Βαθύτερη του προβλεπόμενου 8,7% θα είναι ενδεχομένως η συρρίκνωση της οικονομίας το τρέχον έτος, εκτιμά ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, ο οποίος σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ τονίζει πως ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2014 θα περιέχει σημαντικά μειωμένες κρατικές δαπάνες, ιδιαίτερα λόγω της αναμενόμενης σημαντικής μείωσης των δημοσίων εσόδων.
Παράλληλα, ο κ. Γεωργιάδης αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης του μισθολογίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, λέγοντας ωστόσο ότι το κρατικό μισθολόγιο θα πρέπει να μειωθεί, κυρίως μέσω της επέκτασης του μορατόριουμ προσλήψεων και στην επόμενη χρονιά.
Στη συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Γεωργιάδης τονίζει πως ο επόμενος προϋπολογισμός, θα εκτελεστεί με πειθαρχία θα είναι αυστηρότητα με οροφές τόσο στις συνολικές κρατικές δαπάνες όσο και στις δαπάνες ανά Υπουργείο.
Ο ΥΠΟΙΚ υπογραμμίζει πως η υπαγωγή της Κύπρου στο μνημόνιο σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του κύκλου του υφιστάμενου οικονομικού μοντέλου της Κύπρου, αλλά ισοδυναμεί ταυτόχρονα με ένα νέο ξεκίνημα με στόχο ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο.
Όσον αφορά την πορεία των δημοσίων οικονομικών, ο κ. Γεωργιάδης θεωρεί πως το τρέχον έτος δεν είναι τόσο σημαντικό, όσο το 2014, αλλά και ευρύτερα η επόμενη τριετία, για το οποίο, λέει, συμφωνεί και η Τρόικα.
Απαντώντας στους φόβους για το ενδεχόμενο δεύτερο μνημονίου, ο ΥΠΟΙΚ λέει ότι με την υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και την αυστηρή αξιολόγηση του κάθε ευρώ που ξοδεύεται μπορεί να αποτραπεί η επιβολή ενός νέου προγράμματος.
Χαρακτηρίζει τα περιοριστικά μέτρα ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η κυπριακή οικονομία και τάσσεται υπέρ μιας σταδιακής αλλά σταθερής χαλάρωσης μέχρι και την τελική άρση τους.
Για την Τράπεζα Κύπρου, ο κ. Γεωργιάδης τονίζει πως το Συγκρότημα έχει πλέον Διοικητικό Συμβούλιο και Διευθύνοντα Σύμβουλο και υποδεικνύει ότι θα πρέπει να αφεθεί να λειτουργήσει ως Τράπεζα και να μην παραμείνει επί μακρόν σε καθεστώς διαχείρισης.
Ακολουθεί το ολοκληρωμένο κείμενο της συνέντευξης:
– Ως αποτέλεσμα των αποφάσεων του Eurogroup συμφωνείτε με τη θέση ότι το επιχειρησιακό μοντέλο έχει κάνει τον κύκλο του; Αν ναι, ποιες θεωρείτε ότι θα πρέπει να είναι οι πηγές ανάπτυξης της οικονομίας;
Στο χέρι μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η ολοκλήρωση πράγματι ενός κύκλου θα ισοδυναμεί με μια ευκαιρία για ένα οικονομικό μοντέλο με καλύτερες, πιο υγιείς και βιώσιμες βάσεις. Αναμφίβολα και δεν θα διαφωνήσω η κατάληξη της κυπριακής οικονομίας στο μνημόνιο αποτελεί ορόσημο για την κυπριακή οικονομία, αλλά, επαναλαμβάνω, στο χέρι μας είναι να αποτελέσει ταυτόχρονα όχι μόνο κατάληξη, αλλά και ένα νέο ξεκίνημα. Ως Κυβέρνηση θα εργαστούμε και θα διασφαλίσουμε πώς θα είναι πράγματι ένα νέο ξεκίνημα.
– Πιστεύετε ότι στην ανάπτυξη της οικονομίας πρέπει να υπεισέλθουν και άλλες πηγές όπως το φυσικό αέριο;
Το φυσικό αέριο είναι μια υπαρκτή και σημαντικότατη προοπτική. Δεν θα ήθελα όμως ποτέ να επαναπαυθούμε και εναποθέσουμε όλες μας τις ελπίδες στην προοπτική του φυσικού αερίου. Είναι μια σειρά από άλλες κινήσεις που θα πρέπει οπωσδήποτε να πραγματοποιήσουμε για να διασφαλίσουμε την αναπτυξιακή προοπτική.
Αναφέρομαι στην εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, στην πάταξη της γραφειοκρατίας, στο άνοιγμα αγορών και σε μια σειρά από βαθιές, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και πολλά χρόνια, σε καιρούς καλύτερους, με τους δικούς μας όρους, με τους δικούς μας προγραμματισμούς, με το δικό μας χρονοδιάγραμμα.
Δυστυχώς δεν έγιναν και σήμερα πληρώνουμε το κόστος αυτής της καθυστέρησης, σε συνδυασμό ασφαλώς με άλλα σοβαρά λάθη που έγιναν. Τώρα, κάτω από δύσκολες συνθήκες έχουμε και την ευκαιρία, αλλά και την υποχρέωση να πραγματοποιήσουμε όλες αυτές τις αλλαγές που θα θέσουν τις βάσεις, όπως ήδη έχω αναφέρει, ενός πιο υγιούς και βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου, αλλά και ενός μοντέλου δημόσιας διοίκησης το οποίο θα είναι πιο φιλικό και υποβοηθητικό προς την επενδυτική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η συρρίκνωση θα ξεπεράσει το 8,7% το 2013, καθοριστικότερη η επόμενη τριετία
– Η Τρόικα για το 2013 προβλέπει συρρίκνωση 8,7%, επίδοση την οποία πολλοί χαρακτηρίζουν υπεραισιόδοξη. Θεωρείτε ότι η συρρίκνωση θα φτάσει διψήφιο νούμερο;
Ενδεχομένως η επιδείνωση να είναι και χειρότερη και αυτό που θέλω να διαβεβαιώσω είναι ότι το Υπουργείο Οικονομικών, αλλά και η Κυβέρνηση στο σύνολό της δεν θα βασίζεται και δεν θα ενεργεί στη βάση των υπεραισιόδοξων σεναρίων που τελικά θα διαψεύδονται, κάτι που δυστυχώς γινόταν συστηματικά στο παρελθόν, αλλά στη βάση ρεαλιστικών, ακόμη και συντηρητικών προσεγγίσεων, ακριβώς για να είμαστε βέβαιοι πως οι σχεδιασμοί μας, ειδικά αυτοί που αφορούν τον κρατικό προϋπολογισμό, ή τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών θα παραμένουν πάντοτε μέσα στα σωστά πλαίσια, όσο πιεστικά και αν αυτά είναι.
– Υπό αυτή την έννοια ο στόχος του πρωτογενούς ελλείμματος 2,4% του ΑΕΠ θα πρέπει να αναθεωρηθεί;
Θα γίνει κάθε προσπάθεια για μια σωστή διαχείριση το δεύτερο ήμισυ του 2013. Πολύ πιο σημαντικό για την Κυβέρνηση, αλλά, εκτιμώ, και για την Τρόικα, θεωρείται όχι μόνο το επόμενο εξάμηνο, αλλά ένας ορίζοντας τριετίας. Είναι μέσα σε αυτά τα πλαίσια που πρέπει να αντικρίζουμε τις εξελίξεις.
Τη θετική ή αρνητική αξιολόγηση δεν θα την κρίνουν οι έξι μήνες, αλλά η ευρύτερη πορεία εφαρμογής του προγράμματος, τα διαρθρωτικά μέτρα, αλλά και τα δημοσιονομικά σε ένα ορίζοντα. Γι’ αυτό αποδίδω πολύ μεγαλύτερη σημασία στον επόμενο κρατικό προϋπολογισμό, για το 2014, παρά στην υλοποίηση του υπολοίπου αυτής της χρονιάς.
Και είναι ακριβώς γι’ αυτό το λόγο που από τώρα έχει ξεκινήσει ένας λεπτομερής σχεδιασμός για το 2014, αλλά και ο καθορισμός του πλαισίου για το 2015 και για το 2016. Επεξεργαζόμαστε ένα πλαίσιο το οποίο καλύπτει την επόμενη τριετία, η οποία από τη μια αναγνωρίζουμε πως θα είναι δύσκολη και πιεστική, αλλά την ίδια ώρα είναι μέσα στην επόμενη τριετία που θα θέσουμε τις βάσεις της οριστικής εξόδου από την κρίση και της διασφάλισης της ανάκαμψης και της ανάπτυξης.
Σημαντικές περικοπές δαπανών το 2014, δεν αποκλείεται μείωση κρατικού μισθολογίου
– Πληροφορίες φέρουν το Υπουργείο σας να σχεδιάζει μείωση των κρατικών δαπανών κατά 700 εκατομμύρια…
Έχει ξεκινήσει η διαδικασία του καταρτισμού του κρατικού προϋπολογισμού. Είμαστε σε αρχικά στάδια, θέτουμε τις βασικές παραμέτρους μέσα στις οποίες θα διεξαχθεί μία διαδικασία σε υπηρεσιακό, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο για να είναι έτοιμος ο νέος κρατικός προϋπολογισμός, ο οποίος θα αποτυπώνει και νούμερα, όπως αυτά που αναφέρετε, έγκαιρα εντός του φθινοπώρου. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως οι βασικές αρχές έχουν συμφωνηθεί.
Το Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έχει συμφωνήσει ότι η διαχείριση θα είναι αυστηρή και πειθαρχημένη. Θα καθοριστεί ανώτατο όριο δαπανών για το σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού, αλλά και ανώτατο όριο δαπάνης ανά Υπουργείο και με πειθαρχία και συνέπεια αυτά θα τηρηθούν.
Για να μην αφήσω αναπάντητο το ερώτημα, προετοιμαζόμαστε και έχουμε ξεκινήσει τον καταρτισμό ενός προϋπολογισμού, ο οποίος θα προβλέπει σημαντικά μειωμένες δαπάνες.
– Αυτές οι σημαντικά μειωμένες δαπάνες θα περιλαμβάνουν και μειώσεις στο μισθολόγιο του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα;
Οι μειώσεις αναπόφευκτα θα είναι σημαντικές, επειδή σημαντικές θα είναι και οι μειώσεις των εσόδων. Η προσπάθεια όμως καταρτισμού του προϋπολογισμού τώρα ξεκινά και θα είναι εντατική. Η κάθε δαπάνη θα πρέπει να αιτιολογηθεί από μηδενική βάση και δεν μπορούμε ασφαλώς εκ των προτέρων να προσδιορίσουμε από πού ακριβώς θα προκύψουν εξοικονομήσεις.
Το μισθολόγιο στο σύνολό του ασφαλώς θα πρέπει να μειωθεί, όμως κατά κύριο λόγο αυτό μπορεί να προκύψει μέσω της παγοποίησης των προσλήψεων και της μείωσης, τελικά, του μεγέθους της δημόσιας υπηρεσίας.
– Εκφράζονται φόβοι για ένα φαύλο κύκλο ύφεσης. Ο Πρόεδρος έχει ήδη εξαγγείλει ένα πακέτο μέτρο για αναζωογόνηση της οικονομίας. Έχει λεχθεί ότι θα ανακοινωθεί ένα νέο πακέτο τον Ιούλιο. Σε ποια κατεύθυνση θα κινούνται τα μέτρα αυτά;
Πρέπει να καταλάβουμε ότι η κυπριακή οικονομία ήδη βρίσκεται σε ένα φαύλο κύκλο. Εδώ και καιρό η οικονομία βρίσκεται σε ένα αρνητικό κύκλο ύφεσης, επιδείνωσης των δημοσίων οικονομικών και πίεσης πάνω στον τραπεζικό τομέα.
Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, το γεγονός ότι η ανεργία τα τελευταία χρόνια έχει πενταπλασιαστεί. Το στοίχημα της νέας Κυβέρνησης είναι πώς σπάζουμε αυτό φαύλο κύκλο το συντομότερο δυνατό, διασφαλίζοντας τη σταθεροποίηση και στη συνέχεια την ανάκαμψη και την ανάπτυξη.
Δεν θα συμβεί εύκολα, δεν θα συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη, τα πράγματα θα επιδεινωθούν προτού αρχίσουν να βελτιώνονται, αλλά χωρίς αμφιβολία απαιτούνται δύσκολες και τολμηρές αποφάσεις, αποφασιστική εφαρμογή των αποφάσεων και κίνηση σε όλα τα μέτωπα.
Και σε σχέση με τις διαρθρωτικές αλλαγές στο δημόσιο τομέα και της σταθεροποίησης και εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος και της απόδοσης κινήτρων στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας και της πάταξης της γραφειοκρατίας και των διαδικασιών που κρατούσαν πίσω την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.
Αυτή η κίνηση προς όλα τα μέτωπα θα συνεχιστεί και βεβαίως να αναμένετε στο επόμενο διάστημα νέα ανακοίνωση δέσμης μέτρων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σε συνέχεια δύο που έχουν προηγηθεί.
Τέρμα στα αποσπασματικά πακέτα εξυγίανσης
– Μπορούμε να αποφύγουμε ένα δεύτερο μνημόνιο;
Ξέρετε στην Κύπρο συνηθίσαμε σε έκτακτα πακέτα μέτρων. Η εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών δεν μπορεί να βασίζεται και ούτε μπορεί να διασφαλιστεί από έκτακτα ή προσωρινά πακέτα μέτρων, όπως αυτά που είχαμε συνηθίσει στο παρελθόν.
Επιβάλλεται η υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών οι οποίες βεβαίως θα έχουν, μεταξύ άλλων, δημοσιονομική επίπτωση, αλλά και η αξιολόγηση από μηδενική βάση του συνόλου των κρατικών δαπανών, των κυβερνητικών προγραμμάτων και των κονδυλίων για να διασφαλίσουμε ότι μέσα στα αυστηρά ομολογουμένως πλαίσια που έχουν καθοριστεί θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε χωρίς να χρειαστεί η επιβολή του όποιου νέου προγράμματος.
– Πού εκτιμάτε ότι θα φτάσει η ανεργία φέτος και υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχουν σκέψεις να αυξηθούν τα κονδύλια του ταμείου ανεργίας, ή αύξηση της περιόδου κάλυψης του ανεργιακού επιδόματος;
Όπως έχω ήδη πει, η ανεργία τα τελευταία χρόνια έχει πενταπλασιαστεί και καταγράφουμε άνοδο της ανεργίας με ρυθμούς που είναι από τους ψηλότερους στην Ευρώπη.
Αυτή η ανοδική πορεία θα συνεχιστεί στο επόμενο διάστημα. Αυτό που πρέπει να διασφαλίσουμε είναι πως οι όποιες δυνατότητες του κράτους για στήριξη και αρωγή των συμπολιτών μας θα κατευθύνεται πράγματι σε αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Αυτό αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης του κράτους προνοίας.
Παράλληλα θα επαναλάμβανα πως η καλύτερη κοινωνική πολιτική είναι τελικά η επανένταξη των συμπολιτών μας στην αγορά εργασίας.
– Στο μνημόνιο υπάρχει ρητή αναφορά για πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και για καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων των δημόσιων και ημι-δημόσιων οργανισμών. Πότε θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της καταγραφής και πότε να αναμένουμε την έναρξη της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων;
Η καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων βρίσκεται σε εξέλιξη και θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός σύντομου χρονικού πλαισίου και είναι κάτι που θα έπρεπε εδώ και καιρό να επιχειρηθεί. Οφείλει η Κυβέρνηση να γνωρίζει τόσο την αξία όσο και την προοπτική είτε της ακίνητης περιουσίας που διαθέτει, είτε των οργανισμών που δραστηριοποιούνται στο χώρο του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Το ζήτημα της πιθανής ιδιωτικοποίησης θα εξεταστεί στη συνέχεια, στη βάση ακριβώς και της καταγραφής και της αξιολόγησης της προοπτικής αυτής, χωρίς να προδιαγράφεται εκ των προτέρων ούτε η επιλογή, ούτε και κατάληξη της διαδικασίας που θα επιλεγεί. Είναι βεβαίως μια προοπτική που θα εξετάσουμε, αλλά δεν θα προδιαγράψουμε εκ των προτέρων το αποτέλεσμα.
Ούτε θα είναι για την Κυβέρνηση αυτή η διαδικασία μια αριθμητική ή λογιστική πράξη, αλλά κάτι ευρύτερο και σχετίζεται με την ανταγωνιστικότητα, την αποδοτικότητα και τη μεγιστοποίηση της αξίας.
– Οι μεγάλοι ημικρατικοί έχουν πει ότι μπορούν να συνάψουν δάνειο και να παραχωρήσουν στην Κυβέρνηση το 1,4 δις που προνοείται στο μνημόνιο. Πώς σχολιάζετε αυτή τη θέση;
Δεν γνωρίζω τι ακριβώς προβλέπει αυτή η εισήγηση, δεν έχει υπάρξει καμία επαφή με την Κυβέρνηση. Είμαστε πανέτοιμοι να ακούσουμε χωρίς δογματισμούς ή προαποκλεισμούς κάθε σκέψη ή εισήγηση.
Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω πως η κυπριακή οικονομία βρέθηκε σε αυτή την πολύ δύσκολη θέση επειδή ακριβώς συστηματικά φορτώναμε χρέη για να συντηρήσουμε έναν τρόπο λειτουργίας που ήταν σπάταλος και αντιπαραγωγικός.
Δεν είναι νέα δάνεια που χρειαζόμαστε ούτε και νέα χρέη τα οποία θα φορτώσουμε στις επόμενες γενιές. Είναι ριζοσπαστικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα ενθαρρύνουν την αποδοτικότητα, τον ανταγωνισμό και θα διευκολύνουν την οικονομική δραστηριότητα προς όφελος του πολίτη.
– Πότε θα αρθούν οι περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων;
Η επιθυμία της Κυβέρνησης είναι να αρθούν το συντομότερο, επειδή ακριβώς αναγνωρίζουμε πως είναι το μεγαλύτερο και το πιο πιεστικό πρόβλημα που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία.
Καταγράφω τις πολύ σημαντικές χαλαρώσεις που έχουμε διασφαλίσει. Τα περιοριστικά μέτρα είναι σήμερα πολύ πιο χαλαρά απ’ ό,τι στην αρχή τόσο για τις εσωτερικές συναλλαγές όσο και για συναλλαγές των διεθνών τραπεζών για τους δικούς τους πελάτες. Όμως δεν είναι στη βάση χρονοδιαγράμματος που θα προχωρήσουμε, αλλά στη βάση της προόδου και της συμπεριφοράς της αγοράς και του τραπεζικού μας συστήματος.
Αλλά οφείλω να πω ή να ομολογήσω πως αυτό θα πρέπει να γίνει και στη βάση κοινών αποφάσεων που πρέπει να λαμβάνονται με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, αλλά και με την Τρόικα. Επιθυμία και προσπάθεια της Κυβέρνησης η οποία θα συνεχιστεί είναι η σταδιακή αλλά σταθερή χαλάρωση μέχρι την πλήρη άρση.
– Σας ακούσαμε να δηλώνετε στην κρατική τηλεόραση ότι έχετε αποστείλει επιστολή στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ζητώντας περισσότερη ρευστότητα για την Τράπεζα Κύπρου…
Η επικοινωνία και με την ΕΚΤ και με τους υπόλοιπους πυλώνες είναι συνεχής και μέσα στα πλαίσια αυτής της συστηματικής επικοινωνίας βεβαίως και κατ’ επανάληψη έχουμε εγείρει το ζήτημα της διασφάλισης εκείνων των αποφάσεων και εκείνων των ρυθμίσεων, που θα προσφέρουν τη μέγιστη δυνατή στήριξη στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα και ειδικότερα στην Τράπεζα Κύπρου, η οποία έχει υποστεί αυτή την πολύ δύσκολη αναδιάρθρωση.
Είναι κάποια ζητήματα τα οποία εξαρτώνται από την ολοκλήρωση κάποιων διαδικασιών εδώ στην Κύπρο και είναι ακριβώς για αυτό το λόγο που πολύ έντονα και κάπως φορτικά ενθαρρύνουμε και συνεργαζόμαστε με την Κεντρική Τράπεζα ούτως ώστε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες.
Για να εξασφαλίσουμε στην πορεία όλη τη δυνατή στήριξη που μπορούμε να έχουμε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
– Αυτό το συνδέετε με την έξοδο της Τράπεζας Κύπρου από καθεστώς εξυγίανσης;
Η έξοδος της Τράπεζας Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης το συντομότερο δυνατό αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Από το πρώτο δεκαήμερο του Απρίλη είχα αποστείλει εκ μέρους της Κυβέρνησης επιστολή στην Κεντρική Τράπεζα στην οποία εισηγούμουν και τον ορισμό Διοικητικού Συμβουλίου και τον ορισμό Εκτελεστικού Διευθυντή, αλλά και την ολοκλήρωση των διαδικασιών της εξυγίανσης και την έξοδο της Τράπεζας από το καθεστώς διαχείρισης.
Αναγνωρίζω πως υπάρχει μια σειρά από πρακτικά προβλήματα. Αυτά τα προβλήματα πρέπει να επιλυθούν το συντομότερο για να διασφαλίσουμε πως χωρίς την όποια αδικαιολόγητη καθυστέρηση θα ολοκληρωθεί η διαδικασία, που θα είναι πάρα πολ