Ένας από τους πιο δίκαιους και μαχητικούς βουλευτές της Κυπριακής Βουλής, σχολιάζει την κρίση, την κυβέρνηση Χριστόφια, τα κακώς κείμενα του Κυπριακού Κράτους, αλλά και τη θέση της γυναίκας σαν πολιτικό πρόσωπο. Δε διστάζει να πει ανοιχτά την άποψη του, ακόμη κι όταν αυτή δεν είναι αρεστή στο ευρύ κοινό.
Σας παρακολουθούμε στην πολιτική ζωή της Κύπρου να λειτουργείτε σαν προστάτης των αδικημένων και παράλληλα να επισημαίνετε πάντοτε, τα κακώς κείμενα. Ποια είναι τα κίνητρά σας και τις σας ωθεί να ακολουθείτε αυτή τη στάση;
Το θέμα δεν είναι προσωπικό. Πιστεύω ότι υπηρετώ τις αρχές της κοινωνικής και της πολιτικής οικολογίας. Έτσι αντιλαμβάνομαι τα πράγματα, όπως τα διάβασα μέσα από τις απόψεις των θεωρητικών της πολιτικής οικολογίας, όπως βλέπουμε να πραγματώνεται από τα κόμματα των πρασίνων στην Ευρώπη, μέχρι και στην Αυστραλία. Δεν είναι θέμα προσωπικής ευαισθησίας, γιατί πιστεύω ότι πρέπει οι αδικημένοι να υπερασπίζοντα. Γιατί μια κοινωνία πρέπει να είναι δίκαια. Αλλά γιατί αυτό υπογραμμίζει και κατευθύνει η ίδια η ιδεολογία των οικολόγων.
Το 2008 μαζί και με άλλα κόμματα, στηρίξατε τον σημερινό Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια. Το μετανιώσατε;
Αν είχαμε τις ίδιες συνθήκες που υπήρχαν το 2008, επειδή ακριβώς η απόφαση στηρίχτηκε πάνω σε μια στερεή πολιτική βάση και όχι σε εφήμερες σκοπιμότητες πιστεύω, ότι θα κάναμε πάλι το ίδιο. Όμως, εκ των υστέρων, αποδείχτηκε ανάξιος των φιλοδοξιών και προσδοκιών μας. Ανάξιος, του Κυπριακού λαού. Ανάξιος της εμπιστοσύνης που του δώσαμε με την ψήφο μας, υπό την πίεση του μη χείρον, βέλτιστο. Γιατί, για να σας διορθώσω, εμείς υποστηρίξαμε στις Προεδρικές εκλογές του 2008, τον κ. Τάσο Παπαδόπουλο. Στη βάση ενός προγράμματος, στο οποίο συμβάλλαμε και στη διαμόρφωσή του. Ενώ το 2003 τον υποστηρίξαμε στη βάση ενός προγράμματος το οποίο κυρίως είχε συνομολογήσει με το ΑΚΕΛ. Στο πρόγραμμα, που είχαμε φτιάξει μαζί είχαμε δεσμευτεί ότι θα προχωρούσαμε την Κύπρο, το Κυπριακό πρόβλημα, τα θέματα περιβάλλοντος, μαζί με τον αείμνηστο Τάσο Παπαδόπουλο, σε μια σωστή κατά το δυνατό, διακυβέρνηση. Ο Κυπριακός λαός επέλεξε να αποκλείσει από το δεύτερο γύρο τον Τάσο Παπαδόπουλο και βρεθήκαμε στο δίλλημα να επιλέξουμε τον Δημήτρη Χριστόφια, που εκπροσωπούσε το ΑΚΕΛ. Ήμασταν βέβαια, σε συνεργασία τα προηγούμενα χρόνια, στηρίζοντας την κυβέρνηση Τάσου Παπαδόπουλου και με άλλα κόμματα φυσικά, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ, με τους οποίους είχαμε μια σταθερή συνεργασία, μέχρι πρόσφατα. Αυτή η συνεργασία όμως, για να σας προλάβω, τελείωσε, οριστικά με την ρεζίλικη προσπάθεια εξεύρεσης, κοινού υποψηφίου το πρώτο εξάμηνο του 2012 και με την τελική επιλογή του Δημοκρατικού Κόμματος, να υποστηρίξει το Νίκο Αναστασιάδη.
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις, φαίνεται επικρατέστερος υποψήφιος ο κ. Νίκος Αναστασιάσης. Η δική σας γνώμη, ποια είναι;
Εγώ πιστεύω, ότι έχει πάρα πάρα πολλές πιθανότητες, να εκλεγεί, ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Εάν όντως εκλεγεί, δεν θα συνεργαστείτε μαζί του;
Αυτό είναι μια απόφαση, του κινήματος των οικολόγων. Εγώ το θεωρώ κάπως δύσκολο να υπάρχει συνεργασία. Όπως είπα και πριν δεν υπάρχει προγραμματική συμφωνία ή σύγκλιση. Μπορεί να υπάρξει μια μορφή στήριξη, στα θέματα εκείνα, που μπορεί να δεσμευτεί ότι θα είναι κοντά στις θέσεις των οικολόγων. Πρέπει να σας πω ότι είχαμε διάλογο με τον κ. Αναστασιάδη, καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις πάνω στο Κυπριακό, που ήταν και η μεγάλη μας απόσταση, όπως και σε άλλα θέματα υπάρχει απόσταση. Σας αποκαλύπτω, μάλιστα, ότι ακόμη και τώρα συνεχίζεται ο διάλογος, πάνω σε θέματα που αφορούν την ανάπτυξη, το περιβάλλον και την οικολογία. Υπάρχει όμως διάσταση απόψεων. Παρά το γεγονός ότι βρεθήκαμε να συνεργαζόμαστε στη Βουλή, σε σχέση με το τι έκανε η κυβέρνηση Χριστόφια, σε προγραμματικό επίπεδο, εγώ που συμμετέχω σε αυτές τις επαφές, σας λέω, ότι υπάρχει απόσταση. Και στο Κυπριακό –και μιλάω για σήμερα- και στη ζήτημα που έχει να κάνει με τη Δημοκρατική διαχείριση του Κυπριακού. Εμείς προτείναμε θεσμικά νομοθετημένο Εθνικό Συμβούλιο, όχι όπως σήμερα, που ο κάθε Πρόεδρος το διαχειρίζεται κατά το δοκούν και κατά περίσταση. Ζητήσαμε η Βουλή να ψηφίσει νομοθεσία για τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου. Ζητήσαμε να υπάρχει θεσμοθετημένη, δια νόμου, η θέση του διαπραγματευτή. Στον διορισμό του οποίου, να συμμετέχει και η βουλή και τα πολιτικά κόμματα. Λογοδοσία, να εμπλέξουμε δηλαδή του Δημοκρατικούς θεσμούς, στη διαχείριση του Κυπριακού. Πρέπει να πω, ότι κανένας από τους υποψηφίους, ούτε καν ο κ. Λιλλήκας δεν είδε αυτές τις προτάσεις με θετικό βλέμμα. Και βέβαια, ούτε ο επικρατέστερος από τους υποψηφίους, ο κ. Αναστασιάδης. Αυτά, μας προβληματίζουν. Δεν θέλουμε, αφού αναφερθήκατε στην κακή εμπειρία του 2008, να ξαναμπούμε στη διαδικασία στήριξης, κάποιου υποψηφίου, που τελικά να μας κάνει μετά από πέντε χρόνια, να αναρωτιόμαστε, αν κάναμε λάθος ή όχι.
Μαζί με την κυρία Παναγιώτου, βρίσκεστε πάντα στην πρώτη γραμμή. Γιατί δεν εμφανίζονται και άλλα στελέχη του κόμματος;
Αυτό είναι ένα πρόβλημα που έχει να κάνει με τα μικρότερα κόμματα. Υπάρχουν και νεότερα στελέχη, που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως η κυρία Χρυσοστόμου, η οποία συνεχώς ανεβαίνει τόσο σε εμφάνιση, όσο και σε εμβάθυνση πολιτικού λόγου. Πιστεύω ότι στο επόμενο διάστημα, θα μπορέσουμε να εμπλουτίσουμε περισσότερο την επικοινωνιακή ομάδα. Είναι δύσκολο, για ένα μικρό σύνολο ανθρώπων, που ο λόγος του είναι προκλητικός, να βρεθούν «μεταφορείς» αυτού του λόγου και της εικόνας. Το να βγαίνεις και να λες τα τετριμμένα, να αντιγράφεις, να παπαγαλίζεις, να λες αυτά που αρέσουν σε μια ορισμένη κατηγορία ανθρώπων, είναι εύκολο. Μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε. Παπαγάλους, μπορούμε να βρούμε πολλούς. Ανθρώπους όμως, που θα κυνηγήσουν τα θέματα, θα συγκρουστούν με το κατεστημένο, θα βρουν λόγια που θα καρφώσουν σαν σπόντες, εκεί είναι δύσκολα τα πράγματα. Και πιστεύω ότι είναι ηρωική η προσπάθεια, που καταβάλουν, δύο γυναίκες, με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γυναικεία πολιτική παρουσία, δηλαδή η Γ.Γ. κυρία Παναγιώτου, αλλά και η κυρία Χρυσοστόμου, περνούν από χίλια μύρια κύματα, ρατσιστικής προκατάληψης και κριτικής, άδικης πολλές φορές, λόγω φύλου. Δε λέω ότι οι δύο συναγωνίστριες μου είναι ξεφτέρια, στην εκφορά πολιτικού λόγου, αλλά μπορώ να σας πω ότι γνωρίζοντας από μέσα τους πολιτικούς και από άποψη γνώσεων και από άποψη επικοινωνιακή είναι πολύ καλύτερες, από τους περισσότερους άντρες πολιτικούς, που βλέπουμε κάθε μέρα, στο γυαλί. Κι όμως γι αυτούς δεν υπάρχουν τα χλευαστικά σχόλια, η απαξίωση, η αντίδραση που συναντούν οι δύο γυναίκες, λόγω του φύλου τους. Κι αυτό δυστυχώς, γιατί το πρότυπο της γυναίκας πολιτικού, από αυτές που κλήθηκαν να μετουσιώσουν τον ρόλο σε πράξη και εικόνα στο παρελθόν, δεν είχε πάντα την πιο πετυχημένη μεταφορά. Η κυρία Παναγιώτου, είναι η μοναδική γυναίκα αρχηγός κόμματος. Και παρά το γεγονός ότι είναι μια σοβαρή πολιτικός, ο κόσμος ακόμη κομπιάζει. Έχουν συνηθίσει τις γυναίκες στην πολιτική, να έχουν γραφικό ρόλο.
Πως θα σχολιάζατε την οικονομική κρίση; Δηλώσατε πρόσφατα ότι πρέπει να διακοπούν οι παροχές σε παλαιότερους Προέδρους.
Κοιτάξτε, εμείς από το 1996, που εμφανιστήκαμε και κάναμε κι ένα μικρό διαφημιστικό σποτ σε τηλεοπτικό κανάλι, μέσα στα τέσσερα πέντε σημεία, που είχαμε προβάλλει ήταν τα υπερβολικά προνόμια, που έχουν οι αξιωματούχοι αυτής της χώρας. Συνεπείς, από το 1996 μέχρι σήμερα είμαστε στην ίδια γραμμή. Συνεπώς προτείνουμε και ζητούμε –τώρα με την οικονομική κρίση, το αίτημα έχει ανανεωθεί και έχει πάρει μια άλλη διάσταση- να περιοριστούν τα δικαιώματα και τα προνόμια των αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένων πολλές φορές και των βουλευτών. Αυτό πολλές φορές εμένα, μου προκαλεί και προσωπικό αλλά και πολιτικό κόστος. Αντιλαμβάνεστε, πως ένας βουλευτής σε ένα μη φιλικό περιβάλλον στη Βουλή, χρειάζεται και κάποιες συμπάθειες και προσωπικές επαφές για να διευκολύνεται το έργο του. Με θέσεις σαν αυτές που προανέφερα, το κλίμα πολλές φορές, γίνεται ιδιαίτερα βαρύ μέχρι και εχθρικό. Έχει πολιτικό κόστος. Μπορεί να ακούγεται λαϊκισμός και να ακούγεται ότι το λέμε για να χαϊδεύουμε τα αυτιά του κόσμου, αλλά αυτό για εμάς δε λέει και πολλά πράγματα. Ήδη ζούμε την τραγωδία του μικρού κόμματος , που μπορεί η κοινή γνώμη να το θεωρεί σωστό, αλλά οι ψηφοφόροι, αρνούνται να το ψηφίσουν. Άρα γι εμάς, δε λέει τίποτα να χαϊδέψουμε αυτιά, αφού στην πράξη δεν κεφαλαιοποιείται αυτή η συμπάθεια.
Όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση Χριστόφια, αφήνει πίσω της καμένη γη. Πως το σχολιάζετε;
Καμένη γη και ερείπια, δυστυχώς. Είναι θλιβερό.
Το μνημόνιο, που αφήνει ως προίκα, σας φοβίζει;
Δεν είναι το χειρότερο πράγμα, που αφήνει πίσω της αυτή η κυβέρνηση. Βέβαια, θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερη αυτή η συμφωνία. Γιατί μιλάμε για μια προκαταρκτική συμφωνία. Δεν είναι προϊόν σωστής διαπραγμάτευσης. Έχουν μείνει πολλά ανοιχτά θέματα, που είναι σε εξέλιξη κι αυτό μας φοβίζει. Όπως είναι το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, του φυσικού αερίου, της ιδιωτικοποίησης των κρατικών οργανισμών αυτά θα τα βρούμε μπροστά μας. Και είναι πολύ πιθανό, ότι θα υπάρξει και δεύτερο και τρίτο μνημόνιο, αν φυσικά υπάρξει πρώτο. Δεν είναι όμως τόσο άσχημα τα πράγματα όσον αφορά το μνημόνιο. Ένα μεγάλο μέρος του, έρχεται να διορθώσει κακώς κείμενα στη Κυπριακή διοίκηση από χρόνια, πάγιες, παιδικές ασθένειες και αναπηρίες θα έλεγα, του ιδίου του κράτους. Άρα καλοδεχούμενες αυτές οι αλλαγές. Ένα άλλο μεγάλο μέρος έχει να κάνει με τον εκσυγχρονισμό, την εξυγίανση και τον περιορισμό του τραπεζικού τομέα, που και αυτό ήταν πάγια θέση των οικολόγων. Αποδεικνύεται ότι ήταν η Αχίλλειος πτέρνα του μικρού γίγαντα της Κυπριακής οικονομίας . Πάμε πλέον στις περικοπές σε εισοδήματα, όσον αφορά το Δημόσιο Τομέα, υπήρχε κοινωνικό αίτημα για τον περιορισμό, δεδομένου ότι υπήρχε χάσμα σε σχέση με τον ιδιωτικό. Λέγαμε, ότι σε μια τα τέτοια περίπτωση έπρεπε να ζητάμε την άνοδο των τιμών των ιδιωτών, αλλά πως θα έφταναν οι μισθοί των ιδιωτικών τους δημοσίους, όταν οι δεύτεροι κινούνταν με καλπάζοντα ρυθμό. Και η αύξηση αυτή, δεν ήταν δικαιολογημένη. Δεν υπήρχαν τα ανάλογα έσοδα. Υπερεργαζόταν ο ιδιωτικός τομέας, για να τροφοδοτήσει ένα δημόσιο, που ήταν σπάταλος. Το δυστύχημα είναι ότι θα επηρεάσει και τον ιδιωτικό τομέα. Εκεί που εμείς, ήμασταν ενάντια και σταθήκαμε συνεπείς, το μοναδικό κόμμα στην Κυπριακή Βουλή, ήταν στις άδικες περικοπές στο κοινωνικό κράτος, στα ανάπηρα άτομα και στους χαμηλόμισθους εργαζόμενους. Δεν ψηφίσαμε ένα προϋπολογισμό, που περιλάμβανε το ρίξιμο στην ανεργία 900 εργαζόμενων περίπου, κρατικούς λειτουργούς, σε εργασίες χειρονακτικές τις οποίες ενδεχομένως το κράτος για να τις κάνει, θα απευθυνθεί στον ιδιωτικό τομέα, που ξέρουμε ποιοι κάνουν αυτές τις εργασίες, ενώ μεροκαματιάρηδες, οικογενειάρχες Κύπριοι, δεν θα επιδοτηθούν πλέον. Ένας προϋπολογισμός που είχε περικοπές στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στην παιδεία, που δεν είχε στοχευμένες περικοπές στις δαπάνες. Είχε αύξηση στη θέρμανση και στα καύσιμα, εκεί που έπρεπε να περιοριστεί η πολυτέλεια και η χλιδή. Ήταν ένας προϋπολογισμός, όχι μόνο μνημονιακός, αλλά και άδικος. Και ήμασταν το μοναδικό κόμμα στη βουλή, που δεν τον ψήφισε. Έτσι επανέρχομαι στην προηγούμενη ερώτηση σας, πως ένα κόμμα που δεν ψήφισε τον προϋπολογισμό, θα συνεργαστεί με μια κυβέρνηση που θα τον υλοποιήσει. Προσωπική μου άποψη, δύσκολο και οξύμωρο πολιτικά. Οι αποφάσεις όμως θα παρθούν από το κίνημα των οικολόγων συλλογικά και όχι από εμένα προσωπικά.
Τι άποψη έχετε για τον ρόλο της Εκκλησίας και ποιο συγκεκριμένα, για τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Β΄;
Ο Αρχιεπίσκοπος πρέπει να περιορίσει κάπως τις δημόσιες εμφανίσεις του. Του κάνουν μεγάλη ζημιά. Είναι αθυρόστομος και έξω καρδιά. Αυτό όμως για το Σχήμα που ενσαρκώνει και παρουσιάζει, είναι πολλές φορές προβληματικό. Η εκκλησία της Κύπρου, έχει ρόλο να παίξει στο Κυπριακό, την οικονομία, την κοινωνική αλληλεγγύη, που παίζει σε μεγάλο βαθμό και μπράβο της. Όμως αυτά πρέπει να γίνονται σε ένα πλαίσιο, που δεν προκαλεί. Όσον αφορά τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, έχει ένα ρόλο να παίξει με την πνευματικότητα και τη διαμόρφωση αξιών, σε ένα λαό, που έχει επιπλέον προβλήματα, το Κυπριακό και την απειλή της Τουρκίας και έχει και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι Ευρωπαϊκοί λαοί, με την απαξίωση, την κρίση των θεσμών, την έλλειψη εμπιστοσύνης, τη βύθιση σε ένα βούρκο απελπισίας και υλισμού. Η Κύπρος έχει όλα τα προβλήματα μια Ευρωπαϊκής χώρας, κοινωνικά, αλλά κουβαλάει και όλα τα προβλήματα που έχει μια τριτοκοσμική χώρα. Προβλήματα δηλαδή εθνικά, ταυτότητας, μετανάστευσης. Είναι ένα περίεργο μίγμα. Εκρηκτικό θα έλεγα.
ΒΙΚΥ ΣΑΡΤΖΗ