Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άϊντα, διαβεβαιώνοντάς τους ότι βρίσκεται εδώ για να υποβοηθήσει ενεργώς τη διαδικασία των συνομιλιών (active facilitator) και όχι για να ασκήσει την όποια επιδιαιτησία (arbitrator), κάλεσε τους Κύπριους να κοιτάζουν προς το μέλλον και όχι το παρελθόν, με στόχο να βοηθήσει τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους να καταλήξουν σε μια συμφωνημένη λύση, όπως αυτή προνοείται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή μια δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία.
Σε συνέντευξή του ο κ. Άϊντα ανέφερε ότι οι Κύπριοι, στην προσπάθεια που καταβάλλουν για λύση, θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την ευρύτερη εικόνα και μίλησε για τις εξελίξεις στην περιοχή μας, για κατάργηση συνόρων, για την ‘ανοδο του Ισλαμικού Κράτους, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί κάποιος να υποθέτει ότι εξαιρείται των παγκόσμιων εξελίξεων.
Είπε ακόμα ότι οι δύο ηγέτες παραμένουν οπωσδήποτε δεσμευμένοι στη συμφωνία της 11 Φεβρουαρίου, την οποία χαρακτήρισε ως ένα σημείο εκκίνησης, το οποίο είναι ξεκάθαρο και καθόλου αντιφατικό, όπως υποστηρίζεται από κάποιους.
Σχολιάζοντας τις διαφορές μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών, σημείωσε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε που δεν μπορεί να επιλυθεί, προσθέτοντας ότι οι διαπραγματεύσεις δεν βρίσκονται στο τελικό στάδιο της διαδικασίας.
Πιστεύει ότι χρειάζεται πολιτική βούληση για τη λήψη αποφάσεων, καθώς και εμπιστοσύνη ανάμεσα στον κόσμο, στοιχεία που θεωρεί αναγκαία για την επίτευξη προόδου για λύση. Τονίζει παράλληλα ότι ο κόσμος θα πρέπει να στηρίξει την πολιτική βούληση που επιδεικνύουν οι δύο ηγέτες.
Ο κ. Άϊντα, στη συνέντευξή του, παρουσιάστηκε ενθαρρυμένος ότι μπορεί να βρεθεί λύση στο Κυπριακό, σημειώνοντας ότι και άλλα μακροχρόνια προβλήματα – που φαίνονταν άλυτα – επιλύθηκαν. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα τη δική του χώρα –Νορβηγία – η οποία για δεκαετίες είχε προβλήματα με την τότε Σοβιετική Ένωση και μετέπειτα Ρωσική Ομοσπονδία για καθορισμό της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, τα οποία επιλύθηκαν.
Αναφερόμενος σε χρονοδιαγράμματα στις συνομιλίες, είπε ότι το δικό του χρονοδιάγραμμα είναι «όσο το δυνατό πιο γρήγορα, αλλά όσο καιρό χρειάζεται».
Χαρακτήρισε σημαντικό το ρόλο της Τουρκίας, προσθέτοντας ότι και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις θα χαιρετίσουν ως «καλά νέα» μια συμφωνία στην οποία ενδεχομένως να καταλήξουν οι δύο ηγέτες.
Ο κ. Άϊντα θα συνεχίσει τις επαφές του για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη την ερχόμενη εβδομάδα με όλους τους κύριους παίχτες, όπως τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Ρωσία, την Τουρκία και την Ελλάδα.
Σε ερώτηση για το ρόλο των ΗΕ στις διαπραγματεύσεις, είπε «μπορούμε να αναμένουμε, σε μεταγενέστερο στάδιο, ιδέες από τα ΗΕ για να γεφυρώσουν το χάσμα, πάντοτε υπό την έννοια ότι βρίσκομαι εδώ για να βοηθήσω, όχι για να επιβάλω» οτιδήποτε, διευκρινίζοντας πως την ευθύνη έχουν οι δύο ηγέτες.
«Δεν υπονοώ ποσώς ότι τα ΗΕ θα ασκήσουν την όποια επιδιαιτησία, αλλά θα υποβοηθήσω τη διαδικασία. Είμαι εδώ με στόχο να δημιουργήσω ένα κλίμα για επίτευξη προόδου και θα το πράξω ενεργώντας με υποβοηθητικό τρόπο ώστε να γεφυρωθούν οι διαφορές», δήλωσε στο ΚΥΠΕ, προσθέτοντας ότι και οι δύο ηγέτες τον έχουν ενθαρρύνει να διαδραματίσει ένα ενεργό ρόλο.
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, αναφέρθηκε σε «κάποιου είδους σταθερή κατάσταση μη λύσης» στο νησί, ενώ –όπως επεσήμανε – «προς Ανατολάς η κατάσταση είναι πραγματικά πολύ σοβαρή.»
Αυτή τη χρονική περίοδο δεν είναι προς όφελος κανενός να παραμένουν άλυτα τα όποια θέματα, σημείωσε και πρόσθεσε ότι «είναι πιο επικίνδυνο για τους Ε/κ και τους Τ/κ να ζουν σε ασταθείς συνθήκες γιατί δεν μπορεί κανείς να υποθέσει ότι θα εξαιρεθεί από τα όσα διαδραματίζονται γύρω του στον κόσμο».
Στη συνέντευξή του, ο κ. Ἁϊντα αναφέρθηκε και στα οφέλη της λύσης, λέγοντας ότι υπάρχουν θετικές ενδείξεις, όπως επενδύσεις και ευκαιρίες στην οικονομία με την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου.
«Υπάρχουν πολλές διαφωνίες τακτικής φύσης (μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών) αλλά υπάρχει επίσης και η συμφωνία των δύο ηγετών, η κοινή διακήρυξη, που τονίζει ότι ο στόχος είναι μια δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα», υπέδειξε ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ.
Αυτό, τόνισε, είναι ένα όραμα που μοιράζονται οι δύο πλευρές, το οποίο μπορεί να τις βοηθήσει να προχωρήσουν, και κάλεσε τον κόσμο να φανταστεί τον εαυτό του στο μέλλον όταν τα προβλήματα θα έχουν ήδη επιλυθεί.
Υπάρχουν διαφορές αλλά υπάρχει και συμφωνία, επανέλαβε και πρόσθεσε: «Δεν έχω δει οτιδήποτε ακόμα που δεν μπορεί να επιλυθεί, αλλά έχω δει αριθμό θεμάτων που δεν έχουν επιλυθεί και αυτός είναι ο λόγος που βρίσκομαι εδώ».
Κληθείς να κατονομάσει το συγκεκριμένο πρόβλημα που κατά τη γνώμη του εμποδίζει την επίτευξη συμφωνίας για λύση του Κυπριακού, εξέφρασε την άποψη ότι δεν μπορεί κάποιος να αναφερθεί σε ένα και μόνο συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς –όπως εξήγησε – «τα θέματα είναι αλληλένδετα».
Αναφέρθηκε ωστόσο στην ανάγκη για πολιτική βούληση και εμπιστοσύνη στην κοινωνία.
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, ο κ. Άϊντα επεσήμανε ότι «υπάρχουν πολλά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ που διαγράφουν το μέλλον στην Κύπρο, που δεν είναι άλλο από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, όχι συνομοσπονδία, και αυτό αποτελεί διεθνές δίκαιο. Τα ψηφίσματα του ΣΑ των ΗΕ είναι διεθνές δίκαιο».
Στη συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, είπε ακόμα πως η πολιτική δομή στην οποία θα καταλήξουν οι δύο πλευρές, ως μέρος της λύσης, πρέπει να σέβεται τα όσα έχουν συμφωνηθεί, προσθέτοντας ότι στο όλο πακέτο πρέπει να υπάρξει λύση όπου και οι δύο πλευρές «θα αισθάνονται ότι αντιπροσωπεύονται επαρκώς».
Κληθείς να σχολιάσει την απόκλιση μεταξύ των δημόσιων δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων για τη λύση που επιδιώκουν και των όσων έχουν συμφωνηθεί από τις δύο πλευρές και έχουν επικυρωθεί από τα ΗΕ, ο κ. Άϊντα σημείωσε ότι στην όποια διαπραγματευτική διαδικασία κανένα μέρος δεν ανοίγει τα χαρτιά του πριν αρχίσει η πραγματική διαπραγμάτευση, λέγοντας ότι είναι έτοιμο για παραχωρήσεις.
Αυτό, εξήγησε, γίνεται κατά τη διάρκεια της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
Κληθείς, τέλος, να σχολιάσει το ρόλο της Τουρκίας, ως μέρος του προβλήματος δεδομένου ότι τα στρατεύματά της συνεχίζουν να κατέχουν μέρος της Κύπρου, απάντησε ότι «η Τουρκία εισηγείται να εργαστεί μαζί μου για την εξεύρεση λύσης, όπως δήλωσε πρόσφατα ο Τούρκος Πρωθυπουργός. Είναι σημαντικό που η Άγκυρα ενθαρρύνει αυτούς με τους οποίους συνομιλεί να εργαστούν για τη λύση».