Με στόχο την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση της εξέτασης του νομοσχεδίου και των κανονισμών για την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, που κατατέθηκαν στη Βουλή την περασμένη Πέμπτη, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας αποφάσισε να συνέλθει σε τακτές συνεδρίες αύριο Τρίτη, την ερχόμενη Παρασκευή, καθώς και την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη.
Η συζήτηση του νομοσχεδίου και των κανονισμών ενώπιον της Επιτροπής Εργασίας άρχισε σήμερα, παρουσία της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ζέτας Αιμιλιανίδου, η οποία ζήτησε από τη Βουλή να ενεργοποιήσει τη δυνατότητα του Υπουργείου να παραλάβει και να επεξεργαστεί τις αιτήσεις, προειδοποιώντας ότι η καθυστέρηση της ενεργοποίησης των άρθρων του νομοσχεδίου που αφορούν την υποβολή αιτήσεων συνεπάγεται καθυστέρηση στην ενεργοποίηση των πληρωμών και στην καταβολή του ΕΕΕ στους δικαιούχους.
Τα κόμματα αποφάσισαν τελικά η Επιτροπή να συνέλθει σε τακτές συνεδρίες, αύριο, την Παρασκευή και την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη ώστε να ολοκληρώσει την εξέταση του νομοσχεδίου το ταχύτερο δυνατό.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εργασίας Ανδρέας Φακοντής είπε ότι θα χρειαστεί “ιδιαίτερη και σε βάθος συζήτηση” του νομοσχεδίου και “γι` αυτό δεν πρέπει να τίθεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τη Βουλή ότι πρέπει να ψηφιστεί τάχιστα” και υπέδειξε ότι “η απαίτηση της Κυβέρνησης για ενεργοποίηση κάποιων άρθρων του νόμου δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, λαμβανομένου υπόψη ότι θα ψηφίσουμε ολόκληρο το νόμο και θα είναι σε ισχύ μόνο τα άρθρα που αφορούν τις αιτήσεις”.
Παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο στην Επιτροπή, η Υπουργός μίλησε για “την πιο σημαντική εξέλιξη για τη μεταρρύθμιση της κοινωνικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας” και είπε ότι πρόκειται για μια “σύγχρονη, προοδευτική πρόταση”, βάσει της οποίας για πρώτη φορά απασχόληση και επιδοματική πολιτική συσχετίζονται, ώστε κανείς να μην παίρνει επιδόματα χωρίς να ενεργοποιείται στην απασχόληση, μέσω προγραμμάτων, σχεδίων, κατάρτισης και ανάθεσης εργασίας.
Όπως ανέφερε η Υπουργός, ο νόμος του δημόσιου βοηθήματος που ισχύει σήμερα αποδείχθηκε επί σειρά ετών ότι δημιουργούσε τεράστια προβλήματα, με το κράτος να αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των ανέργων και των χαμηλά αμειβομένων.
Το ΕΕΕ περιλαμβάνει πρώτον, το ελάχιστο καλάθι διαβίωσης, το μηνιαίο σύνολο του οποίου έχει καθοριστεί στα 480 ευρώ για ένα πρόσωπο. Σε αυτό περιλαμβάνονται είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά, είδη ένδυσης και υπόδησης, ύδρευση, ηλεκτρισμός και άλλα καύσιμα, αγαθά και υπηρεσίες για συνήθη οικιακή συντήρηση, προσωπική φροντίδα και υγεία, υπηρεσίες μεταφορών και τηλεπικοινωνιών, αναψυχή και πολιτισμός. Δεύτερον, το κόστος στέγασης, το οποίο αναφέρεται σε στέγαση με ενοίκιο και σε ιδιόκτητη κατοικία, για την οποία υπάρχει μη εξοφλημένο στεγαστικό δάνειο.
Το ΕΕΕ θα ισούται με τη διαφορά του συνολικού μηνιαίου ποσού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και του συνολικού μηνιαίου καθαρού οικογενειακού εισοδήματος.
Επιπρόσθετα, οι δικαιούχοι του ΕΕΕ θα μπορούν να αιτηθούν σε δικαιολογημένες περιπτώσεις, ποσό για κάλυψη έκτακτων αναγκών, οι οποίες δεν μπορούν να προβλεφθούν, όπως ζημιές στην κατοικία και ειδικών αναγκών, όπως είναι οι υπηρεσίες παροχής φροντίδας, καθώς και ποσό για την κάλυψη δημοτικών και άλλων παρόμοιων τελών, και συγκεκριμένα το τέλος ακίνητης ιδιοκτησίας, το τέλος αποκομιδής σκυβάλων και το τέλος για απόσβεση της κατασκευής αποχετευτικού συστήματος.
Οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν επιπλέον 240 ευρώ για τον/την σύζυγο και για κάθε παιδί άνω των 14 ετών και 144 ευρώ για κάθε παιδί κάτω των 14 ετών.
Δικαιούχος για υποβολή αίτησης για ΕΕΕ ορίζεται, υπό την προϋπόθεση ότι διαμένει μόνιμα στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας,
* ένας εκ των συζύγων οποιασδήποτε ηλικίας,
* οποιοδήποτε πρόσωπο έχει συμπληρώσει το 28ο έτος της ηλικίας του
* μονογονιοί
* ορφανά πρόσωπα
* άτομα μέχρι την ηλικία των 28, τα οποία κατά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους τελούσαν υπό τη φροντίδα του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και είναι φοιτητές εντός ή εκτός της Δημοκρατίας
* οποιαδήποτε πρόσωπα, πέραν των πιο πάνω, που καθορίζονται με διάταγμα της Υπουργού.
Επίσης, δικαιούχοι είναι πολίτες της ΕΕ, αλλά και υπήκοοι τρίτων χωρών, οι οποίοι έχουν καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος στη Δημοκρατία, ενώ το ΕΕΕ δεν καλύπτει αιτητές ασύλου.
Σύμφωνα με την Υπουργό, το κόστος του ΕΕΕ για ένα έτος ανέρχεται σε 255,5 εκατ. ευρώ, και όπως ανέφερε, υπολείπονται 25 εκατ. ευρώ για την καταβολή του ΕΕΕ μέχρι το τέλος του 2014.
“Η δέσμευση της Κυβέρνησης είναι ότι τα αναγκαία ποσά θα εξευρεθούν”, είπε η Υπουργός, η οποία υπέδειξε ότι δεν θα υπάρξει κατάργηση επιδομάτων, αλλά εξορθολογισμός.
Υπενθύμισε παράλληλα ότι με βάση δέσμευση που υπάρχει στο Μνημόνιο, οι συνολικές δαπάνες δεν θα πρέπει να επηρεάσουν τον συνολικό προϋπολογισμό του κράτους.
Η Υπουργός διαβεβαίωσε ότι δεν θα μειωθούν τα επιδόματα των ατόμων με αναπηρίες και ότι το δημόσιο βοήθημα που παρέχεται σε σημερινό δικαιούχο θα συνεχίσει να παρέχεται μέχρι την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης του για ΕΕΕ.
Ειδικά για τα άτομα με αναπηρίες το νομοσχέδιο προνοεί τη διαφύλαξη των αναπηρικών επιδομάτων (μηνιαίου ύψους 226 ευρώ ως αναπηρικό), ενώ για τους χαμηλοσυνταξιούχους διασφαλίζει ότι το ύψος του ΕΕΕ δεν θα είναι χαμηλότερο του υφιστάμενου επιδόματος ενίσχυσης εισοδημάτων των χαμηλοσυνταξιούχων, με το σημερινό σύστημα.
Η κ. Αιμιλιανίδου είπε στην Επιτροπή ότι σήμερα δίνονται δεκάδες επιδόματα από διάφορα Υπουργεία και δεν υπάρχει μητρώο στο οποίο να καταγράφεται το σύνολο των επιδομάτων που λαμβάνει ο κάθε δικαιούχος.
Όπως ανέφερε, με βάση το νόμο για πρώτη φορά δημιουργείται μητρώο, μηχανογραφημένη βάση, όπου θα καταγράφονται τα στοιχεία, η οικογενειακή και οικονομική κατάσταση των δικαιούχων, οι ανάγκες τους και το σύνολο των επιδομάτων που λαμβάνουν από το κράτος.
Για τον καταρτισμό του μητρώου, στο οποίο για πρώτη φορά θα συγκεντρώνονται τα στοιχεία όλων όσοι θα λαμβάνουν κρατικές κοινωνικές παροχές, οι δικαιούχοι άλλων επιδομάτων που παρέχονται σήμερα σε ειδικές κοινωνικό-οικονομικές ομάδες του πληθυσμού, όπως η κοινωνική σύνταξη, το επίδομα τέκνου, οι επωφελούμενοι του Ταμείο Παθόντων και οι βετεράνοι του Β` ΠΠ και οι χήρες τους, η φοιτητική χορηγία, οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα κληθούν να υποβάλουν αιτήσεις.
Σύμφωνα με την Υπουργό, το ΕΕΕ είναι η μία φάση της κοινωνικής μεταρρύθμισης, ενώ η δεύτερη είναι η πλήρης μεταρρύθμιση του Τμήματος Κοινωνικής Ευημερίας, το οποίο “απαλλάσσεται πλέον από τη λογιστική προσέγγιση” και θα επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο, για στήριξη της οικογένειας και των πολιτών, με εξατομικευμένη και ανθρωποκεντρική προσέγγιση.
Όπως είπε η κ. Αιμιλιανίδου, θα δημιουργηθεί στο Υπουργείο Εργασίας μια νέα διεύθυνση η οποία θα διαχειρίζεται το ΕΕΕ και όλα τα άλλα επιδόματα που αυτή τη στιγμή καταβάλλονται από άλλα Υπουργεία, πλην των επιδομάτων που αφορούν τους πρόσφυγες και της φοιτητικής χορηγίας.
Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας και Βουλευτής ΑΚΕΛ Ανδρέας Φακοντής εξέφρασε την άποψη ότι το νομοσχέδιο “δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κόσμου” και ότι “πόρρω απέχει από τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης” για ριζοσπαστική μεταρρύθμιση της κοινωνικής πολιτικής.
Είπε ότι πρόκειται για μετονομασία του δημόσιου βοηθήματος σε ΕΕΕ “με κάποιες θετικές προσθήκες”, αλλά υπάρχουν, όπως είπε, και πρόνοιες “που είναι αρνητικές και θα δημιουργήσουν προβλήματα στους λήπτες δημοσίου βοηθήματος”.
Έκρινε επίσης ότι “το ύψος του αποτελεί επίδομα επιβίωσης και όχι επίδομα αξιοπρεπούς διαβίωσης”.
Ο κ. Φακοντής ανέφερε ακόμα ότι τα επιπλέον εκατομμύρια που χρειάζονται για την εφαρμογή του ΕΕΕ “δεν μπορούν να εξασφαλιστούν μόνο από εξορθολογισμό των επιδομάτων” και εξέφρασε ανησυχία και φόβο για πιθανές περικοπές, συμπτύξεις και καταργήσεις επιδομάτων.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Νουρής έκανε λόγο για νομοθέτημα “που αποδίδει κοινωνική δικαιοσύνη” και που “ανταποκρίνεται στις πολλές προσδοκίες” των πολιτών που αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα.
Ο κ. Νουρής είπε ότι “υπάρχει στόχευση και όχι ασύδοτη παραχώρηση επιδομάτων” και σημείωσε στα θετικά ότι “όλοι οι πολίτες μπορούν να αιτηθούν και δεν υπάρχουν αποκλεισμοί” όπως για παράδειγμα για όσους έχουν μια μικρή περιουσία.
Από τη στιγμή που με τη συγκεκριμένη πρόταση δεν υπάρχει θέμα μείωσης των επιδομάτων των ληπτών δημοσίου βοηθήματος αλλά και αναγνώρισης των δικαιωμάτων των αναπήρων και άλλων ομάδων του πληθυσμού, εμάς μας βρίσκει σύμφωνους η πρόταση και πρέπει να υπάρξει ανάλογη συναίνεση στο επίπεδο του Κοινοβουλίου ώστε να προωθηθεί τάχιστα, ανέφερε.
“Φαίνεται η Κυβέρνηση να έχει απαντήσει τα συγκεκριμένα προβλήματα που καλείται να λύσει μέσα από το νομοσχέδιο”, είπε ο Βουλευτής ΔΗΚΟ Άγγελος Βότσης.
Στα θετικά σημείωσε τη δημιουργία μητρώου για τους δικαιούχους επιδομάτων, την επιδίωξη για εξορθολογισμό των επιδομάτων, τη θέση της Υπουργού ότι δεν θα διαφοροποιηθεί επίδομα που δίνεται στους ανάπηρους, την προϋπόθεση για νόμιμη και συνεχή διαμονή επί πέντε έτη στην Κυπριακή Δημοκρατία και τη δέσμευση της Κυβέρνησης για εξεύρεση του αναγκαίου ποσού για κάλυψη του κόστους του ΕΕΕ.
Η Βουλευτής ΕΔΕΚ Ρούλα Μαυρονικόλα ανέφερε ότι πρόκειται για “πολύ σημαντικό νομοσχέδιο” που χρήζει διεξοδικής συζήτησης, εκφράζοντας παράλληλα την άποψη ότι το “υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας έχει καταρρεύσει”.
Η κ. Μαυρονικόλα είπε ότι ειδικότερα για τους επαναπατρισθέντες, τα άτομα με αναπηρίες, τους εγκλωβισμένους θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις στην Επιτροπή κατά πόσον θα δικαιούνται να πάρουν το ΕΕΕ.
“Το νομοθέτημα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως μας ανησυχεί το ποσό που απαιτείται για κάλυψη όλων των δικαιούχων μέχρι το τέλος του χρόνου. Η Υπουργός δεν μας λέει πού θα βρει τα 25 εκατ.” που υπολείπονται, είπε η κ. Μαυρονικόλα.
“Με την οικονομική κρίση δεν έχουμε περιθώρια αποκοπής άλλων επιδομάτων για να πάρει ο κόσμος το ΕΕΕ”, σημείωσε.
Μίλησε, τέλος, για κωλυσιεργία της Κυβέρνησης στην κατάθεση του νομοσχεδίου.
Ο Βουλευτής Οικολόγων Γιώργος Περδίκης είπε ότι “πρόκειται για μια εξέλιξη προς τη σωστή κατεύθυνση”, ωστόσο αναφέρθηκε σε “πάρα πολλές ελλείψεις, αδυναμίες και αρνητικά σημεία”, σημειώνοντας πως “θα προσπαθήσουμε στη συνέχεια με υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων να βελτιώσουμε το τελικό νομοσχέδιο”.