Ο Τσάμπερλεν, πρωθυπουργός της Βρετανίας στα χρόνια που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έμεινε στην Ιστορία ως ντροπιαστική μορφή, λόγω της εμμονής του στην «κατευναστική πολιτική» απέναντι στον επεκτατισμό του χιτλεροναζισμού. Η εμμονή του Τσάμπερλεν σε ψευδαισθήσεις για «συνεννόηση», απαξιώνοντας την προάσπιση κόκκινων γραμμών, εξέθρεψε το χιτλερικό θηρίο, που η ανθρωπότητα πλήρωσε με εκατόμβες θυμάτων. Έκτοτε, η κατευναστική πολιτική έγινε συνώνυμο της έλλειψης διορατικότητας κι αποφασιστικότητας έναντι ενός έκδηλου επεκτατισμού. Κι επειδή η Ιστορία επαναλαμβάνεται με διαφορετικά ονόματα σε παρόμοιους ρόλους, υπάρχουν και σήμερα εκείνοι που εμμένουν στην πλάνη, εφευρίσκοντας κάθε φορά «ευκαιρίες συνεννόησης» με το επεκτατικό θηρίο.
Η κατευναστική πολιτική υπήρξε για δεκαετίες κυρίαρχη πολιτική των εγχώριων ελίτ σε Αθήνα-Λευκωσία απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό κι επανήλθε στο προσκήνιο μέσω ενός πρόσφατου άρθρου (30/7/2023) από «4» προβεβλημένους ακαδημαϊκούς/συμβούλους στην Αθήνα. Συνοπτικά, οι «4» αποφαίνονται πως αν Ελλάδα-Κύπρος ασκήσουμε το δικαίωμα που παραχωρεί το Δίκαιο της Θάλασσας, θα ενοχληθεί η Τουρκία και ενδεχομένως η Αίγυπτος και για αυτό, πρέπει τώρα να συνεννοηθούμε σε «διμερές επίπεδο» με την Τουρκία. Πιο συγκεκριμένα, σε μια συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου, οι «4» εκτιμούν ότι η Τουρκία «θα προσπαθούσε, αφού πρώτα μας κατήγγελλε για αποκλεισμό της, να παραβιάσει τη συμφωνία … με διάφορους τρόπους (ερευνητικά, πλωτά γεωτρύπανα κ.ά.) και εμείς θα έπρεπε να είμαστε σε θέση να την υπερασπιζόμαστε επιχειρησιακά μόνιμα και μόνοι μας, δεδομένης της αντικειμενικής αδυναμίας της Κύπρου.» Η πιο πάνω άποψη, καταδεικνύει σοβαρή έλλειψη διορατικότητας και παραποίηση της πραγματικότητας. Η Κύπρος, μόνη της, χωρίς καν ναυτικό, προχώρησε σε ρύθμιση ΑΟΖ με Αίγυπτο-Ισραήλ, παρά τις τουρκικές αντιδράσεις κι επεμβάσεις! Επιπλέον, είναι η άρνηση της Αθήνας για οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου που επέτρεψε στην Τουρκία να «εισβάλει» στον ενδιάμεσο θαλάσσιο χώρο με το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο». Σήμερα, όλοι αναγνωρίζουν τη διεθνώς οριοθετημένη Κυπριακή ΑΟΖ στην Αν. Μεσόγειο και οι τουρκικές αντιδράσεις καταδικάζονται ξεκάθαρα ως παράνομες. Αν όμως η Κύπρος εφάρμοζε την θεωρία των «4», βεβαίως δεν θα υπήρχε Κυπριακή ΑΟΖ, επιτρέποντας επιπλέον στην Τουρκία να «εισβάλει» σε όλη την Αν. Μεσόγειο.
Το άρθρο των «4» προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις και χαρακτηρίστηκε ως προπαγανδιστικό, επιστρατευμένο για να προετοιμάσει υποχωρήσεις, έχει όμως και «θετική» συνεισφορά. Οι εγχώριοι οπαδοί του Τσάμπερλεν ομολογούν ως τον κυριότερο λόγο για την «αδράνεια» μας, το …ενδεχόμενο τουρκικών αντιδράσεων και το σημαντικότερο είναι που η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Η κατευναστική πολιτική απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό (π.χ. εγκαταλείποντας την Κύπρο με την προσδοκία να χορτάσει το τουρκικό θηρίο, η «αδράνεια» στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο), δεν έλυσε κανένα πρόβλημα, αλλά εξέθρεψε το τουρκικό θηρίο, που σήμερα διεκδικεί ακόμη και την κυριότητα ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, έχει ακρωτηριάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας-Κύπρου με το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο» κι εμμένει σε «διμερή διάλογο» για … συνεννόηση. Σε αυτή την ευνοϊκή συγκυρία για να εντάξουμε τις τουρκικές παρανομίες στο πλαίσιο των Ευρωτουρκικών σχέσεων, οι εγχώριοι οπαδοί του Τσάμπερλεν εμμένουν σε ευκαιρίες συνεννόησης στο «διμερές επίπεδο».
Κώστας Μαυρίδης,
Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D),
Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο