Κύριο Νικόλα Παπαδόπουλο
Πρόεδρο Δημοκρατικού Κόμματος
Λευκωσία
Φίλε κ. Πρόεδρε,
Διάβασα με ιδιαίτερη προσοχή το περιεχόμενο της επιστολής σας με ημερομηνία 6 Φεβρουαρίου 2014, και εις απάντηση θα ήθελα να επισημάνω τα ακόλουθα:
Σέβομαι απόλυτα το δικαίωμα σας να διαφωνείτε με πολιτικές επιλογές, ακόμα και αν η διάσταση απόψεων οφείλεται σε ερμηνείες υπαρκτών ή και κατ’ επιλογή αποσπασματικών αναφορών σε ένα έγγραφο.
Εκείνο που με λυπεί είναι η καθολική παρερμηνεία σαφέστατων διατυπώσεων, με αποτέλεσμα να οδηγήστε σε εσφαλμένα συμπεράσματα, αλλά και σε ανεπιθύμητες για την πατρίδα, την κυβέρνηση και το λαό μας αποφάσεις.
Θα ήμουν όμως άδικος τόσον προς εσάς όσον και προς τον κυπριακό λαό αν παρέμενα σε γενικόλογες αναφορές, χωρίς να παραθέσω τεκμηριωμένες απαντήσεις, στα όσα προβάλλετε.
Απαντήσεις που δεν απηχούν μόνο τις δικές μου απόψεις αλλά εκφράζουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία και τις θέσεις των έγκριτων νομικών που, καθ’ υπόδειξη των κοινοβουλευτικών κομμάτων, αποτελούν το συμβουλευτικό, προς εμέ και το διαπραγματευτή, σώμα.
Θέσεις ακόμα που υιοθετούν δύο των εγκυροτέρων νομικών οίκων, τις υπηρεσίες των οποίων επιστράτευσαν και οι προηγούμενοι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα θα ήθελα να παρατηρήσω τα ακόλουθα εις όσα δημοσίως αλλά και στην επιστολή σας προτάσσετε.
1. Διασφάλιση ισχυρού πλαισίου διαπραγμάτευσης
Το πρώτο που επικαλείστε ως «κακό και ασύμφερο» όσον αφορά την Κοινή Δήλωση είναι πως η «Δήλωση καταπιάνεται ουσιαστικά με μόνο μια πτυχή … και συγκεκριμένα με το Κεφάλαιο της Διακυβέρνησης».
Σας διαφεύγουν δυστυχώς τα ακόλουθα, ορισμένα των οποίων για πρώτη φορά περιέχονται σε Κοινό Ανακοινωθέν:
(α) Πως η υπάρχουσα κατάσταση (status quo) είναι απαράδεκτη, δηλαδή μεταξύ άλλων, η παρουσία κατοχικών στρατευμάτων, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών, ο συνεχιζόμενος εποικισμός, η καταστροφή της θρησκευτικής και πολιτισμικής μας κληρονομίας, το ξεπούλημα των Ε/Κ περιουσιών, η αναβάθμιση του ψευδοκράτους, η παγίωση εν τη ουσία των τετελεσμένων της εισβολής (Παράγραφος 1).
(β)Ότι η λύση θα βασίζεται και θα σέβεται τις δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και θα διασφαλίζει το κοινό μέλλον σε μια Ενωμένη Κύπρο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Παράγραφο 1).
(γ)Πως οι αρχές και αξίες επί των οποίων εδράζεται η Ε.Ε. θα διασφαλίζονται και θα γίνονται σεβαστές εις όλη την επικράτεια της Δημοκρατίας (Παράγραφος 4).
(δ)Το εξ’ ίσου σημαντικό, για να μην πω το σημαντικότερο, πως η Ενωμένη Κύπρος, ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έχει μια και μόνη διεθνή νομική προσωπικότητα, μια και μόνη κυριαρχία, μια και μόνη υπηκοότητα, (Παράγραφος 3).
Λεπτομερέστερες όμως αναφορές για τις όποιες επιφυλάξεις έχετε επί τούτων θα κάμω στη συνέχεια.
(ε)Σας διαφεύγει ακόμα πως δεν γίνονται αποδεκτά τα όποια ασφυκτικά ή άλλως πως χρονοδιαγράμματα (Παράγραφος 2).
(στ)Πως υιοθετείται η αρχή πως τίποτε δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν τα πάντα (Παράγραφος 5).
(ζ)Πως αποκλείεται η όποια μορφή επιδιαιτησίας και πως μόνο μια συμφωνία που θα βασίζεται στην ελεύθερη βούληση των μερών θα παραπεμφθεί σε δημοψηφίσματα (Παράγραφος 6).
(η)Πως η ένωση του όλου ή του μέρους με την όποια χώρα ή η όποια μορφή διαίρεσης ή απόσχισης ή η οποιαδήποτε άλλη μονομερής ενέργεια αλλαγής του καθεστώτος ρητά απαγορεύεται. (Παράγραφος 4).
(θ)Πως ο υπέρτατος νόμος του Κράτους είναι το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα που θα δεσμεύει το σύνολο των οργάνων της Ομοσπονδίας αλλά και των συνιστωσών πολιτειών. (Παράγραφος 4).
(ι)Σας διαφεύγει ακόμα πως οι όποιες εξουσίες θα εκχωρηθούν στην κεντρική κυβέρνηση και όσες απομείνουν (residual powers) στις συνιστώσες πολιτείες, δυνάμει του συντάγματος και μόνον, και αφού προηγουμένως συμφωνηθούν εκείνες της Ομοσπόνδου Κυβερνήσεως. (Παράγραφος 3).
(κ)Πως οι Συνιστώσες Πολιτείες δεν είναι προϋπάρχον δικαίωμα υφισταμένων ή αναγνωριζομένων «κυριάρχων» κρατών αλλά πρόνοια εκχωρουμένη εκ του Συντάγματος για τα συστατικά μέρη της Ομοσπονδίας (Παράγραφος 4).
(λ)Πως οι όποιες διαφορές μεταξύ Ομόσπονδου κράτους και Πολιτειών ή Πολιτειών μεταξύ τους θα επιλύονται από το Ομόσπονδο Συνταγματικό Δικαστήριο, η σύνθεση του οποίου θα αποφασισθεί κατά τη διάρκεια του διαλόγου. (Παράγραφος 3).
(μ)Σας διαφεύγει ακόμα πως ο αλληλοσεβασμός στη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας και οντότητας των κατοίκων της Κύπρου προστατεύει και την πλειοψηφία των κυπρίων πολιτών που είναι κατά βάση οι Ελληνοκύπριοι. (Παράγραφος 1).
(ν)Σας διαφεύγει ακόμη πως η συζήτηση των διαφόρων ουσιωδών πτυχών θα γίνεται αλληλένδετα και συνεπώς δεν θα περιορίζεται στη συζήτηση ενός και μόνο κεφαλαίου και μάλιστα εκείνου που θα επιλέγει, τάχα, η Τ/Κ πλευρά.
(ξ)Τέλος, και το πιο σημαντικό, παραγνωρίζετε ότι το Κοινό Ανακοινωθέν δεν αποτελεί τη λύση του Κυπριακού Προβλήματος αλλά τις βασικές αρχές και παραμέτρους μέσα στις οποίες θα αναζητηθεί η τελική λύση η οποία και θα τεθεί ενώπιον του κυριάρχου λαού ο οποίος και θα αποφανθεί τελεσίδικα δια δημοψηφισμάτων.
2. Ούτε Σχέδιο ΑΝΑΝ, ούτε «Έγγραφο Ντάουνερ»
Επικαλείσθε πως η αναφορά στο Κοινό Ανακοινωθέν ότι «όλα τα άλυτα θέματα που άπτονται ουσιωδών πτυχών του κυπριακού θα τεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων…» δίδει το δικαίωμα στην άλλη πλευρά να επικαλείται το σχέδιο Ανάν ή το «Έγγραφο Ντάουνερ», και να αρνείται τον διάλογο σε θέματα που ενδιαφέρουν την Ε/Κ πλευρά.
Με εκπλήττει ειλικρινά η από εσάς αναγνώριση του αποκλειστικού δικαιώματος στην Τουρκική πλευρά να παραπέμπει σε πρόνοιες ενός σχεδίου που έχει απορριφθεί από το 76% του κυπριακού ελληνισμού ή σε ένα έγγραφο αναφοράς για τα πεπραγμένα μεταξύ του 2008 – 2012 το οποίο δεν αποδέχεται ούτε ο ίδιος ο κ. Έρογλου πολύ δε περισσότερο η δική μας πλευρά.
Παραλείπετε δυστυχώς να αναγνωρίσετε πως η εν λόγω πρόνοια δίδει πρώτιστα το δικαίωμα σε εμάς να εγείρουμε θέματα που θεωρούνται απαράδεκτα για την Ε/Κ κοινότητα ή να αποκλείσουμε την συζήτηση άλλων θεμάτων που θεωρούμε πως έχουν συμφωνηθεί, όπως για παράδειγμα τα τρία singles.
3. Καμία εκχώρηση δικαιωμάτων πριν την τελική λύση
Εκείνο όμως που με εκπλήττει είναι η εν συνεχεία αναφορά σας πως «η συγκεκριμένη Κοινή Δήλωση, δίδει στους Τ/Κ την δυνατότητα από τώρα και ανεξαρτήτως της έκβασης των διαπραγματεύσεων, να ισχυρίζονται ότι οι Ε/Κ και Ελληνική πλευρά έχουν αποδεχθεί ότι οι Τ/Κ έχουν όλα τα δικαιώματα ενός λαού περιλαμβανομένου και του δικαιώματος να έχουν κράτος!»
Προς ενίσχυση του ισχυρισμού σας επικαλείστε:
(i)Ότι η κυριαρχία «εκπηγάζει εξίσου από Ε/Κ και Τ/Κ».
(ii)«… η λύση θα εγκριθεί σε δημοψηφίσματα στα οποία θα ψηφίζουν χωριστά οι «Τ/Κ» και «Ε/Κ».
(iii)«… ότι οι «Ε/Κ» και «Τ/Κ» θα έχουν το δικό τους «συνιστών κράτος» και θα έχουν τη δική τους ιθαγένεια, έστω κι αν χαρακτηρίζεται εσωτερική» και
(iν)Επιπλέον, όπως αναφέρετε, «συμφωνείται… ότι το κατάλοιπο της εξουσίας θα ανήκει στα «συνιστώντα κράτη» (χωρίς να έχει συμφωνηθεί τι απομένει για την δήθεν Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση».
Προς ανασκευή των όσων προβάλλετε θα ήθελα να σας επισημάνω τα ακόλουθα:
(α)Το ότι η κυριαρχία εκπηγάζει εξίσου από τους Ε/Κ και Τ/Κ και όχι από τις δύο κοινότητες, όπως είχαμε αποδεχτεί στο παρελθόν, θα πρέπει να θεωρείται επίτευγμα αφού παραπέμπει στα συστατικά στοιχεία που αποτελούν τον κυπριακό λαό και όχι στις κοινότητες όπως αυτές αναγνωρίζονται και από το Σύνταγμα του 1960.
Ως εκ τούτου καμία κυριαρχία δεν εκχωρείται χωριστά σε πολίτες που αποτελούν το λαό ενός κράτους.
(β)Προς ενίσχυση όμως του επιχειρήματος σας προβάλλετε και το γεγονός πως η λύση θα εγκριθεί σε δημοψηφίσματα που θα ψηφίσουν xωριστά οι Τ/Κ και Ε/Κ.
Το πρώτον που θα ήθελα να επισημάνω είναι πως και μόνο η αναφορά σας πως η λύση θα εγκριθεί με δημοψηφίσματα αναιρεί τα όσα περί των δικαιωμάτων που αποκτούν οι Τ/Κ ανεξαρτήτως της έκβασης των συνομιλιών.
Δεύτερον, όπως καλά γνωρίζετε, το Σύνταγμα του 1960 όχι μόνον αναγνώριζε την Τ/Κ κοινότητα ως οντότητα άλλα προέβλεπε και τους ξεχωριστούς εκλογικούς καταλόγους, τις ξεχωριστές ψηφοφορίες αλλά και σωρείαν άλλων δικαιωμάτων, όπως η αναλογική συμμετοχή σε όλα τα θεσμικά όργανα του κράτους μη εξαιρουμένου του δικαιώματος veto σε ορισμένα των θεμάτων.
Τρίτον δεν είναι η υπό έγκριση Κοινή Δήλωση που προβλέπει για πρώτη φορά τα ξεχωριστά δημοψηφίσματα. Τούτο όπως, καλά ενθυμείστε επεσυνέβη το 2004 για το Σχέδιο ΑΝΑΝ, όταν Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος.
Συνεπώς, αν τότε δεν είχαν ή δεν απέκτησαν κυριαρχικά δικαιώματα όταν μάλιστα οι πρόνοιες του Σχεδίου προέβλεπαν ότι η κυριαρχία εκπηγάζει από τις δύο κοινότητες πολύ περισσότερο σήμερα που η κυριαρχία εκπηγάζει από τα συστατικά στοιχεία ενός λαού.
(γ)Στη συνέχεια αναφέρετε σαν ένα πρόσθετο στοιχείο πως Ε/Κ και Τ/Κ θα έχουν το δικό τους «συνιστών κράτος» και θα έχουν την δική τους ιθαγένεια.
Σε απάντηση θέλω να παρατηρήσω πως τα «συνιστώντα κρατίδια» δεν είναι εύρημα της παρούσας Κοινής Δήλωσης, αλλά όρος που έγινε αποδεκτός στο απώτερο παρελθόν και έτυχε χρήσεως και από τον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο στις άτυπες προτάσεις στις 16/5/05 που υπέβαλε στον τότε Βοηθό Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Πρέντερκαστ. (Αντίγραφο του εγγράφου σας έχει δοθεί).
Εκείνο που αποτελεί μια σημαντική βελτίωση στα όσα μέχρι πρόσφατα ίσχυαν είναι ότι στην Κοινή Δήλωση γίνεται σαφέστατη αναφορά πως οι συνιστώσες πολιτείες δεν προϋπάρχουν, ώστε να θεωρούνται ιδρυτικά του Ομοσπόνδου Κράτους, αλλά έλκουν την προέλευση τους από τις πρόνοιες του Ομοσπονδιακού Συντάγματος που προβλέπει πως «η Ενωμένη Κυπριακή Ομοσπονδία θα αποτελείται από δύο συνιστώσες πολιτείες ίσου καθεστώτος».
Όσον αφορά τα περί «εσωτερικής ιθαγένειας» και τους εξ’ αυτής κινδύνους κάνω εκτενή αναφορά στα όσα ακολουθούν.
(δ)Ένα άλλο των επιχειρημάτων σας είναι πως δια της Κοινής Δήλωσης παραχωρείται το κατάλοιπο της εξουσίας στα «συνιστώντα κρατίδια» ωρίς μάλιστα, όπως τονίζεται, να έχει συμφωνηθεί τι απομένει για την δήθεν Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση.
Με όλο τον σεβασμό θα ήθελα να παρατηρήσω τα ακόλουθα:
Η στην καθομιλουμένη μετάφραση της λέξεως «κατάλοιπο» δεν υπονοεί παρά αυτό «που απομένει».
Με βάση την Κοινή Δήλωση, οι εξουσίες της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης εκχωρούνται εκ του Συντάγματος και αφού συμφωνηθούν, το ότι απομένει, «το κατάλοιπο» δηλαδή, προβλέπεται ότι θα ασκείται από τις συνιστώσες πολιτείες σύμφωνα με πρόνοια και πάλι του Ομοσπονδιακού Συντάγματος.
Συνεπώς εκείνο που προηγείται είναι η συμφωνία στο ποιες και πόσες εξουσίες θα ασκεί η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση με βάση όχι μόνο τα δικαιώματά της που προκύπτουν από τη μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα τη μια και μόνη κυριαρχία, τη μια και μόνη ιθαγένεια, αλλά και όσα άλλα αφορούν την ενότητα του κράτους, την οικονομία κ.λ.π.
Το «κατάλοιπο», που κατά κανόνα στα ομοσπονδιακά κράτη ανήκει στις ομόσπονδες πολιτείες, αφορά θέματα εσωτερικών αρμοδιοτήτων και συνεπώς θεωρώ ως υπερβολική ή αδικαιολόγητη την ανησυχία που εκφράζετε.
(ε)Καταληκτικά, το επιχείρημα σας πως οι Τ/Κ έχουν τη δυνατότητα να ισχυριστούν, ανεξαρτήτως μάλιστα της έκβασης των συνομιλιών, πως έχουν τα δικαιώματα ενός λαού περιλαμβανομένου και του δικαιώματος να έχουν κράτος έρχεται σε πλήρη και κάθετη αντίθεση με την ρητή πρόνοια της Κοινής Δήλωσης η οποία σαφέστατα απαγορεύει την ένωση του όλου ή του μέρους με όποιο άλλο κράτος ή την όποια μορφή διαίρεσης ή απόσχισης ή την όποια άλλη μονομερή ενέργεια προς αλλαγή του καθεστώτος.
Πέραν όμως των ρητών αναφορών, αν ίσχυαν ποτέ τα όσα προβάλλετε, τότε το παράνομο «κράτος» των Τ/Κ θα αναγνωρίζετο το 2004 με το σχέδιο ΑΝΑΝ έστω και αν απερρίφθη από τους Ε/Κ ή ακόμα και αργότερα με την Συμφωνία της 8ης Ιουλίου του 2006 όπου ρητά αναφέρεται σε δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα.
4. Ξεκάθαρα τα τρία singles
Στην ίδια επιστολή και για να ενισχύσετε την άποψη σας πως έγιναν απαράδεκτες υποχωρήσεις ακόμα και στις τρεις βασικές αρχές που πρέπει να
διακρίνουν ένα κράτος, δηλαδή Διεθνής Προσωπικότητα, Κυριαρχία και Ιθαγένεια αναφέρετε και τα ακόλουθα:
A. Μία και μόνη η διεθνής νομική Προσωπικότητα
«Οι υποχωρήσεις όμως που έγιναν για να υπάρχει ονομαστική αναφορά στις τρεις πιο πάνω αρχές εξουδετερώνουν τις ίδιες τις αρχές».
Πιο συγκεκριμένα, συνεχίζετε:
Η «ενιαία διεθνής προσωπικότητα» που ούτως ή άλλως είναι χαρακτηριστικό και της συνομοσπονδίας υπονομεύεται από το καθεστώς που αναγνωρίζεται και τις εξουσίες που δίδονται στα «συνιστώντα κράτη».
Στα ως άνω σας επισημαίνω τα ακόλουθα:
(α) Η ακριβής διατύπωση στο κείμενο της Κοινής Δήλωσης αναφέρει πως: «Η Ενωμένη Κύπρος ως μέλος του Ο.Η.Ε. και της Ε.Ε. θα έχει μια και μόνη διεθνή νομική προσωπικότητα…….».(Παράγραφος 3).
Συνεπώς ο ισχυρισμός σας πως και οι Συνομοσπονδίες απολαμβάνουν του ιδίου καθεστώτος δεν ευσταθεί γιατί τα ιδρυτικά, διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη, που συναποτελούν την Συνομοσπονδία δεν παύουν να έχουν το δικαίωμα διεθνούς εκπροσώπησης.
Το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο παρουσιάζει χαρακτηριστικά Συνομοσπονδίας – δεν γνωρίζω να υπάρχει σήμερα ή να έχει διαπιστευθεί πρόσφατα στον Ο.Η.Ε. το όποιο καθεστώς Συνομοσπονδίας- είναι αρκούντως διαφωτιστικό ώστε να μην επιτρέπει να διατηρείτε τις εκφραζόμενες ανησυχίες σας.
(β) Θεωρείτε ότι η αρχή «της μιας και μόνης διεθνούς νομικής “προσωπικότητας” υπονομεύεται από το «καθεστώς» και τις «εξουσίες» που δίδονται στα συνιστώντα κρατίδια.
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να σας επαναλάβω πως στην Κοινή Δήλωση πουθενά δεν αναφέρεται ούτε βεβαίως και αναγνωρίζεται πως στις συνομιλίες προσέρχονται δυο κυρίαρχα κράτη τα οποία θα αποτελούν και τα ιδρυτικά μέρη της Ομοσπόνδου Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντίθετα στο Κοινό Ανακοινωθέν αναφέρεται πως οι συνομιλίες διεξάγονται μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Όπως έχω αναφέρει ανωτέρω οι συνιστώσες πολιτείες δεν προϋπάρχουν αλλά εκπηγάζουν εκ του Ομοσπονδιακού Συντάγματος όπως ρητά αναφέρεται στην Κοινή Δήλωση που ρητά προβλέπει πως:
«Το Ομόσπονδο σύνταγμα θα προβλέπει ότι η Ενωμένη Ομοσπονδιακή Κύπρος θα αποτελείται από δυο συνιστώσες πολιτείες…».
Συνεπώς το καθεστώς που το Σύνταγμα εκχωρεί στις συνιστώντες πολιτείες ανταποκρίνεται πλήρως στη συμφωνία πως η λύση θα είναι η μετεξέλιξη της ενιαίας Κυπριακής Πολιτείας σε ένα δικοινοτικό, διζωνικό Ομόσπονδο κράτος. (Ίδε Συμφωνία 8/7/06).
(γ) Ορθώς στην επιστολή σας αναφέρεστε στον όρο «σε εξουσίες» που έχουν εκχωρηθεί στις συνιστώσες πολιτείες».
Και τούτο γιατί άλλο εξουσίες ή αρμοδιότητες και άλλο κυριαρχία.
Σε ποια ομοσπονδιακά συστήματα οι συνιστώσες πολιτείες στερούνται εξουσιών ή αρμοδιοτήτων;
Εξάλλου και στην Κοινή Δήλωση αυτό που αναφέρεται είναι πως οι εξουσίες της Ομοσπόνδου Κυβερνήσεως εκπηγάζουν και καθορίζονται στο Σύνταγμα ενώ το κατάλοιπο θα προβλέπεται από το Σύνταγμα ως ανήκον στις συνιστώσες πολιτείες.
Αυτό που εξουδετερώνει τις ανησυχίες σας είναι πως το Ομόσπονδο κράτος πέραν της μιας και μόνης διεθνούς νομικής προσωπικότητας θα έχει και μια και μόνη κυριαρχία και συνεπώς η προς τα έξω εκπροσώπηση του, διεθνείς οργανισμούς, Ευρωπαϊκή Ένωση, διεθνείς συμβάσεις κ.λ.π. θα ασκούνται αποκλειστικά από την Ομόσπονδο κυβέρνηση και όχι από τις περιφερειακές κυβερνήσεις των συνιστωσών πολιτειών.
Συνεπώς η μια και μόνη διεθνής νομική προσωπικότητα αποδίδεται μόνο στο Ομόσπονδο κράτος και όχι στις συνιστώσες πολιτείες.
Β. Μια και μόνη Κυριαρχία
Προκειμένου να καταδείξετε το «απαράδεκτον» της Κοινής Δήλωσης επικαλείσθε πως η πρόνοια για μια και μόνη κυριαρχία αναφέρεται στην εξωτερική κυριαρχία του κράτους και πως η αναφορά ότι αυτή «εκπηγάζει εξίσου από Ε/Κ και Τ/Κ» την διαιρεί δίδοντας δικαίωμα «αυτοδιάθεσης στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα».
Πέραν των όσων έχω προαναφέρει για την πρόνοια πως η μια και μόνη κυριαρχία του Κράτους και όχι των συνιστώντων κρατιδίων, εκπηγάζει εξίσου από τους Ε/Κ και Τ/Κ, θα πρόσθετα και τα ακόλουθα:
(α) Με βάση τις παραγράφους 2 και 4 του Κοινού Ανακοινωθέντος, η όποια συμφωνία θα τεθεί προς έγκριση ταυτόχρονα σε ξεχωριστά δημοψηφίσματα.
Τούτο είναι απόρροια της αποδοχής πως η μορφή λύσης «θα είναι η δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία κ.λ.π.» και έτυχε εφαρμογής και κατά το δημοψήφισμα του 2004.
Συνεπώς οι πρόνοιες για ξεχωριστά δημοψηφίσματα θα μπορούσαν να εκληφθούν, με βάση το συλλογισμό σας, ότι εκχωρούν κυριαρχικά ή αυτονομιστικά δικαιώματα στην κάθε κοινότητα γεγονός βεβαίως που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αφού τα εκχωρούμενα δικαιώματα δεν είναι ιδρυτικά αλλά συντακτικά.
Το κράτος υπάρχει δεν θα ιδρυθεί. Εκείνο που θα συμβεί είναι η μετεξέλιξη του σε Ομόσπονδο και ως εκ τούτου το δικαίωμα που δίδεται στις δυο κοινότητες δεν είναι κυριαρχικό ή ιδρυτικό αλλά όπως προαναφέρω συντακτικό.
(β) Η αναφορά σας, αλλά και άλλων, πως με τον ορισμό «πως η κυριαρχία εκπηγάζει εξίσου από Ε/Κ και Τ/Κ» τη διαιρεί ή τη διαχωρίζει σε εξωτερική και εσωτερική δεν αποτελεί παρά την αθέλητη σύγχυση μεταξύ κυριαρχίας και εξουσιών ή αρμοδιοτήτων που υποχρεωτικά εκ του Συντάγματος κατανέμονται στο Ομόσπονδο κράτος και τις συνιστώσες πολιτείες.
Προς άρση της συγχύσης αλλά και για να αποτραπούν οι όποιοι ισχυρισμοί περί εσωτερικής κυριαρχίας, στο Κοινό Ανακοινωθέν αναφέρονται ρητά τα ακόλουθα: «Οι συνιστώσες πολιτείες θα ενασκούν πλήρως και ανεκλήτως όλες τις εξουσίες, χωρίς παρεμβάσεις από την Ομόσπονδη Κυβέρνηση. Οι ομοσπονδιακοί νόμοι δεν θα καταπατούν τις νομοθεσίες των ομοσπόνδων πολιτειών που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες (competences) των συνιστώντων κρατιδίων και οι νομοθεσίες των εν λόγω πολιτειών δεν θα καταπατούν ομοσπονδιακούς νόμους που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες (competences) της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Οποιεσδήποτε διαφορές σε σχέση με τα ως άνω θα λύονται από το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο. (Παράγραφος 3).
Να σημειώσω ότι στις διατάξεις του σχεδίου ΑΝΑΝ προβλέπετο πως οι πολιτείες θα ασκούσαν τις εν λόγω αρμοδιότητες κυριαρχικά (sovereignly), ενώ η αξίωση των Τ/Κ να συμπεριληφθεί στο Κοινό Ανακοινωθέν ότι ουδεμία των συνιστωσών πολιτειών θα ενασκεί κυριαρχικά δικαιώματα επί της άλλης διεγράφη ακριβώς για να αποφευχθούν οι όποιοι συνειρμοί περί εσωτερικής κυριαρχίας.
(γ) Να σημειώσω ακόμα πως τα τρία singles θα περιλαμβάνονται στο Ομοσπονδιακό Σύνταγμα, το οποίο σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κοινού Ανακοινωθέντος: «…θα αποτελεί τον υπέρτατο νόμο της χώρας και θα δεσμεύει όλες τις Αρχές της Ομοσπονδίας και των συνιστώσων πολιτειών».
(δ) Τέλος, και προς άρση των ανησυχιών σας περί δήθεν αποκτήσεως του δικαιώματος αυτοδιάθεσης σας παραπέμπω στα όσα έχω προαναφέρει αλλά και στις διατάξεις του Κοινού Ανακοινωθέντος (Παράγραφος 4) όπου ρητά απαγορεύεται η ένωση, απόσχιση, διχοτόμηση ή οποιαδήποτε άλλη μονομερής ενέργεια προς αλλαγή στη δομή του κράτους.
Γ. Μία και μόνη η Ιθαγένεια του Κράτους
Οι ανησυχίες όμως εστιάζονται και στα θέματα της μιας και μόνης ιθαγένειας και στους κινδύνους που προκύπτουν, όπως προβάλλετε, από την πρόνοια για σεβασμό της «διακριτής ταυτότητας και ακεραιότητας» Ε/Κ και Τ/Κ, με την πρόθεση «νομιμοποίησης της εθνοκάθαρσης που συντελέστηκε με την εισβολή και κατοχή».
Σε απάντηση θα ήθελα να παρατηρήσω τα ακόλουθα:
(α) Σύμφωνα με το λεκτικό του Κοινού Ανακοινωθέντος «θα υπάρχει μια και μόνη κυπριακή ιθαγένεια, που θα ρυθμίζεται από την ομοσπονδιακή νομοθεσία. Όλοι οι πολίτες της Ενωμένης Κύπρου θα είναι και πολίτες, είτε της Ε/Κ συνιστώσας πολιτείας είτε της Τ/Κ συνιστώσας πολιτείας. Αυτή η ιδιότητα (status), που είναι βασικό χαρακτηριστικό των ομοσπονδιακών συστημάτων θα είναι συμπληρωματική και δεν θα υποκαθιστά με οποιονδήποτε τρόπο τη μια και μόνη ιθαγένεια της Ενωμένης Κύπρου».
Εκ των ως άνω είναι σαφές πως ουδείς μπορεί να αποκτήσει «εσωτερική ιθαγένεια» είτε της μίας είτε της άλλης συνιστώσας πολίτειας, εκτός αν είναι πρώτιστα πολίτης της Ενωμένης Κύπρου σύμφωνα με ομοσπονδιακό νόμο.
Η εν λόγω πρόνοια παραπέμπει στο ισχύον Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το οποίο ουδείς μπορεί να γίνει μέλος της Ελληνικής είτε της Τουρκικής, κατά το Σύνταγμα, κοινότητας, εκτός αν είναι πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατία.
Είναι πασιφανές πως η αναφορά σε «εσωτερική ιθαγένεια» γίνεται για να προστατευθεί το δικαίωμα πολιτικής ισότητας των δύο συνιστωσών πολιτειών αφού η συμφωνία για λύση προβλέπει πως η μετεξέλιξη του σημερινού ενιαίου κράτους θα οδηγήσει σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα των δύο συνιστώσων πολιτειών.
(β) Η άποψη σας για τους κινδύνους νομιμοποίησης της εθνοκάθαρσης δεν με βρίσκει σύμφωνο, αντιθέτως, κατά την άποψή μου, συνηγορεί και ενισχύει τον αγώνα μας για διασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής και ελεύθερης εγκατάστασης των προσφύγων μας αφού η επανεγκατάσταση τους δεν θα προκαλεί κινδύνους για αλλοίωση του δικαιώματος πολιτικής ισότητας των δύο συνιστώσων πολιτειών.
Είναι προφανές, έστω και οδυνηρό, πως το δικαίωμα ψήφου για την Άνω Βουλή ή τη Γερουσία, όπου διασφαλίζεται η πολιτική ισότητα, θα ενασκείται όχι με βάση τον τόπο κατοικίας αλλά την ιδιότητα του πολίτη της καθεμιάς των συνιστωσών πολιτειών.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο Ε/Κ ή Τ/Κ ανεξάρτητα του τόπου διαμονής δεν θα παρεμβαίνουν δια της ψήφου τους προς αλλοίωση της πολιτικής ισότητας όπως έχει συμφωνηθεί στις κατά καιρούς συνόδους κορυφής των ηγετών των δύο κοινοτήτων.
Θέλω να πιστεύω πως με τα όσα παρατίθενται, ικανοποιούνται ή κάμπτονται οι ανησυχίες σας ώστε να μας επιτραπεί να έχουμε ένα νηφάλιο διάλογο, μακριά από προκαταλήψεις.
Ε. Μετεξέλιξη Κυπριακής Δημοκρατίας
Στα μεταξύ των άλλων επιχειρημάτων σας για τα απαράδεκτα του Κοινού Ανακοινωθέντος κάμνετε αρνητική μνεία και για τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, υιοθετώντας, χωρίς να υπάρχουν τα όποια ερείσματα, την Τουρκική θέση πως η «ενωμένη Κύπρος θα είναι το αποτέλεσμα της ένωσης δύο προϋπαρχόντων κρατών υπό μία στέγη, κάτι που παραπέμπει σαφώς, όπως ισχυρίζεστε, σε «παρθενογένεση» και όχι σε μετεξέλιξη.
Δεν θα επαναλάβω τα όσα σε έκταση ανέπτυξα σε προηγούμενες αναφορές και στις ρητές πρόνοιες του Κοινού Ανακοινωθέντος που πουθενά δεν κάμνουν έστω και την παραμικρή μνεία για προϋπάρχοντα ή ιδρυτικά ή συνιδρυτικά κράτη. Αντίθετα η μόνη αναφορά είναι η παραπομπή στο ομόσπονδο Σύνταγμα με ρητή πρόνοια που προβλέπει ότι το κράτος θα αποτελείται από δύο συνιστώσες πολιτείες. (Παράγραφο 4).
Επί πλέον των ως άνω θα πρόσθετα και τα ακόλουθα:
(α) Όπως καλά γνωρίζετε η Συνθήκη Προσχώρησης στην Ε.Ε. προβλέπει πως η ένταξη καλύπτει το σύνολο του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας με αναστολή εφαρμογής του κεκτημένου, στη μη ελεγχόμενη από την Κυβέρνηση περιοχή, αναγνωρίζοντας σαφέστατα το παράνομο του κατοχικού καθεστώτος.
(β) Στο Κοινό Ανακοινωθέν αναφέρεται επί λέξει πως: «Η Ενωμένη Κύπρος ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα…». (Παράγραφος 3) ενώ στην πρώτη παράγραφο προνοεί πως: «…διασφαλίζοντας το κοινό τους μέλλον σε μια Ενωμένη Κύπρο εντός της Ε.Ε.».
Στην παράγραφο 4, εξάλλου, καταγράφεται πως: «Η δικοινοτική, διζωνική φύση της Ομοσπονδίας και οι αρχές πάνω στις οποίες εδράζεται η Ε.Ε. θα διασφαλίζονται και θα γίνονται σεβαστές σε ολόκληρη την χώρα».
Εκ των ως άνω γίνεται σαφές πως όχι μόνον δεν γίνεται δεκτή η παρθενογένεση αλλ’ αντιθέτως διασφαλίζεται η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας στην μετεξελιγμένη μορφή της νέας κατάστασης πραγμάτων δηλαδή της Ομοσπονδιακής δομής.
Αν το αντίθετο συνέβαινε θα απαιτείτο νέα αίτηση για να καταστεί η χώρα μέλος του Ο.Η.Ε. αλλά και νέα αίτηση και επίπονες διαπραγματεύσεις για να ενταχθεί στην Ε.Ε. κάτι ανάλογο ούτε προβλέπεται ούτε απαιτείται, αντίθετα με την φράση «η Ενωμένη Κύπρος ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης» αποτρέπονται οι όποιες ανησυχίες.
Φίλε κ. Πρόεδρε, όπως ανέφερα και στην αρχή της επιστολής μου η επίπονη προετοιμασία του Κοινού Ανακοινωθέντος και η αποφυγή απαράδεκτων αξιώσεων της άλλης πλευράς έγινε κατορθωτή και με τη βοήθεια των εγκρίτων νομικών που μου εισηγήθηκαν τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
Προς επαλήθευση του άψογου έργου που επιτέλεσαν σας εσωκλείω δύο γνωματεύσεις των κ.κ. James Crawford AC, SC και των κ. Vaughan Lowe QC και Amy Sawden ημερομηνίας 7/2/14.
Αγαπητέ μου Νικόλα,
Θεωρώ πως οι αναφορές σας σε πρόνοιες του Σχεδίου ΑΝΑΝ είναι ατυχείς και ουδόλως ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο του Κοινού Ανακοινωθέντος.
Όπως κατ’ επανάληψη έχω τονίσει τόσο δημόσια όσο και προς εσάς είμαι κάθετα αντίθετος, με την όποια μορφή διχοτόμησης της πατρίδας μας και τους κινδύνους που θα διατρέξει ο κυπριακός ελληνισμός από μια ανάλογη εξέλιξη. Για τούτο και ουδέποτε θα αποδεχόμουν την επαναφορά του σχεδίου ΑΝΑΝ ή του ιδίου με διακοσμητικές αλλαγές, και τούτο γιατί το σχέδιο ΑΝΑΝ, έστω και αν ο ίδιος το υποστήριξα, απερρίφθη από το 76% του κυπριακού Ελληνισμού και τυχόν επαναφορά του θα αποτελούσε ασέβεια προς τον λαό και θα οδηγούσε σε μια δεύτερη απόρριψη με άμεση συνέπεια τη διχοτόμηση.
Ούτε και αποδέχομαι, ως διαφαίνεται και εκ των ως άνω, ότι έχω παραβιάσει τα όσα έχουν συμφωνηθεί, με το Δημοκρατικό Κόμμα, στην Προγραμματική Συμφωνία.
Είμαι βέβαιος πως μετά τις διευκρινίσεις που δίδονται, έστω και αν συνεχίσετε να διαφωνείτε, η κατά την γνώμη μου πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι η συνένωση δυνάμεων ώστε να αντιμετωπίσουμε τις όσες δυσκολίες μας αναμένουν σε μια επίπονη διαδικασία.
Παραμένω πάντα στη διάθεσή σας όσο και στη διάθεση των συλλογικών οργάνων του Κόμματός σας, αν κρίνετε πως ένας ανάλογος διάλογος θα βοηθούσε στην αλληλοκατανόηση.
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Νίκος Αναστασιάδης