχές όπου η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, η δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στις επικείμενες ευρωεκλογές.
Μαζί με το νομοσχέδιο αυτό είχε κατατεθεί και το περί Αρχείου Πληθυσμού, το οποίο αποσύρθηκε από την εκτελεστική εξουσία, ενώ υπέρ της ψήφισης του νόμου περί εκλογής των Μελών του Ευρωκοινοβουλίου τάχθηκαν 18 Βουλευτές (ΔΗΣΥ και ΕΥΡΩΚΟ), εναντίον τοποθετήθηκε 1 Βουλευτής της Συμμαχίας Πολιτών και 26 Βουλευτές (ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΚΣ ΕΔΕΚ, Κίνημα Οικολόγων – Περιβαλλοντιστών και Ζαχαρίας Κουλίας) τήρησαν αποχή.
Μετά την ψήφιση του νόμου και ακολουθώντας εισήγηση του κ. Λαμάρη, ο Πρόεδρος της Βουλής, Γιαννάκης Ομήρου, απηύθυνε έκκληση στην Κυβέρνηση “να δώσει μία λογική παράταση χρόνου στην εγγραφή όσων συμπληρώνουν το 18ο έτος της ηλικίας των, δεδομένου του ότι είχε δημιουργηθεί η εντύπωση, όπως ανεφέρθη και από τον κ. Λαμάρη, πως, με τη σημερινή νομοθετική ρύθμιση, θα υπήρχε αυτόματη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο”.
Τα δύο νομοσχέδια είχαν υποβληθεί στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση τρεις φορές, στις 20 και 27 Φεβρουαρίου και στις 6 Μαρτίου 2014, με δύο σχετικές εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, ημερομηνίας 18 Φεβρουαρίου 2014 η πρώτη έκθεση και 6 Μαρτίου 2014 η πρώτη συμπληρωματική έκθεση.
Ωστόσο, ύστερα από την τρίτη αναβολή της συζήτησής τους στην Ολομέλεια του σώματος στις 6 Μαρτίου 2014, λόγω ορισμένων νέων στοιχείων που περιήλθαν σε γνώση της Επιτροπής Εσωτερικών, η τελευταία μελέτησε εκ νέου τα νομοσχέδια σε νέα συνεδρία της, που πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου 2014.
Στο πλαίσιο της επανεξέτασης των νομοσχεδίων από την Επιτροπή Εσωτερικών στις 10 Μαρτίου 2014, υπήρξε συζήτηση ορισμένων επιφυλάξεων και προβληματισμών που είχαν διατυπωθεί από εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με το Γενικό Εισαγγελέα, η πρόνοια του πρώτου νομοσχεδίου που προβλέπει την αυτεπάγγελτη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο των προσώπων που αποκτούν το δικαίωμα του εκλέγειν και συμπληρώνουν το 18ο έτος της ηλικίας τους αντίκειται στο άρθρο 63 του Συντάγματος.
Το άρθρο αυτό του Συντάγματος προβλέπει ότι το δικαίωμα του εκλέγειν έχει πρόσωπο που κατέχει τα καθοριζόμενα από τους εκλογικούς νόμους προσόντα, τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την προϋπόθεση συνήθους διαμονής του προσώπου αυτού στη Δημοκρατία για διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών αμέσως πριν την ημερομηνία απόκτησης των εκλογικών προσόντων του.
Ωστόσο, δεν υπάρχει δυνατότητα επιβεβαίωσης της προϋπόθεσης για εξάμηνη διαμονή στη Δημοκρατία των Τουρκοκυπρίων που διαμένουν στα κατεχόμενα, γεγονός που δημιουργεί ανισότητα σε σχέση με άλλους εκλογείς, οι οποίοι δεν θα εγγράφονται στον εκλογικό κατάλογο αυτεπάγγελτα, δεδομένου ότι η προτεινόμενη ρύθμιση θα εφαρμόζεται μόνον για όσους πολίτες της Δημοκρατίας συμπληρώνουν το 18ο έτος της ηλικίας τους κατά τις τρίμηνες περιόδους που προβλέπει η υπό τροποποίηση βασική νομοθεσία, για σκοπούς κατάρτισης του εκλογικού καταλόγου ή ετοιμασίας συμπληρωματικού εκλογικού καταλόγου.
Επίσης, σε περίπτωση που και τα δύο νομοσχέδια θα είχαν ψηφισθεί σε νόμους, οι Τουρκοκύπριοι που διαμένουν στο εξωτερικό θα μπορούσαν να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στη Δημοκρατία, σε αντίθεση με τους Ελληνοκυπρίους αποδήμους, για αυτό και αποσύρθηκε το νομοσχέδιο αυτό.
Για το δεύτερο νομοσχέδιο, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, αφού δήλωσε στην Επιτροπή ότι αυτό δεν παρουσιάζει κανένα πρόβλημα συνταγματικότητας, επεσήμανε την ανάγκη διαμόρφωσης του κειμένου του, προκειμένου να αντιμετωπισθούν ορισμένες πιθανές αδυναμίες του που ενδεχομένως να προκύψουν σε σχέση με την εφαρμογή της προτεινόμενης νομοθεσίας και συγκεκριμένα όσον αφορά τη δυνατότητα επιβεβαίωσης της προϋπόθεσης για εξάμηνη διαμονή προσώπου που αποκτά το δικαίωμα του εκλέγειν στη Δημοκρατία.
Για το θέμα αυτό, το Υπουργείο Εσωτερικών κατέθεσε ενώπιον της επιτροπής αναθεωρημένο κείμενο του δεύτερου νομοσχεδίου, με το οποίο επήλθαν νομοτεχνικές και άλλες διορθώσεις και με το νέο διαμορφωμένο κείμενο συμφώνησε και ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών που παρευρέθη στη συζήτηση.
Πριν την ψηφοφορία στην απογευματινή συνεδρία της Ολομέλειας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών και Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γιάννος Λαμάρης, δήλωσε ότι το κόμμα του αντιλαμβάνεται την “πολιτική ανάγκη” για την ψήφιση αυτής της νομοθεσίας.
Η απόσυρση του ενός νομοσχεδίου και η παραπομπή του άλλου ενώπιον της Ολομέλειας προς ψήφιση, είπε ο κ. Λαμάρης, με τις διαφοροποιήσεις που έγιναν, παρέχουν ένα δικαίωμα στη μίαν πλευρά χωρίς να δίδεται και στην άλλη και μάλιστα δίδεται και με εμπόδια, με μια γραφειοκρατία, με τεχνικά προβλήματα, τα οποία δεν είναι βέβαιο κατά πόσον θα λειτουργήσουν και εάν θα επιτύχουν το στόχο, ο οποίος επιδιώκεται, για αυτό και το ΑΚΕΛ επέλεξε να τηρήσει αποχή στην ψηφοφορία.
Λαμβάνοντας το λόγο αμέσως μετά, ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Φειδίας Σαρίκας, δήλωσε ότι τα δύο νομοσχέδια ετέθησαν ενώπιόν τους χωρίς τη σωστή προεργασία, με αποτέλεσμα η Κυβέρνηση να υποχρεωθεί να αποσύρει το πρώτο από αυτά.
Η ΕΔΕΚ, όπως ανέφερε ο κ. Σαρίκας, κατανοεί τους πολιτικούς λόγους που προβάλλει το Υπουργείο Εξωτερικών, όμως το αναδιαμορφωθέν νομοσχέδιο εξακολουθεί να παρουσιάζει διακρίσεις μεταξύ των Κυπρίων πολιτών και αντιβαίνει του Άρθρου 28 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι άπαντες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου και ότι πρέπει να τυγχάνουν ίσης προστασίας και μεταχείρισης και για τους λόγους αυτούς η ΕΔΕΚ αποφάσισε να τηρήσει αποχή.
Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΔΗΚΟ, Φύτος Κωνσταντίνου, δήλωσε ότι το κόμμα του θεωρεί πως οι επιφυλάξεις και οι προβληματισμοί, που είχαν διατυπώσει, δεν έχουν εκλείψει, όσον αφορά και τις διακρίσεις που προβλέπονται.
“Επειδή δεν είμαστε βέβαιοι”, πρόσθεσε, “για το ότι δεν παραβιάζεται το Άρθρο 6 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι κανένας νόμος και καμμία απόφαση της Βουλής δεν πρέπει να δημιουργεί δυσμενή διάκριση μεταξύ των δύο Κοινοτήτων, θα τηρήσουμε αποχή, διότι πιστεύουμε πως είναι καθαρά πολιτικό το θέμα και ότι και με την αποχή μας θα σταματήσουν οι πιέσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους μας”.
Εκ μέρους του ΔΗΣΥ, ο Βουλευτής Ανδρέας Κυπριανού δήλωσε ότι, “μετά τους σοβαρούς πολιτικούς λόγους που εξέθεσε στην Επιτροπή Εσωτερικών ο Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης”, το κόμμα του θα υπερψήφιζε το νομοσχέδιο της Κυβέρνησης.
Ο Βουλευτής της Συμμαχίας Πολιτών, Νίκος Κουτσού, δήλωσε ότι θα καταψήφιζε το νομοσχέδιο, όμως, πρόσθεσε, “δυστυχώς και η Βουλή μας δεν αποφεύγει να παίρνει θέση παρόμοια με αυτή που παίρνουμε γενικώς για το πρόβλημα”.
“Είτε θα υποστηρίξουμε τις αρχές μας είτε θα καταψηφίσουμε το νομοσχέδιο”, είπε ο κ. Κουτσού, τονίζοντας πως “δεν γίνεται να τηρούμε αποχή, δηλαδή να μην εκφραζόμαστε. Η αποχή σημαίνει ότι δεχόμαστε ή το ένα ή το άλλο και όποιος τηρεί αποχή αποδέχεται και τα δύο, δίδει δικαίωμα χωρίς υποχρέωση, κάτι που είναι και αντισυνταγματικό”.
Ο Γενικός Γραμματέας του Κινήματος Οικολόγων – Περιβαλλοντιστών, Γιώργος Περδίκης, δήλωσε ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές, με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, έχουν δε συμμετάσχει Τουρκοκύπριοι στις εκλογές αυτές και κατά το 2004 και κατά το 2009, μάλιστα δε με ειδική μέθοδο, η οποία εμπεριέχει το στοιχείο της διάκρισης, δηλαδή εγγράφονται στον εκλογικό κατάλογο με ευκολότερο τρόπο από ό,τι οι Ελληνοκύπριοι.
“Ήλθε η Κυβέρνηση με δύο νομοσχέδια”, είπε ο κ. Περδίκης, “να διευρύνει αυτό το δικαίωμα και να το κάνει ακόμα πιο εύκολο και προσβάσιμο, για να έχει ακόμα πιο μεγάλα πολιτικά πλεονεκτήματα”.
“Τα δύο αυτά νομοσχέδια”, συνέχισε ο κ. Περδίκης, “ήσαν πολύ κακά γραμμένα, με αποτέλεσμα να αποσύρει το ένα και να τροποποιήσει το δεύτερο, χωρίς να διορθώσει τα αρνητικά του στοιχεία”, για αυτό και “αμφιβάλλουμε και δεν ψηφίζουμε υπέρ ή κατά και όχι διότι διαφωνούμε επί της πολιτικής αρχής να διευκολυνθούν οι Τουρκοκύπριοι να ψηφίσουν”, πρόσθεσε. “Ψηφίζοντας οι Τουρκοκύπριοι”, είπε ο κ. Περδίκης, “δημιουργείται η έννοια του ενός λαού και όχι των δύο Κοινοτήτων, με κοινό κατάλογο, κοινές εκλογές και για έξι υποψηφίους”.
“Σεβαστή και η αποχή και η καταψήφιση για ένα νομοσχέδιο, το οποίο έγινε, πράγματι, κάπως βεβιασμένα και το οποίο σηκώνει μεγάλη ακόμα βελτίωση”, δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΥΡΩΚΟ, Δημήτρης Συλλούρης, κάνοντας μνεία σοβαρών κινδύνων, για τους οποίους ο Υπουργός Εξωτερικών, όπως ανέφερε, τους ενημέρωσε στη διάρκεια συζήτησης στην Επιτροπή Εσωτερικών.
“Με όλες τις ενστάσεις και όλες τις αμφιβολίες και εφ` όσον έγιναν κάποιες βελτιώσεις μέσα από τις συνεδριάσεις στην Επιτροπή Εσωτερικών”, είπε ο κ. Συλλούρης, “εγώ θα ψηφίσω έτσι ώστε όλοι οι Κύπριοι πολίτες, με την ενθάρρυνση, την ευνοϊκή διάκριση υπέρ Τουρκοκυπρίων να είναι γραμμένοι σε έναν κατάλογο και να δοθεί και ένα όπλο για να εξουδετερωθούν και τα επιχειρήματα των εχθρών της Κύπρου”.
Ο κ. Κουλίας εξέφρασε την αμφιβολία του κατά πόσον με την ψήφιση αυτού του νόμου “θα γινόμασταν ένας λαός”, αλλά, πρόσθεσε, “θα αλλάξει στάση η Τουρκία για τη διαίρεση και την τουρκοποίηση της Κύπρου;” Εξέφρασε, επίσης, τη διαφωνία του για το ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας παρέστη και παρενέβη στη συζήτηση του νομοσχεδίου αυτού, το οποίο κανονικά θα έπρεπε να ήταν αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών, αφού αναφέρεται σε εκλογική διαδικασία και δεν έχει να κάνει με τις σχέσεις ανάμεσα σε δύο κράτη.
Από τον Βουλευτή του ΔΗΣΥ, Ανδρέα Θεμιστοκλέους, εκφράσθηκε ο “μεγάλος φόβος” ότι “εάν αυτό που συμβαίνει στο Ευρωκοινοβούλιο και με την εχθρική στάση που τηρούν κάποιες εχθρικές δυνάμεις εκεί, εάν συνεχισθεί, στις επόμενες ευρωεκλογές, διά ροπάλου θα επιβληθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, ότι, ανεξαρτήτως του πόσοι Τουρκοκύπριοι θα έρθουν να ψηφίσουν και πόσοι θα είναι οι υποψήφιοί τους, θα δικαιούνται, εκ των πραγμάτων, να έχουν δύο Ευρωβουλευτές”.