Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία…

Με αυτό το κεντρικό σύνθημα η εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 αποτέλεσε την κορυφαία στιγμή του αντιδικτατορικού κινήματος, που οδήγησε στην πτώση της χούντας των Συνταγματαρχών, η οποία την 21 Απριλίου 1967  επέβαλε  καθεστώς δικτατορίας στη χώρα.

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε στις 14 Φεβρουαρίου του 73 όταν οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν στην Αθήνα και συγκεντρώθηκαν στο Πολυτεχνείο, ζητώντας την κατάργηση του Ν.1347, ο οποίος προέβλεπε την υποχρεωτική στράτευση όσων ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Λίγες μέρες αργότερα οι φοιτητές καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής και οι δυνάμεις της αστυνομίας προχωρούν στην καταστολή της εξέγερσης.

Η εξέγερση όμως που ξεκίνησε  στις 14 Νοεμβρίου αποτέλεσε την κορύφωση των αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Το πρωί της ίδιας μέρας οι φοιτητές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο και αποφασίζουν κήρυξη αποχής απο τα μαθήματα..όσο περνούσε η μέρα όλο και περισσότεροι φοιτητές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο, αλλά και άλλοι πολίτες που μαθαίνουν το τι συμβαίνει. Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι φοιτητές αποφασίζουν την κατάληψη του πολυτεχνείου..

Το πρώτο βήμα ήταν η εκλογή Συντονιστικής Επιτροπής, στην οποία μετείχαν 22 φοιτητές και 2 εργάτες, με σκοπό να καθοδηγήσει τον αγώνα, αλλά και επιτροπών σε όλες τις σχολές προκειμένου να οργανώσουν την επικοινωνία με την ελληνική κοινωνία.

Τότε ξεκίνησε να λειτουργεί ένας ραδιοφωνικός σταθμός, αρχικά στο κτίριο του Χημικού και αργότερα στο κτίριο των Μηχανολόγων, με εκφωνητές τη Μαρία Δαμανάκη και τον Δημήτρη Παπαχρήστου. Το πλήθος συνέχιζε να συρρέει στο χώρο του Πολυτεχνείου…

Στις 16 Νοέμβρη οι αστυνομικές δυνάμεις επιτίθενται στο συγκεντρωμένο πλήθος και το διαλύουν..

Είναι ξημέρωμα της 17ης Νοέμβρη 1973… ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου απευθύνει απεγνωσμένες εκκλήσεις στους στρατιώτες “Αδέλφια μας στρατιώτες! Πώς είναι δυνατόν να πυροβολήσετε τα αδέρφια σας; Πώς είναι δυνατόν να χυθεί αίμα ελληνικό; Αφού όλοι πιστεύουμε στη λευτεριά.Εγώ πρώτος αρχίζω τον εθνικό ύμνο, το αιώνιο σύμβολο ελευθερίας..Σε γνωρίζω απο την κόψη..” Ο ελληνικός ύμνος ακουγόταν απο τα μεγάφωνα..”Ελληνικέ λαέ πρέπει να μάθεις ότι αυτή τη στιγμή αγωνίζονται τα παιδιά σου..Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο!”

Οι φοιτητές ζητούν διαπραγματεύσεις αλλά στις τρεις το πρωί ξημέρωμα Σαββάτου το τανκς γκρεμίζει την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου που επάνω βρίσκονταν ακόμα φοιτητές. Οι φοιτητές που είδαν το τανκς να εισβάλλει στο Πολυτεχνείο με μια πληθώρα αστυνομικών δυνάμεων εξέρχονται μαζικά. Πολλοί συνελήφθησαν και βασανίστηκαν αλλά πολύ περισσότεροι κατάφεραν να ξεφύγουν..

Κάπου εκεί όμως βρίσκεται η αρχή του τέλους της δικτατορίας του 67′..