Σε συνέχεια των δηλώσεων του Προέδρου του Δημοσιονομικού Συμβουλίου (ΔΣ) στις 31 Αυγούστου 2023 όσον αφορά το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) και τα δημόσια οικονομικά, στα πλαίσια της σφαιρικής ενημέρωσης του κοινού, το Υπουργείο Οικονομικών σχολιάζει ως ακολούθως
- Το Υπουργείο Οικονομικών παρακολουθεί συστηματικά και σε μόνιμη βάση τις εξελίξεις της οικονομίας και πρωτίστως τις εξελίξεις που αφορούν τα δημόσια οικονομικά, για την ανάγκη λήψης οποιονδήποτε μέτρων, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις μας κάτω από το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι με βάση το Άρθρο 41 του Περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου σε σχέση με την δημοσιονομική θέση, προβλέπεται ότι το διαρθρωτικό δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης είναι ισοσκελισμένο ή πλεονασματικό σε μεσοπρόθεσμη βάση.
- Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας (ανεξάρτητη Υπηρεσία), το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 παρουσίασε πλεόνασμα ύψους €155,4 εκ. (0,5% του ΑΕΠ) σε σύγκριση με έλλειμμα ύψους €92,4 εκ. κατά το αντίστοιχο εξάμηνο του προηγούμενου έτους (-0,3% του ΑΕΠ), σημειώνοντας βελτίωση ύψους 0,8 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ.
- Παράλληλα τονίζεται ότι, η πρόβλεψη για το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το πρώτο εξάμηνο του 2023, στο πλαίσιο των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας 2023-26, το οποίο υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 2 Μαΐου 2023, ήταν έλλειμμα ύψους €67 εκ. (-0,2% του ΑΕΠ). Με βάση τα πιο πάνω, η δημοσιονομική θέση του πρώτου εξαμήνου του 2023 ήταν βελτιωμένη κατά €222,4 εκ. από ότι αρχικά αναμενόταν. Επομένως, με βάση την Εξαμηνιαία Έκθεση Δημοσιονομικής Πολιτικής 2023 διαπιστώνεται ότι δεν απαιτείται η οποιαδήποτε λήψη πρόσθετων διορθωτικών μέτρων, το οποίο γίνεται όποτε κριθεί αναγκαίο.
- Σε σχέση με την αναφορά των δηλώσεων του Προέδρου του ΔΣ όσον αφορά τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τη χρηματοδότηση τους από το ΤΚΑ, πρέπει να σημειωθεί ότι διαχρονικά η Κεντρική Κυβέρνηση δεν χρηματοδοτεί οποιοδήποτε έλλειμμα της από το αποθεματικό, εφόσον το αποθεματικό αυτό είναι πλασματικό και αντικατοπτρίζει τις υποχρεώσεις της προς το ΤΚΑ, οι οποίες θα καλύψουν σε βάθος χρόνου τα ελλείμματα του Ταμείου που θα προκύψουν λόγω γήρανσης πληθυσμού. Επιπλέον, για το υπό αναφορά αποθεματικό στην βάση σχετικής διευθέτησης που αποφασίστηκε την 01/08/2010 καταβάλλεται σήμερα ποσοστό τόκου 4,25%, στο ΤΚΑ και ποσοστό τόκου που ανέρχεται σήμερα στο 4,00% στα υπόλοιπα Ταμεία που διαχειρίζεται ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο συνολικός τόκος πληρωτέος ο οποίος καταβλήθηκε τον Ιούνιο του 2023 ανήλθε στα €158 εκ. περίπου εκ των οποίων ποσό €138 εκ. περίπου αφορούσε το ΤΚΑ.
- Όσον αφορά τις αναφορές του Προέδρου του ΔΣ για συνυπολογισμό του αποθεματικού του ΤΚΑ στις εκτιμήσεις σε σχέση με τη βιωσιμότητα του, τονίζεται ότι ήδη λαμβάνεται υπόψη, και σύμφωνα με την πιο πρόσφατη για το θέμα αναλογιστική μελέτη, το ΤΚΑ κρίνεται βιώσιμο μέχρι το 2080.
- Περαιτέρω, τα δημοσιονομικά αποτελέσματα Ιουλίου 2023 καταδεικνύουν πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης ύψους €214,4 εκ. σε σύγκριση με πλεόνασμα €201,9 εκ. τον Ιούλιο 2022, ως εκ τούτου η ανάλυση του Προέδρου του ΔΣ κρίνεται αβάσιμη.
- Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, οποιαδήποτε ανάλυση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων δεν πρέπει να αποκλείει οποιοδήποτε μήνα εντός του έτους, εφόσον μήνα με μήνα τα αποτελέσματα χαρακτηρίζονται από εποχικότητα, και επομένως τα συμπεράσματα μιας τέτοιας ανάλυσης θα είναι παραπλανητικά με νούμερα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
- Σχετικά με τις δηλώσεις για πιθανή μετάθεση ορισμένων δαπανών από το 2023 στο 2024, σημειώνεται ότι ο υπολογισμός για το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης στην βάση των δεδουλευμένων (accrual) δεν επηρεάζεται εφόσον οι δαπάνες καταχωρούνται με βάση τη δέσμευση για υλοποίηση τους, ανεξάρτητα από το πότε θα εκταμιευθούν.
- Παράλληλα, στα σχόλια του Προέδρου του ΔΣ δεν περιλαμβάνεται οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με το πρωτογενές ισοζύγιο (δημοσιονομικό ισοζύγιο εξαιρουμένων των δαπανών για εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους), το οποίο αντανακλά τη δυνατότητα του κράτους για μείωση ή αύξηση του δημόσιου χρέους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2023, το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης έφθασε €385,3 εκ., σε σύγκριση με πρωτογενές πλεόνασμα ύψους €112 εκ. το αντίστοιχο εξάμηνο το 2022.
- Σε σχέση με τις δηλώσεις για μη επίτευξη της μείωσης του δημόσιου χρέους στο 81,1% του ΑΕΠ τέλος του 2023, σημειώνεται ότι ο στόχος έχει ήδη επιτευχθεί, αφού τέλος Ιουλίου το δημόσιο χρέος περιορίστηκε στο 80,1% του ΑΕΠ.
- Η εισήγηση του Προέδρου του ΔΣ για αποπληρωμή του χρέους προς το ΤΚΑ συγκρούεται με σχόλια του για μείωση των δημόσιων δαπανών, εισήγηση η οποία θα προκαλέσει τη διάβρωση του δημοσιονομικού ισοζυγίου, και αύξηση του δημόσιου χρέους ενώ σήμερα τα πιο πάνω δεν υφίστανται.
Το Υπουργείο Οικονομικών, στη βάση ειδικών μελετών, προκρίνει την έναρξη της σταδιακής αποπληρωμής / επένδυσης του αποθεματικού του ΤΚΑ, μετά την μείωση του Δημόσιου Χρέους ως % του ΑΕΠ κάτω από 60% (υπολογίζεται εντός του 2027) και με την σύσταση του Κυπριακού Οργανισμού Διαχείρισης Επενδύσεων, ο οποίος θα παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης επενδύσεων, και στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.