Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Γιώργος Λακκοτρύπης μιλώντας τη ραδιοφωνική εκπομπή του ΡΙΚ, αναφέρθηκε στις διαμορφούμενες εξελίξεις στον τομέα της Ενέργειας, μετά από το αίτημα της κοινοπραξίας Νoble και Shell – Delek για επαναδιαπραγμάτευση του συμβολαίου με την Κυπριακή Δημοκρατία.
«Ερώτηση: Υπάρχει κάτι που αιτιολογεί το αίτημα της κοινοπραξίας για επαναδιαπραγμάτευση του συμβολαίου;
Απάντηση: Πρώτα να πω ότι περί τα τέλη του 2017 ενημερωθήκαμε από την κοινοπραξία ότι είχαν ουσιαστικά καταλήξει σε μία τιμή πώλησης με τον τερματικό Ίνκου της Αιγύπτου, τον οποίο διαχειρίζεται η Shell και η οποία συμμετέχει και στην κοινοπραξία Νoble και Shell – Delek.
Είναι συνήθης πρακτική να υπάρχουν ευθυγραμμισμένα συμφέροντα σε διάφορα στάδια της αλυσίδας. Μην εκπλαγείτε εάν δείτε κάποιες ή όλες από αυτές τις εταιρίες, να συμμετέχουν και στην κατασκευή του αγωγού από το οικόπεδο ‘Αφροδίτη’ στην Αίγυπτο. Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχε ενεργά και η Εταιρία Υδρογονανθράκων Κύπρου, έτσι είχαμε ενημέρωση από ‘πρώτο χέρι’. Επισήμως όμως ενημερωθήκαμε στα τέλη Δεκεμβρίου ότι η κοινοπραξία είχε καταλήξει σε μια προκαταρκτική συμφωνία με τη Shell για υγροποίηση του ‘Αφροδίτη’ στο Ίντκου.
Ταυτόχρονα όμως ενημερωθήκαμε ότι, λόγω και των πιεσμένων τιμών πετρελαίου στη διεθνή αγορά δεν ήταν βιώσιμο το έργο είτε ανάπτυξης του ‘Αφροδίτη’ είτε οτιδήποτε άλλο για να μπορέσει να διοχετευτεί, και γι’ αυτό ζητούσαν αναθεώρηση των οικονομικών όρων του συμβολαίου.
Δύο μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές εμείς δεν θα μπορούσαμε να ρίξουμε αυτό το θέμα είτε στην προεκλογική πυρά είτε να δεσμεύσουμε την όποια νέα κυβέρνηση θα προέκυπτε. Έτσι, η κοινοπραξία επανήλθε μετά από τις εκλογές, μετά από δική μας παρότρυνση και μας έδωσε τον Μάρτιο και τον Ιούνιο γραπτώς τα αιτήματά της. Τα εξετάσαμε με τους συμβούλους μας και με την Εταιρία Υδρογονανθράκων Κύπρου και είδαμε όλες τις επιλογές που είχαμε ενώπιον μας. Καταλήξαμε ότι η καλύτερη επιλογή για το κράτος θα ήταν να προσπαθήσουμε να βρούμε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση, ούτως ώστε η ανάπτυξη του οικοπέδου ‘Αφροδίτη’ να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν.
Ερώτηση: Εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί δικαιολογημένο το αίτημα της αναθεώρησης των όρων του συμβολαίου;
Απάντηση: Δεν θα απαντήσω ευθέως, διότι θα μπούμε σε μια διαπραγμάτευση πολύ σύντομα. Συνήθως όμως όταν κάποιος αξιολογεί τέτοιου είδους έργα, τα κοιτάζει με διάφορα σενάρια: ένα χαμηλό, ένα μεσαίο και ένα υψηλό. Σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για τιμές πετρελαίου. Πράγματι, σε τιμές πετρελαίου η βιωσιμότητα του έργου είναι οριακή αλλά δεν είναι άσχημη. Και εμείς ζητούμε κάποιες αλλαγές στο συμβόλαιο. Είπαμε ότι θα εμπλακούμε στον διάλογο με στόχο να προσπαθήσουμε να προχωρήσει η ανάπτυξη του ‘Αφροδίτη’ το συντομότερο δυνατόν. Όσο το κοίτασμα περιμένει τόσο περισσότερο μειώνεται η αξία των λεφτών βάσει του χρόνου.
Ερώτηση: Τι θα γίνει όμως με τις γεωτρήσεις της ΕΧΧΟΝ στο Οικόπεδο 10; Εάν εντοπιστούν μεγάλες ποσότητες δεν μπορούμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο κατασκευής τερματικού στην Κύπρο;
Απάντηση: Δεν είπα κάτι τέτοιο. Τα δύο θα τρέχουν παράλληλα. Εντούτοις, δεν μπορούμε να συνδυάσουμε κάτι που τώρα είναι δεδομένο και ενώπιον μας έχουμε την ευκαιρία να προχωρήσουμε με την εκμετάλλευση και αξιοποίηση του ‘Αφροδίτη’ με όλα τα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη, και από την άλλη, να στηριχθούμε σε κάτι εντελώς αβέβαιο. Όπως έχουμε δει, οι γεωτρήσεις είναι δραστηριότητες πάνω στις οποίες δεν ξέρεις τι αποτέλεσμα θα βγει. Εκ των πραγμάτων όμως, όπως ήρθαν τα πράγματα, τα δύο θα τρέχουν παράλληλα. Δεν σημαίνει όμως ότι το ένα πρέπει να εξαρτάται από το άλλο.
Ερώτηση: Λέγεται ότι υπάρχει μια τάση όπως το 60% των κερδών να καταλήξει στις εταιρίες και το 40% στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ισχύει;
Απάντηση: Δεν θα επιβεβαιώσω ούτε θα διαψεύσω αυτές τις πληροφορίες. Θέλω απλώς να πω ότι αυτά που ζητά η κοινοπραξία μπορεί να διαφέρουν από αυτά που θεωρεί αποδεκτά η Κυπριακή Δημοκρατία. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη και γι’ αυτό θέλουμε αυτή η διαπραγμάτευση να γίνει στα πρότυπα του τρίτου γύρου, διότι, εξάλλου, αυτή είναι και η ουσία του αιτήματος, δηλαδή η αλλαγή των όρων ενός συμβολαίου.
Ερώτηση: Με αυτό το αίτημα που υποβάλλουν οι εταιρίες, μήπως δίδουν και την ευκαιρία στην Κυβέρνηση να ζητήσει αλλαγές προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Απάντηση: Ακριβώς αυτή είναι και η πρόθεσή μας. Γι’ αυτό τον λόγο εξηγήσαμε όλο το πλαίσιο και στα κόμματα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε στα κόμματα ότι, θα προσεγγίσουμε το θέμα με πλήρη διαφάνεια, κάτι που έχουμε κάνει. Επίσης, όπως έχουμε δεσμευτεί, προτού κλείσει οποιαδήποτε συμφωνία, θα μπορέσουμε να καλέσουμε τα πολιτικά κόμματα για να τα ενημερώσουμε με περισσότερη λεπτομέρεια καθώς κάποια πράγματα είναι ακόμη υπό διαμόρφωση. Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει ήδη αποφασίσει κάποιο πλαίσιο. Μέσα σε εκείνο το πλαίσιο θα πρέπει να κινηθεί και η διαπραγματευτική ομάδα και θα πρέπει να επανέλθει στο Υπουργικό Συμβούλιο, αφού πρώτα ενημερωθούν και τα πολιτικά κόμματα.
Ερώτηση: Στις χειρότερες συνθήκες, πόσα θα είναι τα έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία;
Απάντηση: Αυτό θα εξαρτηθεί από την επικρατέστερη τιμή πετρελαίου και φυσικού αερίου στη διάρκεια του έργου, το οποίο υπολογίζεται στα 18 χρόνια. Το τι μπορώ να πω είναι ότι, έαν βρεθεί μια λύση στο αίτημα των εταιριών και προχωρήσει η ανάπτυξη, θα υπάρξουν οικονομικά οφέλη τόσο από τα έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία όσο και από τα έργα και τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Εδώ μιλάμε για περίπου 7,5 δισεκατομμύρια η κατασκευή και λειτουργία των υποθαλάσσιων υποδομών και ακόμη ένα δισεκατομμύριο για τον αγωγό προς την Αίγυπτο. Πρόκειται για τα μεγαλύτερα έργα που θα έχει δει η Κυπριακή Δημοκρατία μέχρι τώρα. Αν δούμε επίσης και το τι γίνεται με τις αναπτύξεις των γειτονικών κοιτασμάτων, όπου η Κύπρος εμπλέκεται αρκετά ενεργά και δημιουργείται οικονομική δραστηριότητα. Φανταστείτε τι θα γίνει όταν πλέον αναπτύσσουμε τα δικά μας κοιτάσματα. Επομένως, τα οικονομικά οφέλη είναι ένας πυλώνας. Υπάρχει και ένας δεύτερος πυλώνας: ο πολιτικός-γεωπολιτικός. Η Κύπρος γίνεται παραγωγός φυσικού αερίου.
Ολοκληρώνει την αλυσίδα των υδρογονανθράκων. Δηλαδή, από την αδειοδότηση στην έρευνα, στην ανακάλυψη και τέλος, στην εκμετάλλευση. Γινόμαστε εναλλακτική πηγή εφοδιασμού της ΕΕ. Τσιμεντώνουμε τη σχέση μας με την Αίγυπτο – η οποία όπως βλέπετε τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί αρκετά, με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία λόγω της Shell, και με το Ισραήλ λόγω της Delek. Επομένως, υπάρχει μια σειρά από αδιαμφισβήτητα οφέλη είτε οικονομικά είτε γεωπολιτικά, φθάνει να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή φόρμουλα λύσης για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε.
Ερώτηση: Η κοινοπραξία των εταιριών έχει συμφωνήσει με τη διαχειρίστρια εταιρία του τερματικού στην Αίγυπτο, αλλά υπάρχει παράλληλα και συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, σωστά;
Απάντηση: Πολύ σωστά. Αυτή τη στιγμή, αυτή η συμφωνία βρίσκεται ενώπιον των Αιγυπτίων και προωθείται στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Κυβέρνησης. Αντιλαμβάνομαι ότι πολύ σύντομα θα έχει λάβει το πράσινο φως και από εκεί. Υπενθυμίζω ότι εμείς, πέρα από τις εσωτερικές μας προετοιμασίες, είχαμε και διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βεβαίως με την αιγυπτιακή πλευρά. Είμαστε πάρα πολύ κοντά στο πλαίσιο για να προχωρήσει η διακρατική συμφωνία.
Ερώτηση: Τι γίνεται όμως με το Ισραήλ, που διεκδικεί και μέρος του κοιτάσματος;
Απάντηση: Η διαπραγμάτευση με το Ισραήλ για συμφωνία συνεκμετάλλευσης ‘τρέχει’ από το 2010. Ο λόγος που το θέμα δεν έχει ακόμη κλείσει, είναι διότι υπάρχουν δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Υπάρχουν κάποιες διαφορές είτε στην προσέγγιση, είτε στον τρόπο υπολογισμού, είτε άλλως πως. Εντούτοις, δεν είναι καθόλου αποδεδειγμένο ότι το κοίτασμα εκτείνεται εντός του Ισραήλ. Βλέπουμε στα σεισμογραφικά ότι η δομή εκτείνεται, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι εκτείνονται οι υδρογονάνθρακες (το κοίτασμα). Δεν είναι βέβαιο και το αν αυτές οι ποσότητες είναι ανακτήσιμες. Τον Οκτώβριο-Νοέμβριο 2013 υπενθυμίζω ότι η κοινοπραξία που έκανε τη γεώτρηση είχε αναφέρει ότι οι ποσότητες είναι αμελητέες.
Ερώτηση: Αυτό όμως δεν μπορεί να αποδειχτεί μεγαλύτερος σκόπελος απ’ ό,τι η διαπραγμάτευση της συμφωνίας με την κοινοπραξία;
Απάντηση: Νομίζω είναι και τα δύο σοβαρά θέματα. Για το ένα θέμα έχουμε θεσμοθετήσει διάλογο, ο οποίος συνεχίζεται και για το δεύτερο θα αρχίσουμε τώρα. Η δική μας θέση βεβαίως είναι ότι η ανάπτυξη του οικοπέδου ‘Αφροδίτη’ προχωρεί και δεν έχει καμιά σχέση είτε με τη συνεκμετάλλευση είτε άλλως πως. Θα προχωρήσει ανεξαρτήτως. Θέλουμε να προχωρήσει η συμφωνία, αλλά δεν συνδέουμε τα δύο με κανένα τρόπο. Από το 2010 προσπαθούμε ως κράτος να βρούμε μια συμφωνία με το Ισραήλ. Υπάρχει θεσμοθετημένος διάλογος, ακόμη και πρόσφατα πήραμε κάποια τελευταία σχόλια από τους Ισραηλινούς. Από εκεί και πέρα όμως κάνουμε τη δουλειά μας με τις εταιρίες και προχωράμε με το ‘Αφροδίτη’.
Ερώτηση: Το γίνεται με το κοίτασμα ‘Καλυψώ’;
Απάντηση: Έχουν περάσει σχεδόν έξι μήνες από αυτή την πολύ σημαντική ανακάλυψη και ακόμη δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα ως προς το μέγεθος. Ακριβώς αυτού του είδους οι γεωλογικές/ανθρακούχες δομές είναι περίπλοκες. Ελπίζουμε να έχουμε ενημέρωση περί τα τέλη του χρόνου με αρχές του επόμενου. Εδώ έχουμε δύο από τις μεγαλύτερες εταιρίες του κόσμου, την ΕΝΙ και την TOTAL. Oι Γάλλοι σύμβουλοί μας, το Υπουργείο και η Εταιρία Υδρογονανθράκων Κύπρου επεξεργάζονται τα γεωλογικά δεδομένα και ενώ ακόμη δεν έχουμε αποτέλεσμα, ακούω φωνές που λένε ότι πρέπει να συνδυάσω τις επικείμενες γεωτρήσεις με αυτό που προσπαθούμε τώρα να κάνουμε με την Αίγυπτο.
Όσον αφορά στην ΕΧΧΟΝ, είμαστε εντός του προγραμματισμού μας. Η αδειοδότηση της εταιρίας προχωρεί κανονικά. Η πρώτη γεώτρηση (θα γίνουν δύο συνολικά) θα γίνει κατά το τρίτο τρίμηνο του 2018. Δεν έχουμε ακόμη την ακριβή ημερομηνία που θα αρχίσει η γεώτρηση, αλλά επαναλαμβάνω θα γίνει στο τρίτο τρίμηνο. Σήμερα θα έχουμε και σύσκεψη στο Υπουργείο Εξωτερικών για να συζητήσουμε αυτές τις δύο επικείμενες γεωτρήσεις και τα πολιτικά ζητήματα που δημιουργούνται. Στόχος, είναι η προετοιμασία και ο συντονισμός για τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν στην ενέργεια.»