Απορίες εξέφρασε σήμερα η Ερευνητική Επιτροπή για τις αγοραπωλησίες τουρκοκυπριακών περιουσιών στην περιοχή Δρομολαξιάς-Μενεού και πιο συγκεκριμένα για τον τρόπο με τον οποίο εγκρίθηκε από τον Κηδεμόνα (Υπουργό Εσωτερικών) η αίτηση του Τουρκοκυπρίου Μουσταφά Μεχμέτ Μουσταφά για μεταβίβαση κτήματός του με τιμή χαμηλότερη κατά 1,1 περίπου εκατομμύριο ευρώ από την αγοραία αξία, συμφώνως εκτιμήσεων του 2007 και 2009 και με την αποδοχή επτά οικοπέδων σε συνοικισμό αυτοστέγασης έναντι του συμβολικού ποσού των 70.000 ευρώ, με αποτέλεσμα ο Τουρκοκύπριος αυτός να “χάσει” περίπου 1,5 εκατομμύριο ευρώ.
Δεν έπρεπε να εξετάσετε την περίπτωση αυτή και να προστατεύσετε τον Τουρκοκύπριο ιδιοκτήτη ως Κηδεμόνας; ήταν η επανειλημμένη ερώτηση που υπέβαλλε σήμερα η Πρόεδρος της Επιτροπής Ελεωνόρα Νικολαΐδου (πρώην Ανώτερη Δικηγόρος στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας) κατά την πολύωρη κατάθεση, εκ μέρους του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Μαίρης Λάμπρου (Α΄ Διοικητικής Λειτουργού στο Υπ. Εσωτερικών και Αναπληρώτριας Διευθύντριας της Υπηρεσίας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών).
Τόσο η κ. Νικολαΐδου όσο και τα άλλα δύο Μέλη της Ερευνητικής Επιτροπής, Θάσος Νεοκλέους (πρώην Διευθυντής Τεχνικού Ελέγχου στην Ελεγκτική Υπηρεσία) και Στάλω Αριστείδου (Εκτελεστικός Μηχανικός Α΄ Τάξης στο Τμήμα Δημοσίων Έργων) ζήτησαν από την κ. Λάμπρου λεπτομερείς διευκρινίσεις για τον τρόπο εξέτασης των αιτήσεων Τουρκοκυπρίων για αγοραπωλησίες περιουσιών τους στις ελεύθερες περιοχές, τον αριθμό των αιτήσεων και εγκρίσεων και για τις παρεμβάσεις αγοραστών, δικηγόρων ή άλλων προσώπων στις υποθέσεις αυτές και ειδικότερα στην περίπτωση της περιουσίας Μουσταφά στη Δρομολαξιά.
Η κ. Λάμπρου κατέθεσε αρκετούς ογκώδεις φακέλους με πληθώρα εγγράφων, απάντησε με στοιχεία και αριθμούς, αλλά και ονόματα εμπλεκομένων στην υπόθεση και θα προσέλθει την Τετάρτη το πρωί για να παραδώσει ιδιοχείρως άλλα στοιχεία που της ζητήθηκαν για την πολιτική που ακολουθείται στα θέματα αγοραπωλησιών από το 2004 μέχρι και σήμερα, με αποφάσεις Υπουργικού Συμβουλίου, γνωματεύσεις, αναφορές σε νομολογίες περί τουρκοκυπριακών περιουσιών, μαζί με 2-3 αποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου, καθώς και όλες τις αποφάσεις κατά την περίοδο της συγκεκριμένης αγοραπωλησίας.
Πλην των στατιστικών στοιχείων, η κ. Λάμπρου αναφέρθηκε σε συνάντηση που είχε η ίδια και οι συνεργάτες της στην Υπηρεσία, τον Απρίλιο του 2008, με τον κ. Μουσταφά και τον Λογιστή Πανίκο Σενέκκη που τον συνόδευε, προκειμένου να ενημερώσουν την Κυβέρνηση για την πρόθεσή τους να δωρίσουν στο κράτος τα επτά οικόπεδα στο συνοικισμό αυτοστέγασης, που αποτελούσαν μέρος της όλης περιουσίας εκτάσεως 34.783 τετραγωνικών μέτρων.
Η απάντηση της Υπηρεσίας ήταν ότι δεν θα γινόταν δεκτή η δωρεά, είπε η κ. Λάμπρου, διευκρινίζοντας ότι αυτή η απόφαση ελήφθη προκειμένου να μην φανεί ότι το κράτος έπαιρνε κάτι ως αντάλλαγμα (δωροδοκία) προκειμένου να προβεί σε κάποια άλλη παραχώρηση και έπεισε τον Τουρκοκύπριο ιδιοκτήτη να δεχθεί 70.000 ευρώ ως χρηματική αποζημίωση για τα οικόπεδα αυτά, στα οποία ήδη είχαν κτίσει οικίες κάποιοι δικαιούχοι εκτοπισμένοι, μέσω των κυβερνητικών στεγαστικών προγραμμάτων.
Πριν τη συνάντηση αυτή του Απριλίου 2008, όπως ανέφερε η κ. Λάμπρου, είχε πραγματοποιηθεί και συνάντηση του Νίκου Λίλλη, ως εκπροσώπου της εταιρείας Wadnic Limited (αγοραστών) με τον ίδιο τον Υπουργό Εσωτερικών (Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών), ωστόσο η ίδια δεν ήταν παρούσα στη συνάντηση και δεν γνωρίζει τί ακριβώς ελέχθη στη συνάντηση αυτή, όπως όμως δήλωσε, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις της Επιτροπής, “οι πόρτες της Υπηρεσίας είναι κλειστές” σε αγοραστές περιουσιών ή διαμεσολαβητές και γίνονται επαφές μόνον με τους αιτητές/ ιδιοκτήτες τουρκοκυπριακών περιουσιών.
Η κ. Λάμπρου παρουσίασε στην Επιτροπή και δήλωση του κ. Μουσταφά που έγινε στο Κτηματολόγιο στις 10 Απριλίου 2007 για το αρχικό αγοραπωλητήριο και όπου αναφέρεται και το όνομα του Ελληνοκυπρίου δικηγόρου Γιώργου Βασιλείου μαζί με το όνομα κάποιου Τουρκοκυπρίου δικηγόρου.
Στο έγγραφο αυτό, είπε η κ. Λάμπρου, υπογράφει ως πληρεξούσιος αντιπρόσωπος της εταιρείας Wadnic Limited και ο Γιώργος Χριστοφίδης, ο οποίος φέρεται να είναι μέτοχος της εταιρείας αυτής, μαζί με τους Σάββα Αγγελίδη και Μιχάλη Ιωάννου.
Συμφώνως των στοιχείων που κατέθεσε σήμερα στην Επιτροπή η κ. Λάμπρου, υπήρξαν και αριθμοί τεμαχίων τουρκοκυπριακών περιουσιών που πωλήθηκαν από τους ιδιοκτήτες των, εφ` όσον αυτοί πληρούσαν τις πρόνοιες της ισχύουσας νομοθεσίας και για την τεκμηρίωση των στοιχείων αυτών, όπως ανέφερε η κ. Λάμπρου, ζητείται συχνά η διερεύνησή τους από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, η οποία με ολιγοσέλιδες εκθέσεις, που συνοδεύονται και από φωτογραφίες ή άλλα έγγραφα, βοηθά σημαντικά τον Κηδεμόνα στην επιβεβαίωση των όσων κατατίθενται ενώπιόν του από τους αιτητές.
Από τα στοιχεία που διαθέτουν οι κρατικές υπηρεσίες, από το 1974 μέχρι σήμερα, είπε η κ. Λάμπρου, έχει εγκριθεί ένα ποσοστό της τάξης του 7,8‰ των τουρκοκυπριακών περιουσιών που ευρίσκονται στις ελεύθερες περιοχές και που η συνολική τους έκταση φθάνει τις 455.307 σκάλες, ενώ σε παγκύπρια βάση, όπου οι τουρκοκυπριακές περιουσίες ανέρχονται στις 848.858 σκάλες, έχει εγκριθεί η μεταβίβασή ποσοστού 4,2‰ που αντιστοιχεί σε συνολική έκταση 3.549 σκαλών.
Από το σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν στον Κηδεμόνα για μεταβιβάσεις τουρκοκυπριακών περιουσιών, είπε η κ. Λάμπρου, έχουν εγκριθεί, από το 1974 μέχρι σήμερα, 483 περιπτώσεις, ενώ για τον κατά πολύ μεγαλύτερο αριθμό των αιτήσεων που απορρίφθηκαν θα πρέπει, όπως ανέφερε, να ζητηθούν στοιχεία από το Κτηματολόγιο, που διατηρεί σχετικό αρχείο.
Οι εγκριθείσες περιπτώσεις ανά επαρχία, πρόσθεσε η κ. Λάμπρου, είναι: 51 στη Λευκωσία, 283 στη Λάρνακα, 100 στη Λεμεσό και 49 στην Πάφο.
Η κ. Λάμπρου αναφέρθηκε σε λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν κατά το παρελθόν στην ανέγερση συνοικισμών ή στο διαχωρισμό οικοπέδων πάνω σε τουρκοκυπριακή γη, χωρίς τη διαδικασία της απαλλοτρίωσης ή της εξαγοράς των εκτάσεων γης που ανήκαν σε Τουρκοκυπρίους και με βάση το Δίκαιο της Ανάγκης, που δεν καλύπτει όμως τη Δημοκρατία σε περιπτώσεις προσφυγών σε ευρωπαϊκά Δικαστήρια.
Εάν επρόκειτο να εξαγοράσει αυτές τις εκτάσεις σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία, είπε η κ. Λάμπρου, θα χρειαζόταν δισεκατομμύρια ευρώ και, όπως η ίδια πιστεύει, το ζήτημα αυτό μόνον με τον οριστικό διακανονισμό του Κυπριακού μπορεί να επιλυθεί αποτελεσματικά.
Η ίδια ανέλαβε αυτά τα καθήκοντα στο Υπουργείο Εσωτερικών κατά το 2007, όπως είπε, αναφέροντας ότι από τότε μέχρι σήμερα υπήρξαν γύρω στις 20 περιπτώσεις ιδιοκτητών που ζητούσαν αποζημιώσεις και άλλες 5 προγενέστερες περιπτώσεις Τουρκοκυπρίων ιδιοκτητών γης, επί της οποίας κτίσθηκαν προσφυγικές κατοικίες χωρίς απαλλοτρίωση και χωρίς αγοραπωλησία, από τις οποίες οι 12 ήσαν με αίτημα για πώληση περιουσίας και οι υπόλοιπες με φιλικό διακανονισμό.
Σε περιπτώσεις απαλλοτριώσεων που συνοδεύονται και με αίτημα για πώληση γης, είπε η κ. Λάμπρου, επέρχεται φιλικός διακανονισμός και μπορούν να πιέσουν τους ιδιοκτήτες για να αποδεχθούν χαμηλότερες της αγοραίας αξίας τιμές, όπως έγινε σε περίπτωση ζεύγους με βρετανικό διαβατήριο και τη σύζυγο με τουρκοκυπριακή καταγωγή που ζητούσαν 20 εκατομμύρια ευρώ για την περιουσία τους και κατέληξαν τελικώς στα 6 εκατομμύρια ευρώ, με γνωματεύσεις Κτηματολογίου και εκτιμητών αγοραίας αξίας.