Είμαι της άποψης ότι η πρόταξη της πρότασης της Κυπριακής πλευράς για επιστροφή της πόλης των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της με αντάλλαγμα τη λειτουργία του λιμανιού της πόλης υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής ´Ένωσης , δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση αυτό που επικράτησε να αποκαλείται “αμμοχωστοποίηση του Κυπριακού”. Αντιλαμβάνομαι τις λογικές ανησυχίες και τους φόβους πολλών συμπατριωτών μου, αλλά νιώθω καθήκον μου να καταθέσω μια ξεκάθαρη θέση που διασκεδάζει – ως ένα βαθμό- τις ανησυχίες.
Πρώτα πρώτα, πρέπει νομίζω να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε με τον όρο “αμμοχωστοποίηση του Κυπριακού”. Έχω την άποψη ότι με τον όρο αυτό εννοούμε την απαίτηση των Τούρκων να αποδεχτούν οι ελληνοκύπριοι μία άδικη και μη βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος με αντάλλαγμα περιορισμένη επιστροφή εδαφών και προσφύγων, στην οποία περιλαμβάνεται κυρίως η Αμμόχωστος.
Θα το θέσω διαφορετικά για να γίνω πιο κατανοητός: αν οι Τούρκοι επιτρέψουν αύριο την εγκατάσταση στα Βαρώσια των Ελληνοκυπρίων-ακόμα και υπό τουρκική διοίκηση -αλλά χωρίς να ζητούν οποιοδήποτε αντάλλαγμα, άποψη μου είναι ότι αυτό πρέπει να γίνει αποδεκτό άνευ επιφυλάξεων ( αυτό ισχύει βεβαίως για κάθε κατεχόμενη περιοχή). Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορούμε να μιλούμε για “αμμοχωστοποίηση”. Αυτό επιβάλλει η λογική αλλά και η ισχύς του δικαίου που περιέχουν οι διαχρονικές θέσεις μας στο Κυπριακό.
Να θυμίσω ότι αυτό ακριβώς προνοούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ τα οποία αναφέρουμε πάντα ως δόρυ και ασπίδα μας. Συνεπώς η προτεραιότητα του θέματος της Αμμοχώστου αποτελεί μέρος αυτού που συνήθως λέμε “σεβασμός στα ψηφίσματα των ΗΕ”. Δεν κατανοώ λοιπόν γιατί εμείς οι ίδιοι οι Ελληνοκύπριοι να εκφράζουμε επιφυλάξεις και ανησυχίες όταν προτάσσεται από την ηγεσία μας το θέμα της Αμμοχώστου;
Επιπλέον καλό είναι -πολύ καλό κατακρίβειαν- να θυμηθούμε ότι η προτεραιότητα του θέματος της Αμμοχώστου αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Τουρκίας όπως προκύπτει από τους όρους της συμφωνίας Κυπριανού- Ντενκτάς το 1979. Όταν οι Τούρκοι αρνούνται να συζητήσουν το θέμα κι όταν “φίλοι” το συνδέουν με αλλά θέματα που αφορούν τη λύση του Κυπριακού (πχ νομιμοποίηση του αεροδρομίου της Τύμπου) πρέπει να τους υποδεικνύεται ότι πρέπει να εφαρμοστούν πρώτα τα συμφωνηθέντα. Η αποδοχή της πρότασης της ελληνοκυπριακής ηγεσίας για επιστροφή της Αμμοχώστου και παράλληλη λειτουργία του λιμανιού αποτελεί δείκτη και οιωνό των πραγματικών προθέσεων της Τουρκίας. Άλλωστε από μόνη της αποτελεί μία πρόταση αμφίπλευρου χαρακτήρα, κάτι σαν “win-win situation”, από την οποία έχουν να κερδίσουν όλοι.
Διερωτούνται πολλοί και όχι άδικα: αφού είναι αμφίπλευρου συμφέροντος η πρόταση για την Αμμόχωστο, γιατί θα πρέπει κάθε κυβέρνηση να προσθέτει και “προίκα”; Ο Χριστόφιας πρόσθεσε άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων και- πουπανοπρίτζιν- κονδύλια για αναστύλωση των αρχαιοτήτων στην τουρκική συνοικία της πόλης. Άμα πήραν το δεύτερο και αρχίζουν να παίρνουν το πρώτο, χωρίς να επιστρέψουν την Αμμόχωστο, η νέα κυβέρνηση φαίνεται έτοιμη να συζήτηση τη νομιμοποίηση της λειτουργίας του αεροδρομίου της Τύμπου, για να γίνει η πρόταση – τάχα- πιο δελεαστική. Σωστές και βάσιμες οι επιφυλάξεις και τις συμμερίζομαι σε μεγάλο βαθμό. Όμως από το να γίνεται κριτική μέχρι την απόρριψη της πρότασης γιατί τάχα οδηγεί κατευθείαν στην “αμμοχωστοποίηση”, υπάρχει μεγάλη διαφορά.
Πρέπει κατά την άποψη μου να δηλώνεται με σαφήνεια και χωρίς να αφήνεται περιθώριο αμφιβολίας ότι στηρίζουμε όλοι την πρόταξη του θέματος της Αμμοχώστου. Δεν υπάρχει κατά την άποψη μου, εκ πρώτης όψεως, τίποτα το επιλήψιμο στην ανακίνηση -και μάλιστα υπό τις παρούσες συνθήκες- του θέματος της Αμμοχώστου. Δεν υπάρχει επίσης, κατά την άποψη μου, κανένας λόγος να επιδεικνύουμε προκατάληψη- όσο κι αν είναι δικαιολογημένη- για την πηγή προέλευσης αυτής της πρωτοβουλίας.
Ξέρω ότι πολλοί δεν εμπιστεύονται τον κ. Αναστασιάδη αλλά το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε αυτή την ώρα είναι να επιμένουμε να εφαρμόσει αυτά που δημόσια διακηρύσσει, ότι δηλαδή η αντίδραση της Τουρκίας στο θέμα της Αμμοχώστου θα αποτελέσει “δείκτη” και οιωνό για τις προθέσεις και διαθέσεις της για τη συνολική λύση του Κυπριακού.
Πρέπει να τίθεται για παράδειγμα το ερώτημα: αν οι Τούρκοι συνεχίσουν να αρνούνται καν τη συζήτηση του θέματος Αμμοχώστου, τότε τι νόημα έχει να ξεκινήσουν συνομιλίες εφ όλης της ύλης για το Κυπριακό; Αντί λοιπόν να θέτουμε αμφιβολίες για την πρωτοβουλία για την Αμμόχωστο καλύτερα είναι νομίζω να την προβάλλουμε και να της δίνουμε πραγματικό νόημα και σημασία. Με αυτά δεν εννοώ ότι δεν είναι χρήσιμο και αναγκαίο, να προβάλλονται οι αντιρρήσεις μας για την εξαιρετικά επικίνδυνη διασύνδεση του θέματος της Αμμοχώστου με άλλα θέματα όπως το αεροδρόμιο Τύμπου, το φυσικό αέριο ή την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Αυτά είναι μεγάλα λάθη της ηγεσίας μας, και πρέπει να τα υποδεικνύουμε και να τα εξηγούμε στο λαό.
Υπάρχουν βέβαια ανόητοι και αφελείς που δεν μπορούν να καταλάβουν ότι όσα περισσότερα θέματα διαπλακούν με την Αμμόχωστο τόσο πιο δύσκολο θα είναι να προκύψει συμφωνία για την επιστροφή της πόλης και ακόμα- έτι επικινδυνότερο- τόσο πιο πιθανόν θα είναι η συμφωνία αυτή να μην εφαρμοστεί στην πράξη, γεγονός που θα αποβεί εις βάρος του αδυνάτου μέρους, δηλαδή ημών. Αλλά υπάρχουν σίγουρα πολύ περισσότεροι που θα κατανοήσουν τη σημασία μιας ορθολογικής και μετρημένης πρόταξης της πρότασης για την Αμμόχωστο.
Σε αυτούς απευθύνεται άλλωστε κι αυτό το άρθρο.
Γιώργος Περδίκης
Βουλευτής
Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών