Του Δικηγόρου Αθηνών, Δημήτρη Γ. Τριπερίνα
Η Κυβέρνηση χρησιμοποίησε το μέτρο της επίταξης για να καταστείλει τις πρόσφατες πολυήμερες απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων του Μετρό που δημιούργησαν κυκλοφοριακό χάος στην Αθήνα.
Το Σύνταγμα προβλέπει ειδικές έκτακτες περιπτώσεις επίταξης προσωπικών υπηρεσιών, δηλαδή εργασίας, στο άρθρο 22, οι οποίες είναι περιοριστικά οι εξής: πόλεμος ή επιστράτευση, αντιμετώπιση αναγκών της χώρας, επείγουσα κοινωνική ανάγκη από θεομηνία ή ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η απεργία των εργαζομένων του Μετρό δεν υπάγεται σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις και συνεπώς η εφαρμογή του θεσμού από την Κυβέρνηση δεν ήταν συνταγματικά νόμιμη.
Γιατί όμως η Κυβέρνηση επέλεξε το μέτρο της επίταξης;
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η απεργία των εργαζομένων είχε κριθεί παράνομη και καταχρηστική με απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών. Μια απεργία μπορεί να κριθεί παράνομη:α) αν κηρυχθεί από αναρμόδιο συνδικαλιστικό όργανο, β) αν έχει άλλους στόχους από τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών συμφερόντων των εργαζομένων γ) αν η άσκηση του δικαιώματος της απεργίας γίνεται καταχρηστικά. Πραγματικά το άρθρο 25 § 3 του Συντάγματος απαγορεύει την καταχρηστική άσκηση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό και το άρθρο 33 § 1 ν. 330 απαγορεύει την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της απεργίας.
Καταχρηστική σύμφωνα με ρητή νομοθετική πρόβλεψη θεωρείται η απεργία όταν πραγματοποιείται χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση του εργοδότη προς άμεση διεξαγωγή διαπραγματεύσεων. Ερμηνευτικά γίνεται δεκτό πως είναι καταχρηστική και η απεργία πού κηρύσσεται παρ’όλη την υποχρέωση ειρήνης, η οποία απορρέει από την ισχύουσα συλλογική σύμβαση εργασίας ή διαιτητική απόφαση, εφόσον βέβαια πρόκειται για τα ίδια αιτήματα και εφόσον δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά οι περιστάσεις. Διχογνωμία τέλος υπάρχει στη δικαστική πρακτική αν η απεργία μπορεί να χαρακτηριστεί ως καταχρηστική, στην περίπτωση που τα αιτήματα των εργαζομένων έχουν μικρότερη χρηματική αξία από τη ζημιά που θα υποστεί η εθνική οικονομία από την απεργία τους.
Η συνέχιση της απεργίας από τους εργαζομένους του Μετρό παρά την κήρυξη της απεργίας τους ως παράνομης και καταχρηστικής αποτελούσε αιτία απόλυσης. Όμως είναι πρόδηλο ότι η μετωπική σύγκρουση εργαζομένων-κυβέρνησης σε περίπτωση απολύσεων θα δημιουργούσε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, γι’αυτό και προτιμήθηκε η συνταγματική ακροβασία της επίταξης.
Το βέβαιο είναι ότι όλοι μαζί, κυβέρνηση- εργαζόμενοι και δικαστήρια, ισορροπούν με δυσκολία στο τεντωμένο σκοινί των διατάξεων του Συντάγματος.