Το μυστικό του 3ου θαλάμου είναι ένα βοτσαλωτό ψηφιδωτό που απεικονίζει την Περσεφόνη ενώ εντυπωσιάζει ακόμη περισσότερο ο χρωματικός πλούτος της παράστασης, η αριστοτεχνική εκτέλεση του σχεδίου αλλά κυρίως η τρίτη διάσταση που έχουμε στο ψηφιδωτό.
Παγκόσμιο δέος και θαυμασμός για το ψηφιδωτό που βρέθηκε στον τρίτο θάλαμο, τη στιγμή που η κ. Περιστέρη τονίζει πως ακόμα είναι νωρίς για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για τον «ένοικο» του μεγαλοπρεπούς μνημείου.
Ντυμένη με έναν πολύπτυχο λευκό χιτώνα που συγκρατείται με κόκκινη λεπτή ταινία στο ύψος του στήθους, εντυπωσιακή με τα πυρόξανθα μαλλιά της να ανεμίζουν, και το αριστερό χέρι -με το κόσμημα στον καρπό- υψωμένο προς τα πάνω, εμφανίζεται η Περσεφόνη στο πολύχρωμο ψηφιδωτό που βρέθηκε στην Αμφίπολη.
Ένα ψηφιδωτό δάπεδο (για πρώτη φορά σε μακεδονικό τάφο), 15 τ.μ., που απεικονίζει με λεπτομέρεια την αγωνία στο πρόσωπο της νεαρής την ώρα της αρπαγής της από τον Πλούτωνα ο οποίος την οδηγεί στον Κάτω Κόσμο, αλλά και τον θεό Ερμή ως ψυχοπομπό, να προπορεύεται.
Η αποκάλυψη ολόκληρου του βοτσαλωτού ψηφιδωτού και κυρίως της απεικόνισης, επιβεβαιώνει την άποψη ότι πρόκειται για ένα μοναδικό ταφικό μνημείο, το οποίο όπως υπογραμμίζουν κορυφαίοι αρχαιολόγοι, μαρτυρά πλούτο, εκλεπτυσμένο γούστο, καλλιέργεια και μαζί με τα ευρήματα που προηγήθηκαν (Καρυάτιδες, Σφίγγες, περίβολος) δηλώνουν μια εξαιρετικά ακριβή, μεγαλοπρεπή κατασκευή. Ισως «μια δαπανηρή δημόσια εργολαβία» όπως εικάζουν άλλοι.
Η παράσταση παραπέμπει στην αντίστοιχη αρπαγή της Περσεφόνης στο βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών (Βεργίνα) παρότι εκείνη είναι τοιχογραφία, ενώ δεν αποκλείεται να δηλώνει σχέση με τον μακεδονικό οίκο.
Ολοι από χθες εκθειάζουν τον χρωματικό πλούτο της παράστασης, την αριστοτεχνική εκτέλεση του σχεδίου αλλά κυρίως την τρίτη διάσταση που έχουμε στο ψηφιδωτό. Ιδιαίτερα στην απεικόνιση του ψυχοπομπού και της νεαρής Περσεφόνης.
Για λόγους προστασίας το εύρημα θα καλυφθεί με φύλλα φελιζόλ, ξύλινη επένδυση κι από πάνω ένα δάπεδο πρόσβασης για τον τέταρτο χώρο.
«Εχουμε ένα ακόμη μοναδικό χαρακτηριστικό σε προηγούμενα μοναδικά χαρακτηριστικά όπως οι Καρυάτιδες και οι Σφίγγες» είπε χθες η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού κ. Μενδώνη, εξηγώντας πως η επανάληψη της λέξης μοναδικός δεν είναι λάθος. Κι αν τη χρησιμοποιεί συχνά τις τελευταίες ημέρες είναι γιατί τα ευρήματα δηλώνουν: «τη μοναδικότητα αυτού του μνημείου στο οποίο έχουμε ένα κρεσέντο».
Στη συνέντευξη Τύπου στην Αμφίπολη όταν ρωτήθηκε για τη σχέση της αναπαράστασης της αρπαγής της Περσεφόνης με τη δυναστεία των Τημενιδών, η κ. Μενδώνη θύμισε πως βρίσκουμε τη σκηνή της αρπαγής στην τοιχογραφία του λεγόμενου τάφου της Περσεφόνης, στο βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών.
«Εχουμε και δεύτερη απεικόνιση με τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη, σε σκηνή ιερού γάμου, στο ερεισίνωτο του μαρμάρινου θρόνου, στον τάφο της Ευρυδίκης, μητέρας του Φιλίππου, στις Αιγές. Οι σκηνές αυτές συνδέονται με τις λατρείες του Κάτω Κόσμου, με την ορφική λατρεία -κάθοδος στον Αδη- καθώς και με τις διονυσιακές τελετές. Ο εκάστοτε επικεφαλής του οίκου των Μακεδόνων ήταν ο αρχιερέας αυτών των λατρειών. Σας θυμίζω την πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” για τα κατάλοιπα της μάσκας που βρέθηκαν στα κατάλοιπα των οστών του Φιλίππου. Σύμφωνα με τους ειδικούς ήταν η μάσκα, την οποία φορούσε ο Φίλιππος στις ορφικές τελετές. Επομένως, η παράσταση στην περίπτωσή μας έχει συμβολική σημασία, η οποία μπορεί να δηλώνει κάποια σχέση του “ενοίκου” του τάφου με τον μακεδονικό οίκο. Ο πολιτικός συμβολισμός είναι πολύ ισχυρός σε όλες τις εποχές».
Η υπεύθυνη των ανασκαφών, Κ. Περιστέρη, υπογράμμισε πως «χωρίς αμφιβολία ο νεκρός ήταν εξαιρετικά σημαντικός». Ανέφερε ακόμη πως στην ανασκαφή βρέθηκαν κινητά ευρήματα «κεραμική, καρφιά κ.ά.», αλλά «δεν μπορούμε να τα βάλουμε όλα σε ένα δελτίο Τύπου», ενώ στην ερώτηση πόσο χρόνο χρειάζεται ακόμη, εξήγησε: « Δεν κτίζουμε σπίτι. Η ανασκαφή μας οδηγεί. Ο,τι λέμε είναι σχετικό».
Όσο για το αν υπάρχει τέταρτος θάλαμος ή κρύπτη, η αρχαιολόγος που ηγείται της ανασκαφής δεν έδωσε σαφή απάντηση:
« Είμαστε αρκετά ψηλά. Υποθέσεις μπορεί να γίνουν. Θα έχουμε εικόνα μετά την ανασκαφή του τρίτου χώρου».
Η ίδια πάντως τόνισε πως ακόμα είναι νωρίς για εικασίες, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Δεν μπορούμε να πούμε τίποτε αν δεν τελειώσει η ανασκαφή. Είναι πολύ σημαντικός. Η σημαντικότητα του μνημείου ανεβαίνει και με το ψηφιδωτό που πρώτη φορά απαντάται σε ταφικό μνημείο».
Όσο για την φθορά που έχει υποστεί το ψηφιδωτό, η απάντηση της κυρίας Περιστέρη ήταν αινιγματική:
«Δεν υπάρχει λογική. Φαίνεται όμως ότι δεν είναι φυσική φθορά».
Για το θέμα της ανέγερσης Μουσείου των Σερρών η γ.γ. του ΥΠΠΟΑ ξεκαθάρισε πως τα ευρήματα θα μείνουν εκεί, ότι ουδέποτε ετέθη θέμα μετακίνησής τους, θύμισε την πολιτική του υπουργείου «να επιστρέφονται ευρήματα -ακόμη και από παλαιότερες ανασκαφές- στον τόπο που έχουν βρεθεί».
Οσο για τη χρονολόγηση του τάφου με δείγμα που επρόκειτο να σταλεί από γεωλόγο στην Ελβετία, η ανασκαφέας υποστήριξε «δεν μπορούμε από αυτά να χρονολογήσομε τον τάφο», ενώ η κ. Μενδώνη τόνισε πως: «Οι αναλύσεις αυτές θα επιτρέψουν να γνωρίζουμε την ακριβή σύσταση και τον τρόπο δημιουργίας των γαιών, να χρονολογήσομε τα ιζήματα. Η όποια χρονολόγηση μπορεί να προκύψει από γεωλογικού τύπου αναλύσεις, οδηγεί και σε χρονολογήσεις εκατομμυρίων ετών. Είναι εντελώς διαφορετικά τα δεδομένα από την ιστορική, αρχαιολογική χρονολόγηση».
Με δημοσιεύματα και ο ξένος Τύπος εκφράζει το θαυμασμό του για το ψηφιδωτό. To News Discovery, που παρακολουθεί και καλύπτει σχεδόν με καθημερινές αναρτήσεις τις ανασκαφές, είχε σε πρωτοσέλιδο κείμενο την Αμφίπολη.
«Έκπληξη! Το μωσαϊκό της Αμφίπολης δείχνει μία θεά να πηγαίνει στον Άδη» είναι ο τίτλος που δίνει το NBC News. «Η νέα αποκάλυψη στο ψηφιδωτό δάπεδο του μυστηριώδους ελληνικού τύμβου δείχνει τον Άδη (θεό Πλούτωνα) να τραβά την απρόθυμη νύφη Περσεφόνη στον Κάτω Κόσμο», σημειώνει το δίκτυο επικαλούμενο τις ανακοινώσεις των αρχαιολόγων. «Οι Αρχαιολόγοι και το ελληνικό υπ. Πολιτισμού είπαν ότι τώρα ξεκάθαρα το μωσαϊκό απεικονίζει τη σκηνή της Αρπαγής της Περσεφώνης, η οποία αποκαλείται και βιασμός της Περσεφόνης», τονίζει το δίκτυο.
Η Αρπαγή της βασίλισσας του Κάτω Κόσμου αποκαλύφθηκε στο αρχαιοελληνικό μωσαϊκό γράφει το Livescience, ενώ το Γαλλικό Πρακτορείο αναφέρει ότι «το εντυπωσιακό ελληνικό ψηφιδωτό που ανακαλύφθηκε στον τάφο της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου απεικονίζει το μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης, κόρης του Δία που έγινε βασίλισσα του Κάτω Κόσμου».
Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, έκλεψε όμως την παράσταση και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που διεξάγεται στο Μιλάνο.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς άνοιξε το tablet του και έδειξε στην Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ την εκπληκτική παράσταση που αποκαλύφθηκε στο ψηφιδωτό του Τύμβου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κ. Μέρκελ εντυπωσιάστηκε από το ψηφιδωτό και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανασκαφή, εκφράζοντας παράλληλα την απορία ποιος μπορεί να είναι ο νεκρός του τάφου. Ενα ερώτημα που απασχολεί τους πάντες…